ช้างที่เดียวดายที่สุดในโลก ได้รับอิสรภาพจากสวนสัตว์แล้ว


โดย PPTV Online

เผยแพร่




นี่คือเรื่องราวของ “คาวาน” ช้างเอเชีย “เพียงตัวเดียว” ของปากีสถาน ที่ต้องอยู่อย่างโดดเดี่ยวในสวนสัตว์มานานนับทศวรรษ

สะเทือนใจ! ช้างป่าศรีลังกา หิวโซ คุ้ยหาอาหารกลางบ่อขยะยักษ์

เปิดภาพ ลูกช้างไทยตัวแรก ที่เกิดในสวนสัตว์ญี่ปุ่น

เป็นเวลาหลายทศวรรษที่ คาวาน (Kaavan) ช้างที่โดดเดี่ยวที่สุดในโลก สร้างความบันเทิงให้ผู้ชมในสวนสัตว์ของปากีสถาน โดยมีเจ้าหน้าที่คอยใช้ขอสับกระตุ้นคาวานให้แสดงเพื่อเรียกเงิน

หลายปีมานี้รอบ ๆ ตัวคาวานไม่มีใครเหลืออยู่เลย สัตว์บางตัวหายไปจากกรงพร้อมข่าวลือว่ากลายเป็นของสะสมของเศรษฐีรายหนึ่งไปแล้ว ขณะที่สหายช้างเพียงตัวเดียวก็ติดเชื้อจากขอสับจนเสียชีวิต ทำให้คาวานกลายเป็นช้างเอเชียตัวเดียวของสวนสัตว์ รวมถึงเป็นช้างเอเชียเพียงตัวเดียวในประเทศปากีสถาน

ไม่มีใครสนใจชะตากรรมของช้างผู้โดดเดี่ยวรายนี้ บาดแผลตามร่างกายของมันเริ่มติดเชื้อ และโซ่ที่พันรอบขาก็สร้างรอยแผลซึ่งมองเห็นได้ชัด คาวานได้รับการวินิจฉัยว่ามีอาการทางจิตใตและเป็นโรคอ้วน

ล่าสุด วันนี้ (29 พ.ย.) ช้างที่โดดเดี่ยวที่สุดในโลกจะได้ออกจากคอกอันรกร้างเพื่อไปใช้ชีวิตใหม่ในกัมพูชา หรืออีกฟากหนึ่งของทวีป ภายหลังความพยายามของกลุ่มอาสาสมัครที่ต้องการให้คาวานได้มีชีวิตที่ดีกว่านี้

Kaavan อาจไม่เคยลงเอยในปากีสถานหากไม่ใช่ภาพยนตร์บอลลีวูดการทูตระหว่างประเทศที่ละเอียดอ่อนและความปรารถนาของเด็กหญิงตัวเล็ก ๆ คนหนึ่ง

ช่วงราว ๆ ปี 1960 ซาน เซีย (Zain Zia) ลูกสาวของผู้นำปากีสถานขณะนั้น นายพลเซีย อุล ฮัค (Zia Ul Haq) ตกหลุมรักช้างหลังจากดูภาพยนตร์เรื่อง Haathi Mere Saathi (Elephants my Friends) เธอจึงอธิษฐานต่อพระผู้เป็นเจ้า

“ฉันมองขึ้นไปบนฟ้าและอธิษฐานต่อองค์อัลเลาะห์ ขอให้มีช้างมาเป็นเพื่อนกับฉัน” ซานบอกว่าเธอยังจำคำอธิษฐานในวันนั้นได้ดี

ผู้ที่ยินคำอธิษฐานนั้นคือพ่อของเธอ เช้าวันหนึ่งหลังจากนั้นไม่นาน ขณะที่ซานเตรียมตัวไปโรงเรียน นายพลฮัคขอให้เธอหยุดเรียน 1 วัน ปิดตา แล้วพาเธอออกไปที่สนามหญ้าด้านหลัง

