ผู้สื่อข่าวรายงานว่า กระดูกขาหน้าด้านขวาท่อนบน และกระดูกบางส่วน ที่กรมทรัพยากรธรณี กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม นำมาศึกษาวิเคราะห์ หลังนายถนอม หลวงนันท์ ค้นพบบริเวณอ่างเก็บน้ำสาธารณะบ้านพนังสื่อ อำเภอ หนองบัวระเหว จังหวัดชัยภูมิ เมื่อวันที่ 2 มีนาคม 2559 ที่ผ่านมา
ทั้งนี้ จากการศึกษาพบว่าเป็นโครงกระดูกของไดโนเสาร์ อายุ 100 ล้านปี นอกจากนี้เจ้าหน้าที่ยังได้ขุดพบอีก 20 ชิ้นในบริเวณใกล้เคียงกัน โดยคาดว่าน่าจะเป็นชิ้นส่วนของไดโนเสาร์ตัวเดียวกัน โดยเฉพาะชิ้นส่วนกระดูกใต้กระเบนเหน็บ กระดูกเชิงกราน กระดูกสันหลัง และกระดูกขาหน้าด้านขวาท่อนบนที่ยาว 178 เซนติเมตร ที่ทำให้ระบุได้ว่าเป็นสายพันธุ์กินพืชไททาโนซอริสฟอม่า คาดว่าตัวที่พบจะเป็นพันธุ์ที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย
ขณะนี้พื้นที่ที่พบซากไดโนเสาร์ดังกล่าวอยู่ระหว่างการประกาศเป็นเขตพื้นที่สำรวจและวิจัย คาดว่าจะใช้เวลา 1-2 ปีในการเทียบเคียงเพื่อระบุว่าเป็นไดโนเสาร์กลุ่มใด นอกจากนี้ยังเตรียมพัฒนาพื้นที่ควบคู่ไปกับการอนุรักษ์แบบยั่งยืนโดยให้ประชาชนในพื้นที่มีส่วนร่วมดูแลด้วย
สำหรับไดโนเสาร์ที่พบในประเทศไทยมีทั้งที่เป็นชนิดที่พบใหม่ของโลก และชนิดที่พบอยู่ทั่วไป โดยแหล่งขุดค้นไดโนเสาร์ส่วนใหญ่อยู่ที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เช่น จังหวัดขอนแก่น กาฬสินธุ์ ชัยภูมิ เป็นต้น จึงมีการนำคำว่า “อีสาน” มาตั้งเป็นชื่อไดโนเสาร์และตั้งชื่อตามชื่อของบุคคลหรือสถานที่ที่ขุดค้นพบ
สยามโมไทรันนัส อิสานเอนซิส ไดโนเสาร์ตระกูลใหม่ของไทยถูกค้นพบที่บริเวณหินลาดยาว อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น เมื่อเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2536 ไดโนเสาร์เทอโรพอด (ไดโนเสาร์ที่เดิน 2 เท้า) ขนาดใหญ่ ยาวประมาณ 6.5 เมตร มีชีวิตอยู่ในยุคครีเทเชียสตอนต้นเมื่อประมาณ 130 ล้านปีก่อน
ภูเวียงโกซอรัส สิรินธรเน่ ดโนเสาร์ซอโรพอด (ไดโนเสาร์ที่เดิน 4 เท้า คอและหางยาว กินพืชเป็นอาหาร) ชนิดแรกของไทย ถูกค้นพบที่บริเวณประตูตีหมา อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น มักอยู่รวมกันเป็นฝูง พบกระดูกของพวกวัยเยาว์รวมอยู่ด้วย ซึ่งมีขนาดยาว 2 เมตร และสูงเพียงครึ่งเมตรเท่านั้น
