หนึ่งในมาตรการป้องกันโควิด-19 ที่หลายประเทศทั่วโลกนำมาใช้ คือการกั้นฉากพลาสติกตามสถานที่ต่าง ๆ เช่นร้านอาหาร กั้นพนักงานขายจากผู้ซื้อ หรือในโรงเรียนที่กั้นเด็ก ๆ ไม่ให้สัมผัสกันใกล้ชิด
แต่ล่าสุดนักวิทยาศาสตร์ในสหรัฐฯ ที่ศึกษาเกี่ยวกับละอองลอย (Aerosol) การไหลเวียนของอากาศ และการระบายอากาศ กล่าวว่า ส่วนใหญ่แล้ว ฉากพลาสติกไม่ได้ช่วยอะไร และในทางกลับกันอาจทำให้สถานการณ์การระบาดของโควิด-19 แย่ลง
ทำความรู้จัก Universal Prevention for Covid-19 การป้องกันการติดเชื้อแบบครอบจักรวาล
อดีตผู้ป่วยโรคซาร์สฉีดวัคซีนโควิด-19 ภูมิสูง-ต้านได้ทุกสายพันธุ์
การวิจัยชี้ให้เห็นว่า ในบางกรณี ฉากพลาสติกกั้นไปขัดขวางการไหลเวียนของอากาศและการระบายอากาศตามปกติ ทำให้เชื้อไวรัสลอยวนอยู่ในห้อง
ภายใต้สภาวะปกติในร้านค้า ห้องเรียน หรือสำนักงานต่าง ๆ ลมหายใจของคนที่อยู่ในนั้นจะถูกแทนที่ด้วยอากาศบริสุทธิ์ทุก ๆ 15-30 นาทีโดยประมาณ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับระบบระบายอากาศ แต่การตั้งฉากพลาสติกกั้นอาจเปลี่ยนกระแสการหมุนเวียนอากาศในห้อง ขัดขวางการระบายอากาศตามปกติ และสร้าง “เขตอันตราย” ที่อนุภาคไวรัสไปไหนไม่ได้ และรวมตัวกันจนมีความเข้มข้นสูง
ลินเซย์ มาร์ ศาสตราจารย์ด้านวิศวกรรมโยธาและสิ่งแวดล้อมที่สถาบันเทคโนโลยีเวอร์จิเนีย และหนึ่งในผู้เชี่ยวชาญด้านการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัส กล่าวว่า “ถ้าคุณมีฉากพลาสติกกั้นในห้องเรียน มันจะรบกวนการระบายอากาศที่เหมาะสมของห้องนั้น ละอองจากลมหายใจของทุกคนจะติดอยู่ตามฉากกั้น รวมตัวอยู่ตรงนั้น และพวกมันจะกระจายไปตามโต๊ะในที่สุด”
ทั้งนี้ มีบางสถานการณ์ที่ฉากพลาสติกกั้นอาจป้องกันโควิด-19 ได้ แต่ขึ้นอยู่กับปัจจัยต่าง ๆ โดยฉากพลาสติกสามารถป้องกันละอองขนาดใหญ่ที่พ่นออกมาในระหว่างการไอและจามไม่ให้กระเซ็นใส่ผู้อื่นได้อยู่ แต่โควิด-19 ส่วนใหญ่แพร่กระจายในลักษณะเป็นอนุภาคละอองลอยที่มองไม่เห็น และฉากพลาสติกไม่สามารถป้องกันละอองลอยที่ออกมากับลมหายใจเหล่านี้ได้
แม้ว่าจะมีงานวิจัยในโลกแห่งความเป็นจริงไม่มากนักเกี่ยวกับประสิทธิภาพของการใช้ฉากพลาสติกในการลดความเสี่ยงติดเชื้อโควิด-19 แต่นักวิทยาศาสตร์ในสหรัฐฯ และสหราชอาณาจักรได้เริ่มศึกษาประเด็นนี้แล้ว
โดยการศึกษาที่ตีพิมพ์ในเดือน มิ.ย. โดยนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยจอห์นฮอปกินส์ พบว่า การตั้งฉากพลาสติกกั้นระหว่างโต๊ะในห้องเรียน มีความสัมพันธ์กับความเสี่ยงติดเชื้อโควิด-19 ที่เพิ่มขึ้น
แม้แต่การศึกษาที่ตีพิมพ์ในปี 2014 ก่อนโควิด-19 ก็พบว่า ฉากกั้นเป็นหนึ่งในปัจจัยที่อาจมีส่วนทำให้เกิดการแพร่กระจายของของวัณโรคในออสเตรเลียเช่นกัน