“พ่อบอกว่ามีเรื่องเซอร์ไพรส์ให้ฉัน ... เขาให้ฉันได้จับมัน จากนั้นเขาก็ถอดผ้าปิดตาออก และช้างตัวนั้นก็ยืนอยู่ตรงนั้น เขาน่ารักมาก ฉันยืนกรานว่าต้องการให้เขาอยู่ที่บ้าน แต่พ่อของฉันบอกว่า เขาเป็นของรัฐบาลและต้องไปอยู่ที่สวนสัตว์ เขาบอกว่าเราจะไม่สามารถดูแลเขาได้ดี โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อเขาโตขึ้น ดังนั้นฉันจึงตอบตกลง” ซานเล่าความหลังให้ฟัง

ครั้งนั้น คาวานถูกพาตัวไปที่ Pinnawala Elephant Orphanage (PEO) ของศรีลังกา เชื่อกันว่า ลูกช้างวัย 1 ปีเป็นกำพร้า และถูกใช้เป็นของขวัญให้กับรัฐบาลของนายพลฮัค เพื่อขอบคุณที่สนับสนุนกองทัพศรีลังกาในระหว่างเหตุการณ์ความไม่สงบ กระทั่งปี 1985 คาวานก็ได้มาอยู่ที่สวนสัตว์มาร์กูซาร์ (Marghuzar) ในกรุงอิสลามาบัด เมืองหลวงของปากีสถาน จนถึงปัจจุบัน

อย่างไรก็ตาม สวนสัตว์มาร์กูซาร์มี “มาเฟียธุรกิจ” เป็นคนดูแล ทำให้เจ้าหน้าที่ทางการไม่ให้ความสนใจว่าเกิดอะไรขึ้นที่สวนสัตว์หรือสัตว์ในนั้น รวมถึงการถูกลักลอบนำไปขาย

มีหลักฐานบ่งชี้ว่า สัตว์บางส่วนถูกส่งไปยังปาร์ตี้บาร์บีคิวลับ ๆ ของผู้มีอิทธิพลในภูมิภาคหลายครั้ง

เมื่อกลุ่มอาสาสมัครที่เรียกว่า Friends of Islamabad Zoo (FIZ) เริ่มทำการสำรวจสวนสัตว์ในปี 2019 พวกเขาพบว่า จำนวนสัตว์มีความผันผวน เมื่อพวกเขาชี้ให้เห็นถึงความผิดปกติเหล่านี้จู่ ๆ สัตว์ชนิดใหม่ก็ปรากฏตัวขึ้นในกรง

โมฮัมหมัด บิน นาวีด (Mohammad bin Naveed) หนึ่งในอาสาสมัครบอกว่า “ในสวนสัตว์แห่งนี้ไม่มีศูนย์รักษาสัตว์ ไม่มีเวชภัณฑ์ ไม่มีสถานพยาบาลสัตว์ ไม่มีห้องที่สามารถทำการผ่าตัดได้ และไม่มีพื้นที่กักตัวสัตว์ที่ป่วย”

ท่ามกลางสถานการณ์ที่ดูเลวร้าย คาวานคือดวงดาวที่เปล่งประกายที่สุดในสวนสัตว์มาร์กูซาร์

งานขอคาวานคือยืนอยู่ที่รั้วเพื่อสร้างความบันเทิงให้กับผู้คนในช่วงเวลาเปิดทำการ และจะยกงวงซึ่งถือชามไว้เพื่อขอเงิน เมื่อควาญช้างหรือผู้ดูแลสับเขาด้วยขอสับ และเอาเงินที่ได้เข้ากระเป๋าตัวเอง

ช่วงกลางคืน คาวานจะใช้เวลาว่างอยู่ในคอกเล็ก ๆ ขนาดครึ่งเอเคอร์ (ราว 2,000 ตารางเมตร) เท่ากับสนามฟุตบอลครึ่งสนาม และมีกระท่อมที่ปูพื้นคอนกรีตไว้พักผ่อน

แต่อย่างน้อยคาวานก็ไม่เหงา เป็นเวลาหลายปีที่เพื่อนร่วมคอกของเขาคือ ซาฮีลี (Saheli) ซึ่งเป็นช้างที่นำเข้ามาจากบังกลาเทศในช่วงต้นทศวรรษ 1990

ความจำเป็นในการมีเพื่อนกันนั้นไม่ควรถูกมองข้าม ผู้เชี่ยวชาญด้านสัตว์ป่ากล่าวว่า ช้างมีการรับรู้และมีความรู้สึกเหมือนกับมนุษย์ และมีช่วงชีวิตเกือบเท่ากัน คืออยู่ระหว่าง 60-70 ปี