สยามโมซอรัส สุธีธรณี ไดโนเสาร์ชนิดแรกของไทย ตั้งชื่อให้เป็นเกียรติแก่ นายวราวุธ สุธีธร ผู้มีส่วนร่วมในการสำรวจ พบที่บริเวณประตูตีหมา อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น ไดโนเสาร์เทอโรพอด (ไดโนเสาร์ที่เดิน 2 เท้า) ขนาดใหญ่ ความยาวประมาณ 7 เมตร มีชีวิตอยู่ในยุคครีเทเชียสตอนต้นประมาณ 130 ล้านปีก่อน
คอมพ์ซอกนาธัส ไดโนเสาร์ขนาดเล็กตัวเท่าไก่ พบที่ อ.ภูเวียง จ.ขอนแก่น มีลักษณะคล้ายนก ไดโนเสาร์กินเนื้อขนาดเล็กพวกซีลูโรเซอร์ ขนาดยาวประมาณ 70 เซนติเมตร น้ำหนักประมาณ 3.5 กิโลกรัม
ซิททาโกซอรัส สัตยารักษ์คิ ไดโนเสาร์พวกสะโพกแบบนก เป็นพวกเซอราทอปเชียน หรือไดโนเสาร์ปากนกแก้ว ค้นพบโดย นายนเรศ สัตยารักษ์ ขุดพบที่จังหวัดชัยภูมิ มีชีวิตอยู่ในยุคครีเทเชียสตอนกลาง ประมาณ 100 ล้านปีก่อน
กินรีมิมัส ไดโนเสาร์นกกระจอกเทศตัวแรกของไทย พบที่ อ.ภูเวียง จ.ขอนแก่น วิ่งเร็ว ปราดเปรียว เป็นเทอโรพอด (ไดโนเสาร์ที่เดิน 2 เท้า) ที่ไม่มีฟัน กินทั้งพืช และสัตว์เป็นอาหาร ขนาดยาวประมาณ 1 - 2 เมตร
อีสานโนซอรัส อรรถวิภัชน์ชี ไดโนเสาร์กินพืชที่มีลักษณะเก่าแก่ที่สุดเท่าที่เคยพบมา เป็นไดโนเสาร์ซอโรพอด (ไดโนเสาร์กินพืชขนาดใหญ่ เดิน 4 ขา คอยาว หางยาว) พบที่ อ.หนองบัวแดง จ.ชัยภูมิ เมื่อปี 2541 เป็นไดโนเสาร์กินพืชคอยาว อายุราว 210 ล้านปี
สเตโกซอรัส สายพันธุ์สเตโกซอริเตที่มีอายยุย้อนยุคไปไกลที่สุดในอดีต คือ 140 – 152 ล้านปี หรือยุคจูราสสิคตอนปลาย พบกระดูกสันหลังที่ชั้นหินทรายสีเทา ขุดพบที่ จ.กาฬสินธุ์ ซึ่งสันนิษฐานได้ว่าเป็นของสเตโกซอรัส
ทั้งนี้ไดโนเสาร์ประเทศไทยมีมากถึง 7 ชนิด พบมากกว่าใน 10 จังหวัด ส่วนใหญ่อยู่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พบครั้งแรกใน อ.ภูเวียง จ.ขอนแก่น ในปัจจุบันได้พัฒนาพิพิธภัณฑ์ไดโนเสาร์ภูเวียงขึ้น ในพื้นที่ภูกุ้มข้าว อ.สหัสขันธ์ จ.กาฬสินธุ์ ที่เป็นแหล่งไดโนเสาร์ ที่สมบูรณ์และมีจำนวนมากที่สุดในประเทศไทย พิพิธภัณฑ์ไดโนเสาร์ภูกุ้มข้าว เปิดให้เข้าชมทุกวัน นอกจากนี้ ได้แก่ จ ชัยภูมิ จ มุกดาหาร จ นครพนม จ นครราชสีมา จ หนองบัวลำภู เป็นต้น และเมื่อปี 2546 ได้มีการค้นพบไดโนเสาร์เพิ่มเติมในภาคเหนือ อ เชียงม่วน จ พะเยา และภาคใต้ จ กระบี่
หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ นครพนม
