ความตึงเครียดรัสเซีย-ยูเครนที่คุกรุ่นมาตั้งแต่ปลายปี 2021 ท่ามกลางความคาดหวังว่าสถานการณ์จะคลี่คลายได้อย่างสันติโดยเร็ว แต่มาถึงเดือน ก.พ. 2022 สถานการณ์กลับดำเนินไปในลักษณะ “นั่งรถไฟเหาะ” ที่สุดท้ายดำเนินมาถึง “จุดแตกหัก” ที่อาจนำไปสู่สงคราม
ในเดือน ม.ค. กระทรวงการต่างประเทศรัสเซียบอกว่า รัสเซียไม่มีแผนบุกยูเครนอย่างแน่นอน แต่เรียกร้องให้นาโต (NATO) ไม่อนุญาตให้ยูเครนเป็นสมาชิกโดยถาวร และต้องถอนกำลังที่ประจำการอยู่ในประเทศยุโรปตะวันออกที่เข้าร่วมนาโตหลังปี 1997 ทั้งหมด
ด่วน! ปูตินประกาศ “รัสเซียเริ่มปฏิบัติการทางทหารในยูเครน” ชี้อาจต้องนองเลือด
มีผู้เสียชีวิตแล้วอย่างน้อย 8 ราย หลังรัสเซียเริ่มโจมตียูเครน
ผู้นำโลก ร่วมประณามรัสเซีย เตรียมใช้มาตรการคว่ำบาตรรุนแรง
ผู้แทนจากสหรัฐฯ และนาโตได้ตอบกลับข้อเรียกร้องของปูตินเป็นลายลักษณ์อักษรเมื่อวันที่ 26 ม.ค. ระบุว่า “พวกเขาไม่สามารถห้ามยูเครนไม่ให้เข้าร่วมนาโตได้ แต่เต็มใจที่จะเจรจาในประเด็นเล็ก ๆ เช่น การควบคุมอาวุธ”
แต่แม้เบื้องหน้าฝ่ายชาติตะวันตกกับรัสเซียดูจะถ้อยทีถ้อยอาศัยกัน แต่ต่างฝ่ายก็พยายามเตรียมพร้อมในแบบของตัวเอง
โดยช่วงต้นเดือน ก.พ. สหรัฐฯ ได้มีการส่งกองกำลังไปยังโปแลนด์และโรมาเนีย ซึ่งเป็นประเทศเพื่อนบ้านของยูเครน เพื่อให้พร้อมสามารถส่งกำลังเสริมไปช่วยยูเครนได้ หากเกิดเหตุไม่คาดฝัน
ทางฝั่งรัสเซียเอง ยังคงขนย้ายกำลังไปเบลารุส ซึ่งอยู่ทางเหนือของยูเครน โดยอ้างว่าเพื่อซ้อมรบ แต่กลับทำให้ยูเครนถูกล้อมจาก 3 ด้าน คือเบลารุสด้านเหนือ พื้นที่ของกลุ่มแบ่งแยกดินแดนและกองกำลังรัสเซียทางตะวันออก และกองกำลังรัสเซียในไครเมียและทะเลดำทางตอนใต้ ทำให้สถานการณ์เหมือนจะเลวร้ายลง
แต่ทางด้านชาติตะวันตกยังหวังแก้ปัญหาโดยสันติวิธี โดยเอ็มมานูเอล มาครง ประธานาธิบดีฝรั่งเศส และโอลาฟ ชอลซ์ นายกรัฐมนตรีเยอรมนี ได้เดินทางไปเยือนทั้งรัสเซียและยูเครนเพื่อเป็นตัวกลางในการเจรจา
ซึ่งการเจรจาทำให้หลายคนใจชื้น เมื่อวลาดิเมียร์ ปูติน ให้คำมั่นว่า “จะไม่ทำให้ความขัดแย้งบานปลาย” แต่ภาพจากดาวเทียมที่ปรากฏออกมาก็กลับสวนทางอีก เพราะพบความเคลื่อนไหวรัสเซียเสริมขนาดกองทัพ
จนวันที่ 15 ก.พ. ทุกคนเหมือนจะโล่งอกอีกครั้ง หลังรัสเซียประกาศถอนกำลังจากแนวชายแดนยูเครน โดยบอกว่า การซ้อมรบในพื้นที่ดังกล่าวเสร็จสิ้นเรียบร้อยแล้ว