ซาฮีลีเสียชีวิตในปี 2012 ด้วยอาการหัวใจวายเนื่องจากอากาศร้อน แต่โมฮัมหมัด บิน นาวีด อ้างว่า สาเหตุจริง ๆ น่าจะมาจากภาวะติดเชื้อในกระแสเลือดมากกว่า

“ในบางครั้ง ตะปู หรือขอสับ ฝังเข้าไปในผิวหนังของเธอมากเกินไป ร่างกายบางส่วนมีอาการเน่า และเสียชีวิตในที่สุด ทุกคนรู้เรื่องนี้ แต่ไม่มีใครยอมรับ” เขาบอก

หลังจากที่คาวานสูญเสียสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติไปแล้ว ไม่เหลือเพื่อน เขาก็แสดงท่าทีก้าวร้าวมากขึ้นในช่วงหลายปีที่ผ่านมา เขาถูกล่ามโซ่ตรวนเป็นเวลานานตั้งแต่ปี 2000 หลังจากที่ซาฮีลีเสียชีวิตเขาก็แย่ลง ควาญช้างเตือนว่า “คาวานอันตราย” และไม่อนุญาตให้ใคร รวมทั้งตัวเขาเอง เข้าใกล้ช้างผู้โดดเดี่ยว

เมื่อทีมจากองค์กรคุ้มครองสิทธิสัตว์ Four Paws International (FPI) เดินทางมาถึงในปี 2016 พวกเขาพบว่าคาวาน “ก้าวร้าว” เพราะทุกข์ทรมานจากโรค “Zoochosis” หรือความผิดปกติทางจิตใจที่เกิดจากการอยู่แต่ในกรง

FPI ยังพบว่า เยื่อบุตาข้างซ้ายของคาวานมีอาการอักเสบอ่อน ๆ ที่ขาส่วนล่างมีรอยโซ่ เล็บและผิวหนังแตก และมีน้ำหนักเกิน ซึ่งเป็นผลมาจากอาหารที่มีน้ำตาลสูงที่ผู้ดูแลมอบให้

แต่ไม่มีใครอยากสูญเสียดาวเด่นของสวนสัตว์ไป สิ่งที่ต้องการคือ “ตัวตายตัวแทน” ดาวดวงที่จะยิ่งใหญ่กว่าเขา

แชร์ (Cher) นักร้องนักแสดงชื่อดังผู้คว้ารางวัลออสการ์จากภาพยนตร์เรื่อง Moonstruck (1987) ในสาขานักแสดงนำหญิง ได้ทราบถึงชะตากรรมของคาวานในปี 2016

เธอในฐานะผู้ร่วมก่อตั้ง Free the Wild องค์กรการกุศลด้านการคุ้มครองสัตว์ป่า ตัดสินใจว่าจ้างทีมกฎหมายเพื่อเรียกร้องเสรีภาพของช้าง

เมื่อมีการประกาศคำสั่งศาลให้ปล่อยตัวคาวานในเดือนพฤษภาคม 2020 ที่ผ่านมา นักร้องสาวเรียกเหตุการณ์นี้ว่า “ช่วงเวลาที่ยิ่งใหญ่ที่สุด” ในชีวิตของเธอ ในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมาเธอได้บันทึกความคืบหน้าของการเรียกร้องในบัญชีทวิตเตอร์ของเธอซึ่งมีผู้ติดตามกว่า 3.8 ล้านคน

แต่การต่อสู้เพื่อคาวานและสัตว์อื่น ๆ ในสวนสัตว์ยังไม่จบ ปัญหานี้ถูกโยนจากหน่วยงานหนึ่งไปยังอีกหน่วยงานหนึ่งก่อนที่จะจบลงที่ศาลสูงของอิสลามาบัด

โมฮัมหมัด บิน นาวีด กล่าวว่า มีหลายคนที่พยายามใช้ “เห็นแก่ตัว” ปฏิเสธที่จะปล่อยให้คาวานไปต่างประเทศ

