การฉีดวัคซีน ถือเป็นความหวังสำคัญของผู้คนทั่วโลกในการหลุดพ้นวิกฤตแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ซึ่งจนถึงปัจจุบัน (7 ก.ค. 2564) มีประชาชนทั่วโลกฉีดวัคซีนต้านโควิด-19 ไปแล้วกว่า 895 ล้านคน แต่ยังมีผู้คนอีกมากที่ยังลังเล หรือมีข้อสงสัยเกี่ยวกับการฉีดวัคซีน โดยเฉพาะเรื่องการเตรียมพร้อมและการรับมือกับผลข้างเคียงที่ตามมา
องค์การยูนิเซฟ เปิดเผยข้อมูลจากการพูดคุยกับผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับขั้นตอนการฉีดวัคซีน รวมถึงสิ่งที่สามารถทำได้ทั้งก่อน ระหว่าง และหลังการฉีดวัคซีน ดังนี้
รวมคำถาม-ตอบ ข้อสงสัย การปฏิบัติตัว ข้อห้าม ทั้งก่อนและหลัง ฉีดวัคซีนโควิด-19
อัปเดตข้อมูล “การฉีดวัคซีนโควิด-19 สองเข็มต่างชนิดกัน” ทำได้หรือไม่?
ก่อนเข้ารับการฉีดวัคซีน
หาข้อมูลเพิ่มเติม
การหาข้อมูลเพิ่มเติมจากแหล่งที่น่าเชื่อถือเป็นเรื่องที่สำคัญ ข้อมูลที่เชื่อถือได้เกี่ยวกับการฉีดวัคซีนสามารถหาได้จากแหล่งข้อมูลออนไลน์ เช่น จากเว็บไซต์ขององค์กรยูนิเซฟ (UNICEF) และองค์การอนามัยโลก (WHO) และควรระวังว่าในโลกออนไลน์นั้นมีข้อมูลที่ไม่ถูกต้องมากมาย
หากมีคำถามว่าควรฉีดวัคซีนโควิด-19 หรือไม่ โปรดปรึกษาแพทย์ของ และสำหรับผู้ที่มีภาวะทางสุขภาพดังต่อไปนี้ ไม่ควรได้รับการฉีดวัคซีนโควิด-19 เพื่อหลีกเลี่ยงผลเสียที่อาจเกิดขึ้น
- หากเคยมีประวัติแพ้ยาหรือวัคซีนอย่างรุนแรง
- หากกำลังป่วยหรือมีอาการของโรคโควิด-19 (สามารถฉีดวัคซีนได้หากหายเป็นปกติและได้รับการอนุญาตจากแพทย์แล้ว)
ปรึกษาแพทย์
หากมีข้อกังวล หรือเคยมีอาการแพ้อย่างรุนแรงจากวัคซีนอื่นๆ โปรดปรึกษาแพทย์ในสถานพยาบาล ก่อนการนัดหมายเข้ารับการฉีดวัคซีนโควิด-19
ดูแลสุขภาพให้ดี
พักผ่อนให้และดื่มน้ำให้เพียงพอก่อนการเข้ารับการฉีดวัคซีน
ระหว่างนัดหมายเข้ารับการฉีดวัคซีน
ปลอดภัยไว้ก่อน
ตรวจสอบให้แน่ใจว่าได้ปฏิบัติตามข้อควรระวังเพื่อป้องกันการติดเชื้อ ณ สถานที่ฉีดวัคซีน เช่น การรักษาระยะห่างระหว่างรอฉีดวัคซีน และการสวมหน้ากากอนามัย
สื่อสาร
หากมีอาการป่วยที่อาจเป็นข้อควรระวัง เช่น การตั้งครรภ์ หรือมีระบบภูมิคุ้มกันต่ำ ควรรีบแจ้งให้ผู้เชี่ยวชาญด้านการดูแลสุขภาพทราบ เพื่อรับคำปรึกษาที่เหมาะสม
เก็บรักษาเอกสารการรับวัคซีน