แล้วสถานการณ์ก็พลิกตีลังกา เมื่อสหรัฐฯ-นาโต ยืนยันว่า ไม่มีหลักฐานว่ารัสเซียถอนกำลังตามที่ประกาศ และคาดว่าอาจเป็นการเคลื่อนย้ายสับเปลี่ยนกองกำลัง หรือ “สับขาหลอก” ด้วยซ้ำ ทำให้สถานการณ์ระหว่างสองฝ่ายกลับมาติดอยู่ในคอขวดอีกครั้ง
ไม่กี่วันต่อมาหลังรัสเซียประกาศถอยทัพ เกิดเหตุยิงถล่มใน “ดอนบาส” บริเวณภูมิภาคยูเครนตะวันออก ในแคว้น “โดเนตสค์” และ “ลูฮันสค์” ซึ่งเป็นพื้นที่ความขัดแย้ง ระหว่างรัฐบาลยูเครน และกลุ่มแบ่งแยกดินแดนที่สนับสนุนรัสเซียมานานเกือบ 10 ปีตั้งแต่ปี 2014
ฝ่ายแบ่งแยกดินแดน บอกว่า ยูเครนพยายามรุกเข้ามาในพื้นที่ของตน ขณะที่ยูเครนและนานาชาติคาดว่า กลุ่มแบ่งแยกดินแดนพยายามยั่วยุวางแผนสร้างสถานการณ์ เป็นข้ออ้างให้รัสเซียบุกยูเครนได้
จนท้ายที่สุด รถไฟเหาะขบวนนี้พุ่งดิ่งลงหน้าผาในวันที่ 21 ก.พ. 2022 เมื่อปูตินลงนามรับรองให้โดเนตสค์และลูฮันสค์เป็นรัฐอิสระ มีเอกราชของตัวเอง ไม่ขึ้นตรงกับยูเครนอีกต่อไป และยังส่งกองกำลังรัสเซียเข้าไปในยูเครน อ้างว่า “เพื่อรักษาสันติภาพในพื้นที่”
และในวันที่ 24 ก.พ. เวลา 06.00 น. ตามเวลารัสเซีย (10.00 น. ตามเวลาประเทศไทย) ประธานาธิบดีรัสเซีย วลาดิเมียร์ ปูติน ได้แถลงผ่านโทรทัศน์ว่า ได้ประกาศเริ่มดำเนินการ “ปฏิบัติการทางทหาร” ในพื้นที่ดอนบาส หรือภูมิภาคตะวันออกของยูเครน โดยอ้างว่ามีจุดประสงค์เพื่อปกป้องพลเรือน
ปูตินกล่าวว่าการกระทำดังกล่าวเพื่อ “รับมือภัยคุกคามที่มาจากยูเครน” เขาเสริมว่า รัสเซียไม่มีเป้าหมายที่จะครอบครองยูเครน และกล่าวว่า การนองเลือดที่อาจเกิดขึ้นนี้ เป็นความรับผิดชอบของระบอบการปกครองของยูเครน
หลังการประกาศ รัสเซียก็เปิดฉากโจมตีหลายเมืองของยูเครนด้วยขีปนาวุธ และเร่งเคลื่อนกำลังพลของตนจากทุกทิศทางบุกเข้ายูเครน ย้แนแย้งกับคำประกาศในตอนแรกที่จะปฏิบัติการพื้นที่ทหารในดอนบาสเท่านั้น
เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในตลอดเดือน ก.พ. 2022 จึงไม่ต่างจากการนั่งรถไฟเหาะ ที่สถานการณ์พลิกไปเหวี่ยงมา โดยไม่รู้เลยว่า กว่าจะถึงจุดหมายปลายทางอย่างปลอดภัย จะต้องฝ่าด่านขึ้นเขาลงห้วยอะไรอีกบ้าง และจากสถานการณ์ล่าสุด เมื่อรถไฟเหาะขบวนนี้ต้องวิ่งผ่านด่านกับระเบิดที่ชื่อว่า “สงคราม” ก็ยิ่งทำให้คาดเดาไม่ได้เลยว่า สุดท้ายแล้วเรื่องนี้จะจบลงอย่างไร
ภาพจาก AFP