กองทุนสัตว์ป่าโลกชี้ให้เห็นว่า สวนสัตว์มาร์กูซาร์ไม่ใช่สวนสัตว์เพียงแห่งเดียวที่มีปัญหา ปากีสถานไม่มีมาตรฐานในการรักษาสัตว์ ไม่มีสวนสัตว์แห่งใดเป็นสมาชิกของสมาคมสวนสัตว์และพิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำโลก (World Association of Zoos and Aquariums; WAZA)

FPI จึงมีการวางแผนใหม่ โดยจะส่งคาวานบินข้ามเอเชียไปยังกัมพูชา ซึ่งเขาสามารถใช้ชีวิตที่เหลืออยู่ในสถานพักพิงที่ “ได้รับการคุ้มครอง”

แต่การขนส่งก็มีปัญหาเช่นกัน เพราะคาวานมักฉุนเฉียว และยังมีปัญหาเรื่องน้ำหนัก ทำให้การเดินทางไปกัมพูชาไม่ใช่เรื่องง่าย ในท้ายที่สุด ดร.อาเมียร์ คาลิล (Amir Khalil) หัวหน้าทีม FPI ก็พบวิธีแก้ปัญหา

ทีมงานจำเป็นต้องเตรียมการรักษาความปลอดภัยเพื่อให้สามารถประเมินสุขภาพร่างกายของคาวานได้ ซึ่งหมายความว่าคาลิลและทีมงานต้องคอยเฝ้าและสังเกตการณ์เป็นเวลาหลายชั่วโมงต่อวัน

“มันเป็นงานที่น่าเบื่อ ผมจึงเริ่มร้องเพลง และหลังจากนั้นไม่นาน ผมสังเกตว่าช้างเริ่มสนใจในเสียงของผม ซึ่งปกติไม่มีใครชอบฟัง เหมือนผมมีความสุขที่ได้พบแฟนตัวยง ผมจึงเริ่มร้องเพลงให้เขาฟัง” คาลิลบอก

ในไม่ช้า คาวานก็กินอาหารจากมือของคาลิล กอดคาลิลด้วยงวง และอาบน้ำด้วยกันในสระ

หลังจากนั้นไม่นานช้างที่เคยดุร้ายตัวนี้ก็เดินตามคาลิลและทีมงานเข้าไปในตู้ซึ่งได้รับการออกแบบมาเป็นพิเศษเพื่อบรรทุกน้ำหนัก 5.5 ตัน ในเที่ยวบิน 8 ชั่วโมงไปยังกัมพูชา

ในวันอาทิตย์ (29 พ.ย.) หลังจาก 35 ปีที่ต้องทนทุกข์ทรมานจาก “การจัดการที่ผิดพลาด การขาดแคลนพนักงานที่มีประสบการณ์ ความเป็นมนุษย์ที่ผสมผสานกับธุรกิจและเงิน และการใส่ใจในสวัสดิภาพของสัตว์น้อยลง" Kaavan จะดำเนินการ เที่ยวบิน.

คาดว่าแชร์จะร่วมเดินทางจากปากีสถานไปยังบ้านใหม่ของคาวานในกัมพูชาด้วย ซึ่งเป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า Kulen-Promtep ขนาด 1 ล้านเอเคอร์ (ราว 4,000 ตารางกิโลเมตร) ซึ่งมีอาสาสมัครและเจ้าหน้าที่ทำงานเพื่อปกป้องที่อยู่อาศัยตามธรรมชาติและเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ใกล้สูญพันธุ์นานาชนิด

คาลิลบอกว่า คาวานอาจยังมีปัญหาในการเอาชนะปัญหาทางจิตใจและปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมตามธรรมชาติใหม่ “แต่ในที่สุดเขาก็ได้มีโอกาสกลับมาเป็นช้างป่าและได้อาศัยอยู่ในสถานที่ที่เขาเรียกว่าบ้านได้เสียที”

 

เรียบเรียงจาก BBC

ภาพจาก AFP / Getty Image

TOP ต่างประเทศ
วิดีโอยอดนิยม
เรื่องที่คุณอาจพลาด

วิดีโอยอดนิยม

ข่าวเด่นในรอบสัปดาห์

เพิ่ม PPTVHD36
ลงในหน้าจอหลักของคุณ