นอกจากนี้ นักวิจัยชาวอังกฤษได้ทำการศึกษาแบบจำลองสถานการณ์ เช่น ลูกค้าในร้านค้ายืนอยู่อีกฝั่งของฉากกั้น จะ
จากการจำลองพบว่า ฉากกั้นจะมีประสิทธิภาพมากขึ้นเมื่อคนไอ เพราะอนุภาคจะมีขนาดใหญ่ มีโมเมนตัมมากขึ้น และจะชนกับฉากกั้น แต่หากเป็นการพูดคุย ฉากกั้นจะไม่สามารถดักจับอนุภาคที่หายใจออกมาได้ แต่จะลอยอยู่รอบ ๆ เท่านั้น แม้ว่าคนที่อยู่อีกฝั่งของฉากกั้นอาจหลีกเลี่ยงการถูกเชื้อพุ่งเข้าใสโดยตรงได้ แต่อนุภาคยังคงอยู่ในห้อง ทำให้เกิดความเสี่ยงทั้งต่อตัวเองและคนอื่น ๆ ที่อาจสูดดมอากาศที่ปนเปื้อนไวรัสเข้าไป และติดเชื้อได้
แคทเธอรีน โนคส์ ศาสตราจารย์ด้านวิศวกรรมสิ่งแวดล้อมสำหรับอาคาร มหาวิทยาลัยลีดส์ กล่าวว่า “เราพบว่า ละอองลอยขนาดเล็กสามารถเดินทางข้ามผ่านฉากกั้นและรวมตัวกับอากาศภายในห้องได้ภายในเวลาประมาณ 5 นาที ... หมายความว่า ถ้าผู้คนมีปฏิสัมพันธ์กันนานกว่า 2-3 นาที พวกเขาอาจจะติดไวรัสโควิด-19 ได้แม้มีฉากพลาสติกกั้นอยู่ก็ตาม”
เพื่อทำความเข้าใจว่าเหตุใดฉากกั้นจึงมีผลเพียงเล็กน้อยต่อการปกป้องผู้คนจากโควิด-19 ที่เป็นอนุภาคละอองลอย มาร์ยกตัวอย่างว่า ให้คิดว่าลมหายใจที่เราหายใจออกมาเป็นเหมือนควันบุหรี่
“พลาสติกกั้นใช้ป้องกันสิ่งต่าง ๆ อย่างน้ำลายได้ แต่ไม่มีประสิทธิภาพในการป้องกันควันบุหรี่ ... ควันจะค่อย ๆ ลอยไปเรื่อย ๆ ดังนั้นคนที่อยู่อีกฝั่งของฉากกั้นจะมีเวลาสักพักหนึ่งก่อนที่ควันจะมาถึง ในขณะเดียวกัน คนที่อยู่ด้านเดียวกับผู้สูบบุหรี่จะได้รับควันมากกว่าและง่ายกว่า เนื่องจากฉากกั้นจะดักให้ควันอยู่แต่ในด้านนั้นจนกว่าจะมีโอกาสปะปนไปทั่วพื้นที่” มาร์กล่าว
ผู้เชี่ยวชาญด้านละอองลอยหลายคนเห็นพ้องกันว่า ฉากกั้นบนโต๊ะ ไม่ว่าโต๊ะรับประทานอาหาร หรือโต๊ะนักเรียน ไม่น่าจะช่วยป้องกันโควิด-19 ได้ และมีแนวโน้มที่จะรบกวนการระบายอากาศตามปกติของห้อง ฉากพลาสติกยังอาจทำให้อนุภาคไวรัสสะสมตัวอยู่ในห้องได้
นักวิทยาศาสตร์ด้านละอองลอยกล่าวว่า โรงเรียนและสถานที่ทำงานต่าง ๆ ควรให้ความสำคัญกับการฉีดวัคซีน ปรับปรุงระบบระบายอากาศ เพิ่มเครื่องกรองอากาศ HEPA เมื่อจำเป็น และกำหนดมาตรการสวมหน้ากากอนามัย
ริชาร์ด คอร์ซี ว่าที่คณบดี คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยแคลฟอร์เนีย กล่าวว่า แม้จะมีข้อมูลออกมาในลักษณะนี้ แต่ผู้คนไม่ควรตื่นตระหนกจนเกินไปเมื่อไปในสถานที่ที่มีฉากพลาสติกกั้น แต่ก็ไม่ควรมองว่าเป็นเครื่องป้องกันโควิด-19 ที่มีประสิทธิภาพเช่นกัน แม้อยู่ในที่ที่มีฉากกั้นระหว่างโต๊ะ ก็ควรสวมหน้ากากอนามัยต่อไปเพื่อลดความเสี่ยง
เรียบเรียงจาก New York Times
ภาพจาก AFP
แนะวิธีปฏิบัติตัวสำหรับผู้ป่วยโควิดที่ออกจาก รพ. ไปพักฟื้นที่บ้าน