ในกระบวนการเข้ารับวัคซีน ควรได้รับเอกสารที่ยืนยันว่าได้รับการฉีดวัคซีนโควิด-19 แล้ว ซึ่งจะมีการระบุว่าได้รับวัคซีนยี่ห้อใด วันที่เท่าไหร่ และฉีดวัคซีนจากที่ไหน ขอให้เก็บหลักฐานเอกสารการฉีดวัคซีนไว้ในกรณีที่ต้องการใช้เป็นเอกสารอ้างอิงในอนาคต
หลังเข้ารับการฉีดวัคซีน
คอยเฝ้าติดตาม
หลังเข้ารับการฉีดวัคซีน จะต้องนั่งเฝ้าสังเกตอาการข้างเคียง ประมาณ 15 นาที เพื่อให้แน่ใจว่าจะไม่เกิดอาการแพ้ หรืออาการข้างเคียงอื่นๆ ทันทีที่ได้รับวัคซีน อย่างไรก็ตามอาการแพ้วัคซีนรุนแรงเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้ยาก
เตรียมพร้อมสำหรับผลข้างเคียงบางอย่าง
วัคซีนได้รับการออกแบบมาเพื่อสร้างภูมิคุ้มกัน เพื่อให้ปลอดภัยจากการติดเชื้อโรคระบาด อย่างไรก็ดี แม้ว่าปกติแล้วร่างกายจะสามารถสร้างภูมิคุ้มกันได้โดยปราศจากผลข้างเคียง แต่สำหรับบางคนอาจพบผลข้างเคียงในระดับที่ไม่รุนแรง จนถึงรุนแรงปานกลาง ซึ่งจะหายไปเองภายในระยะเวลาสองถึงสามวัน
ผลข้างเคียงเล็กน้อยถึงปานกลางที่อาจพบหลังการฉีดวัคซีน
- อาการเจ็บแขนตรงบริเวณที่ได้รับวัคซีน
- มีไข้อ่อน ๆ
- เหนื่อยง่าย
- ปวดศีรษะ
- ปวดเมื่อยตามร่างกาย หรือตามข้อต่าง ๆ
- หนาวสั่น
- ท้องเสีย
- หากมีอาการนานเกินกว่าสองสามวัน หรืออาการรุนแรงขึ้น แนะนำให้ไปโรงพยาบาลเพื่อพบแพทย์ทันที
อดทนอีกนิด
สำหรับการสร้างภูมิคุ้มกันในร่างกายหลังฉีดวัคซีนนั้นต้องใช้เวลา โดยวัคซีนแต่ละยี่ห้อจะมีเวลาสร้างภูมิคุ้มกันอย่างเต็มที่ในเวลาที่แตกต่างกัน ตัวอย่างเช่น 2 สัปดาห์หลังจากที่ได้รับวัคซีนเข็มที่สองสำหรับยี่ห้อไฟเซอร์-ไบโอเอ็นเทค หรือยี่ห้อ โมเดอร์นา หรือ 15 วันหลังจากที่ได้รับวัคซีนเข็มที่สอง สำหรับวัคซีนแอสตราเซเนกา ส่วนยี่ห้อจอห์นสัน แอนด์ จอห์นสัน ที่เป็นวัคซีนเข็มเดียว จะเกิดภูมิคุ้มกันขึ้นหลังจากฉีดไปได้ 2 สัปดาห์
รักษาความปลอดภัยแก่ตนเองและผู้อื่น
นอกจากนี้ ยังมีข้อแนะนำเพื่อรักษาความปลอดภัยให้ตนเองและผู้อื่น แม้ว่าวัคซีนเหล่านี้จะแสดงให้เห็นว่ามีประสิทธิภาพสูงในการป้องกันการติดเชื้อรุนแรง แต่ยังมีความเป็นไปได้ ที่อาจมีการติดเชื้อและแพร่เชื้อไวรัสได้แม้จะไม่มีอาการ ดังนั้นจึงเป็นเรื่องสำคัญที่ต้องปฏิบัติตามมาตรการป้องกันการติดเชื้ออย่างต่อเนื่อง เพื่อป้องกันตนเองและผู้อื่น รวมถึงการหลีกเลี่ยงพื้นที่แออัด รักษาระยะห่าง และสร้างสุขอนามัย ด้วยการล้างมือ และสวมหน้ากากอนามัย