ลุกปัสสาวะบ่อยกลางดึก สัญญาณบอกโรคและภาวะหยุดหายใจ

ปกติการนอนสามารถเกิดได้ต่อเนื่อง 6-8 ชม. โดยที่ไม่ต้องลุกมาปัสสาวะเลย เพราะร่างกายจะผลิตปัสสาวะน้อยลงในช่วงเวลากลางคืน ทำให้สามารถนอนหลับต่อเนื่อง โดยไม่ต้องตื่นมาปัสสาวะกลางดึก มีบางการศึกษาพบว่าการตื่นมาปัสสาวะตั้งแต่ 2 ครั้งขึ้นไป สามารถทาให้เกิดอาการง่วงเพลียกลางวัน

อาการปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนเกิดได้จากหลายสาเหตุ

• เบาจืด เป็นอาการของผู้ที่มีปัสสาวะในปริมาณสูงมากกว่า 2.5 ลิตรต่อวัน (คนทั่วไปไม่เกิน 2 ลิตรต่อวัน)
• โรคหัวใจ
• บริโภคคาเฟอีนก่อนนอน
• ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ Sleep Apnea ซึ่งพบได้บ่อยมากที่สุดในทุกสาเหตุแต่ถูกมองข้าม

ภาวะการหยุดหายใจขณะหลับ หรือมีการหายใจแผ่วเบาขณะหลับ ที่สืบเนื่องจากภาวะทางเดินหายใจส่วนต้นในช่องคอมีการยุบตัวระหว่างการหลับ เป็นเหตุให้ ความดันในช่องอกเพิ่มขึ้น เลือดดำจะไหลกลับเข้าหัวใจมากกว่าปกติ ร่างกายเกิดการเข้าใจผิดว่า ปริมาตรน้ำในร่างกายเยอะเกินไป แต่แท้จริงแล้วปริมาตรน้ำในร่างกายยังเท่าเดิม การรับรู้ที่ผิดไปนี้ จึงกระตุ้นให้สมองหลั่งสารเคมีที่มีผลต่อการทางานของไต ลดการดูดกลับของสารน้ำและเกลือโซเดียมจากท่อไต จึงทำให้มีปัสสาวะออกเป็นจำนวนมากนั้นเองค่ะ

ในบางสาเหตุสามารถแก้ไขได้โดยการปรับพฤติกรรมได้

• ลดการดื่มน้ำหรือเครื่องดื่มต่าง ๆ ก่อนเข้านอน 2-4 ชั่วโมง
• ลดเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์หรือกาเฟอีน และอาหารที่มีรสเค็มหรือมีปริมาณเกลือสูง
• จดบันทึกสถิติการดื่มน้ำและการปัสสาวะในแต่ละวัน
• ผู้ที่มีอาการบวมน้ำ ควรยืดหรือเหยียดขาให้สูงกว่าระดับหัวใจในช่วงก่อนนอนหรือใช้หมอนหนุนบริเวณขาขณะนอนหลับ เพื่อลดการสะสมของของเหลวบริเวณขา หรืออาจใส่ถุงน่องที่ช่วยลดอาการขาบวมร่วมด้วยได้
• จัดสภาวะแวดล้อมให้เอื้อต่อการนอนหลับ เช่น ไม่มีเสียงรบกวน แสงสว่างน้อยปรับอุณหภูมิให้เหมาะสม หลีกเลี่ยงการใช้โทรศัพท์มือถือ เลือกชุดเครื่องนอนและที่นอนที่ทำให้นอนหลับสบาย
• ดูแลสุขภาพให้แข็งแรง ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และผ่อนคลายความเครียด เช่น การทำสมาธิ เล่นโยคะ ฟังเพลงที่ชอบ

ดังนั้น หากท่านตื่นเข้าห้องน้ำบ่อยตั้งแต่ 2 ครั้งขึ้นไปต่อคืน ท่านอาจจำเป็นต้องรับการตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติม ปรึกษาแพทย์ที่ดูแลเรื่องการนอนหลับ เพื่อพิจารณาตรวจการนอนหลับ (polysomnogram study) หาสาเหตุว่า ท่านมีปัญหาการหยุดหายใจขณะหลับ (sleep apnea) ด้วยหรือไม่ และเป็นการป้องกันภาวะแทรกซ้อนอื่นที่อาจตามมาจากการหยุดหายใจขณะหลับ เช่น หัวใจวาย หลอดเลือดสมองตีบ เป็นต้น

ขอบคุณข้อมูลจาก : โรงพยาบาลกรุงเทพ และ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย