ชุดตรวจโควิด-19 แบบรวดเร็ว หรือ Rapid Antigen Test เป็นอีกแนวทางในการตรวจเชื้อที่กำลังจะถูกนำมาใช้ หลังกระทรวงสาธารณสุขประกาศปลดล็อกให้ใช้งาน แต่ก็มีคำถามมากมายเกี่ยวกับข้อมูลประสิทธิภาพและความแม่นยำของผลตรวจ รวมถึงข้อดีและข้อสังเกตุจากการใช้งาน Rapid Antigen Test
แล้ว Rapid Antigen Test คืออะไร ? ทางกระทรวงสาธารณสุขและสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ให้รายละเอียดไว้ดังนี้
เช็กรายชื่อ รพ.รัฐ-เอกชน 337 แห่ง หลัง สธ. ปลดล็อกตรวจ "Rapid Test"
คุยกับครอบครัวชาวเยอรมัน ตรวจโควิด-19 เองทุก 14 วัน
- Rapid Antigen Test คือ ชุด Test Kit หรือ ทดสอบอย่างง่าย และรวดเร็ว เป็นชุดตรวจคัดกรองเชื้อไวรัสเบื้องต้น ก่อนเข้ากระบวนการตรวจชนิดยืนยันผลจากห้องปฏิบัติการ
- นอกจากนี้ ยังมีชุดตรวจแบบ Rapid Antibody Test หรือการตรวจภูมิคุ้มกัน ที่ใช้การเจาะเลือดตรวจ แต่ยังไม่ได้รับอนุญาตให้เอามาใช้ เพราะปัจจุบันมีการฉีดวัคซีนจำนวนมาก ภูมิคุ้มกันอาจเกิดขึ้นจากการติดเชื้อหรือฉีดวัคซีนก็ได้ ซึ่งจะส่งผลให้ไม่สามารถแยกได้
ข้อดี
- ใช้งานง่าย ทราบผลภายใน 10 – 30 นาที
- เหมาะสำหรับการประเมินความชุกและการติดเชื้อ
ข้อสังเกตุ
- ค่าผลตรวจเป็นบวก ใช่ว่าจะแปลว่าป่วย และค่าผลตรวจเป็นลบไม่ได้แปลว่าไม่ติดเชื้อ
- การตรวจเชื้อไวรัส ด้วย Rapid Antigen Test หากเพิ่งได้รับเชื้อจะตรวจไม่พบเชื้อ
- หากตรวจ 3 - 5 วันหลังได้รับเชื้อ อาจเริ่มตรวจพบเชื้อหรือไม่พบในบางราย ต้องตรวจซ้ำ
- หากตรวจหลังได้รับเชื้อมาแล้ว 5 – 14 วัน จะพบเชื้อ และอาจได้ผลตรวจที่แม่นยำ
- การตรวจด้วย Rapid Antigen Test เมื่อตรวจแล้วผลเป็นลบไม่ได้แปลว่าไม่ติดเชื้อ แต่เชื้ออาจจะน้อยและตรวจไม่เจอ ดังนั้น หากผลเป็นลบยังต้องกลับไปกักตัว และรอติดตามมาตรวจภายหลัง ส่วนผลเป็นบวก เนื่องจากอาจเป็นผลบวกลวงก็ต้องมีการตรวจซ้ำด้วย RT-PCR และหากผลตรวจซ้ำเป็นลบ ก็ต้องกลับไปกักตัวเช่นกัน เพราะมีความเสี่ยงสูง แต่หากเป็นบวกถึงจะนำเข้าสู่ระบบการรักษาต่อไป
ชุดตรวจ Rapid Test COVID-19 ต้องผ่านการรับรองและขึ้นทะเบียนจาก อย. โดยให้ขายได้เฉพาะ
– สถานพยาบาลของรัฐ
– โรงพยาบาลทั่วไป
– โรงพยาบาลเฉพาะทางคลินิกเวชกรรม
– คลินิกเฉพาะทางด้านเวชกรรม
– คลินิกเทคนิคการแพทย์ หรือสหคลินิก
ปัจจุบันมีชุดตรวจโควิด-19 แบบ Rapid Antigen Test ที่ได้รับการขึ้นทะเบียนแล้ว 24 ยี่ห้อ ซึ่งการใช้จะเป็นการอนุญาตให้ใช้โดยบุคลากรทางการแพทย์เท่านั้น และดำเนินการโดยสถานพยาบาลที่ได้รับการรับรองในการตรวจวิธีมาตรฐาน RT-PCR ซึ่งปัจจุบันมีประมาณ 300 แห่ง เชื่อว่าจะเพียงพอในการดำเนินการเพื่อลดการรอคิวตรวจเชื้อโควิด-19 ได้ เพราะเป็นการลดการตรวจแบบ RT-PCR
การตรวจโควิด-19 แบบ Rapid Test จะทำให้มีคนเข้าตรวจเชื้อมากขึ้นและเร็วขึ้น อาจเจอคนมีผลตรวจเชื้อเป็นบวกมากขึ้น เมื่อเจอมากขึ้นในขณะที่ระบบบริการควรสงวนไว้สำหรับผู้ป่วยที่มีอาการหนัก อาจต้องดำเนินการควบคู่กับมาตรการ Home Isolation หรือ Community Isolation หรือการกักตัวและดูแลให้ยารักษาภายในบ้านเพื่อไม่ให้แพร่เชื้อ ซึ่งหากป่วยหนักจะมีการรับไปรักษาต่อที่โรงพยาบาล