ในวงการทูต ไม่มีใครเชื่อเลยว่าประธานาธิดีบารัค โอบามาจะมาเยือนประเทศลาวในวันที่ 6-8 กันยายนเป็นเวลาสามวัน ผู้นำคนนี้มักจะมีทีเด็ดเวลามาเยือนประเทศสมาชิกอาเซียน คือชอบคุยกับคนหนุ่มสาว เปิดโอกาสให้มีการพบปะและเสวนากัน ระหว่างโอบามากับหนุ่มสาวลาวและชาวอาเซียนที่ได้รับคัดเลือกมา
การพูดคุยแบบในที่ประชุมศาลากลางเมือง (City Hall Meeting) ที่หลวงพระบางในวันที่ 7 กันยายนนี้ถือว่าเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ลาวก็ว่าได้ ตามปกติรัฐบาลลาวจะเข้มงวดมากกับการที่ให้ชาวต่างชาติเข้ามาสื่อสารหรือโฆษณาเรื่องเกี่ยวกับประชาธิปไตยแบบนี้โดยตรง กรณีของโอบามาต้องถือว่าเป็นข้อยกเว้น พิเศษจริงๆ
ก่อนอื่น ต้องแสดงความชื่นชมต่อนายกรัฐมนตรีลาวคนใหม่ ทองลุน สีสุสิดที่อนุญาตให้ทำแบบนี้ได้ ก่อนหน้านี้ ทองลุนได้เดินทางไปเยือนสหรัฐอเมริกาเพื่อฟื้นฟูสัมพันธ์กับสหรัฐอเมริกาในช่วงที่เป็นรัฐมนตรีต่างประเทศ สำหรับโอบามา เขาก็จะเป็นประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาคนแรกที่เยือนลาว
ที่น่าสนใจที่สุดในตอนนี้ คือสหรัฐอเมริกามีโครงการที่ดีสำหรับคนหนุ่มสาวจากอาเซียนให้มาพบปะกัน ทำกิจกรรมร่วมกัน เพื่อหาทางสร้างสรรค์ ส่งเสริมสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกอาเซียนด้วยกัน โครงการนี้เรียกว่า Young Southeast Asian Leaders Initiative หรือเรียกสั้นๆว่า YSEALI มันเป็นโครงการที่สร้างชื่อเสียงให้สหรัฐอเมริกาเพราะโดนใจคนหนุ่มสาวอาเซียน
โอบามาได้ทำแบบเดียวกันมาแล้วในอินโดนีเซียและมาเลเซีย ในช่วงเยือนสองประเทศนี้ ประสบความสำเร็จมาก ที่สำคัญต้องเน้นคือโอบามาโดยส่วนตัวชอบการพบปะลักษณะนี้มาก มีความสุขได้คุยกับหนุ่มสาวในภูมิภาค ในสหรัฐอเมริกาตัวเขาเองไม่ค่อยมีโอกาสเพราะมักจะมีเหตุการณ์ต่างๆ เข้ามารบกวน บางครั้งถูกดูถูก การตอบรับก็ไม่ดีเท่ากับในอาเซียน ตอนนี้ต้องยอมรับว่า YSEALI กลายเป็นแบรนด์ของโอบามาไปแล้ว ฉะนั้นไม่แปลกใจ มาประชุมสุดยอดที่กรุงเวียงจันทน์ครั้งนี้จะมีการพบปะกับเยาวชนลาวและอาเซียนด้วย
การมาลาวครั้งนี้ของโอบามามีนัยยะสำคัญ ถือว่าเป็นการเดินทางออกนอกประทศครั้งสุดท้ายก่อนจะมีการเลือกตั้งประธานาธิบดีและจะออกจากตำแหน่งในต้นปีหน้า โอบามาให้ความสำคัญอาเซียน สืบเนื่องมาจากนโยบายตั้งเข็มหมุดในเอเชีย จึงไม่ถือสาว่าสมาชิกอาเซียนใดจะเป็นประชาธิปไตยหรือไม่ เพราะถือว่าอาเซียนเป็นกลุ่มต้องมีนโยบายเหมือนกัน
ในการประชุมสุดยอดพิเศษที่มลรัฐแคลิฟอร์เนียกลางเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา ผู้นำอาเซียนไปประชุมพร้อมหน้ากัน ทำให้สัมพันธ์อาเซียนกับสหรัฐฯ พัฒนาไปก้าวไกลมาก
ลึกๆ สหรัฐอเมริกาต้องการดึงลาวให้ถอยตัวออกห่างจากจีนที่อยู่ทางตอนเหนือของประเทศ สหรัฐอเมริกาเห็นลาวมีคุณค่าทางด้านยุทธศาสตร์ในภูมิภาค สามารถต้านอิทธิพลจีนในองค์ร่วมได้ สหรัฐอเมริกาไม่ได้ให้เงินช่วยเหลือลาวมากมายเท่ากับจีน เพราะทั้งสองประเทศเพิ่งมีการปรับสายสัมพันธ์เมื่อไม่นานมานี้ ในอนาคตต้องเพิ่มความช่วยเหลือแน่นอน
ที่น่าสนใจอีกประเด็นคือสหรัฐอเมริกาได้ส่งเสริมมิตรภาพกับเวียดนามในฐานะเป็นหุ้นส่วนยุทธศาสตร์แล้วอย่างรวดเร็ว ทำให้ผู้นำลาวสบายใจขึ้นกับนโยบายในลัษณะนี้ เพื่อสร้างแรงถ่วงอำนาจระหว่างมหาอำนาจในบริเวณลุ่มแม่น้ำโขง
ฉะนั้นการประชมสุดยอดอาเซียนที่กรุงเวียงจันทน์ในสุดสัปดาห์นี้ไม่ธรรมดา มีการเมืองยุทธศาสตร์ระดับโลกมาเกี่ยวข้อง อย่าลืมว่า วันที่โอบามาพบปะกับคนหนุ่มสาวลาวและอาเซียนที่หลวงพระบาง ในกรุงเวียงจันทน์ ผู้นำจีนคือนายกรัฐมนตรีลี่ เคอะเฉียง จะพบปะกับผู้นำอาเซียน เพื่อปรับมิตรภาพจีน-อาเซียนให้ดีขึ้น หลังจากความขัดแย้งที่เกิดขึ้นในทะเลจีนใต้
รัฐบาลไทยต้องติดตามอย่างใกล้ชิด
AFP Photo / SAUL LOEB
