“แมร์เคิล” เตรียมวางมือการเมืองอีก 3 ปีข้างหน้า
ผลเลือกตั้งเยอรมนียังชี้ขาดผู้ชนะไม่ได้ สองพรรคใหญ่หาแนวร่วมตั้งรัฐบาล
นางอังเกลา แมร์เคิล เกิดเมื่อปี 1954 ในเมืองฮัมบวร์ก ไม่กี่เดือนหลังจากนั้น ครอบครัวของเธอได้ย้ายไปเมือง Templin ของเยอรมันตะวันออก ที่ขณะนั้นอยู่ภายใต้อิทธิพลของสหภาพโซเวียต ในเวลานั้น ไม่เคยมีใครคิดว่า เด็กหญิงตัวเล็ก ๆ ที่เติบโตในประเทศที่ปกครองด้วยระบอบคอมมิวนิสต์จะก้าวขึ้นมาเป็นผู้นำของประเทศ และนักการเมืองหญิงที่ทรงอิทธิพลที่สุดของโลก
ยิ่งอยู่ในอำนาจนานมากเท่าไหร่ ผู้คนยิ่งตระหนักถึงความโดดเด่นของเธอ เป็นตัวอย่างของนักการเมืองในอุดมคติที่พลเมืองในเกือบทุกประเทศใฝ่ฝันอยากจะมีความฉลาด
ความเห็นอกเห็นใจ กล้าหาญ เด็ดเดี่ยว รับฟังความเห็น โปร่งใส ไร้ข้อครหาเรื่องทุจริต ใช้ชีวิตอย่างเรียบง่าย คนรุ่นใหม่จำนวนมากในเยอรมนีเกิด และเติบโตมาในยุคที่ประเทศนำโดยหญิงคนนี้เพียงคนเดียว
อังเกลา แมร์เคิล พาตัวเองมาอยู่ที่จุดสูงสุดทางการเมืองและอยู่ในอย่างยาวนานกว่า 16 ปีได้อย่างไร ในช่วงเวลาพื้นที่การเมืองส่วนใหญ่เป็นของผู้ชาย และในช่วงเวลาที่เยอรมนี และโลกต้องเจอกับวิกฤตมากมายระลอกแล้วระลอกเล่าในช่วง 16 ปีที่ผ่านมา
ความฝันในวัยเยาว์ของอังเกลา แมร์เคิล คือ การเป็นนักกีฬาสเก็ตน้ำแข็ง แต่ผันตัวมาเรียนด้านวิทยาศาตร์เพราะทักษะการกีฬาพาเธอไปได้ไม่ถึงฝัน
ในวัย 32 ปี เธอจบการศึกษาระดับปริญญาเอกสาขาฟิสิกส์ควอนตัม ก่อนจะได้งานทำให้ห้องแล็ปแห่งหนึ่งของรัฐบาล แต่ฟิสิกส์ควอนตัมไม่ใช่เรื่องเดียวที่ แองเกลา แมร์เคิ่ล สนใจ ชีวิตในห้องแล็ปไม่ใช่สิ่งที่เธอไฝ่ฝัน การเติบโตภายใต้การปกครองแบบคอมมิวนิสต์ในช่วงสงครามเย็น เธอสนใจ หมกมุ่นเรื่องการเมือง และต้องการมีส่วนในการสร้างและเปลี่ยนแปลง
จุดพลิกผันชีวิตเกิดขึ้นในปี 1989 เมื่อกำแพงเบอร์ลินที่กั้นระหว่างเยอรมันตะวันออกและตะวันตกถูกทะลายลง แมร์เคิล สมัครเข้าเป็นสมาชิกพรรคประชาธิปไตยคริสเตียนแห่งเยอรมนี หรือ CDU ที่ขณะนั้นนำโดยนายกรัฐมนตรีเฮลมุท โคห์ล ผู้ผลักดันการรวมชาติเยอรมนีจนประสบความสำเร็จ แม้จะได้รับความไว้วางใจจากผู้นำพรรค
แต่เส้นทางการเมืองของ แมร์เคิล ก็ไม่โรยด้วยกลีบกุหลาบ เธอถูกปรามาสจากคนในพรรคที่ส่วนใหญ่เป็นผู้ชาย จนถูกเรียกว่า เด็กของโคลล์ หรือ Kohl’s girl ฉายาที่หลายคนกล่าวในเวลาต่อมาว่าเป็นการด้อยค่าและดูถูกความสามารถ แต่ไม่มีอะไรหยุดหญิงสาวที่เติบโตในเยอรมันตะวันออกได้ ทะเยอทะยาน ชาญฉลาด และให้ความสำคัญกับสิ่งที่ปฏิบัติได้จริง คือคุณสมบัติที่ทำให้แองเกลา แมร์เคิลเติบโตในพรรคได้อย่างต่อเนื่อง
ปี 1994 แมร์เคิล ได้ประเดิมตำแหน่งรัฐมนตรีกระทรวงเด็กและสตรี ก่อนที่อีก 3 ปีต่อมา จะได้เป็นรัฐมนตรีกระทรวงสิ่งแวดล้อม เมื่อปี 1998 พรรค CDU เกิดวิกฤต เมื่อผู้นำพรรคและนายกรัฐมนตรีเฮลมุท โคห์ลกล่าวหาว่ารับเงินสินบน ข้อกล่าวหานี้เกิดในช่วงที่เศรษฐกิจเยอรมนีตกต่ำ สุมไฟความไม่พอใจของประชาชนจนทำให้พรรค CDU แพ้การเลือกตั้ง และต้องปฏิรูปขนานใหญ่ หนึ่งในแผนการกอบกู้ CDU คือ การแต่งตั้งแมร์เคิลให้เป็นเลขาธิการพรรค
จากนั้นอีก 2 ปี เธอก็ก้าวขึ้นมาเป็นหัวหน้า ก่อนจะพาพรรคชนะการเลือกตั้งในปี 2005 ส่งผลให้เธอได้ก้าวขึ้นสู่ตำแหน่งสูงสุดที่ไม่เคยมีผู้หญิงคนไหนทำได้ นั่นคือการเป็นนายกรัฐมนตรีหญิงคนแรก และเป็นผู้นำที่อายุน้อยที่สุดในประวัติศาสตร์ หลังจากนั้นเธอก็พา CDU ชนะเลือกตั้งอีก 3 สมัยติดต่อกัน รวมดำรงตำแหน่งผู้นำประเทศ 16 ปี
ช่วงเวลาที่ แมร์เคิล ดำรงตำแหน่ง อังกฤษเปลี่ยนนายกรัฐมนตรี 5 คน ฝรั่งเศสเปลี่ยนประธานาธิบดี 5 คน และสหรัฐ 4 คน เช่นเดียวกับเวทีการเมืองในประเทศ เวทีการเมืองโลกเป็นพื้นที่ของผู้ชาย หลายครั้งเธอถูกท้าทายและปฏิบัติอย่างไม่เหมาะสมในคราวที่เธอพบกับประธานาธิบดีรัสเซีย วลาดิเมียร์ ปูติน ได้พาสุนัขออกมาด้วย เพราะรู้ว่า แมร์เคิล กลัวสุนัข และก็ได้ผล เธอแสดงความกลัวต่อหน้าสาธารณชนเป็นครั้งแรก หรือในคราวที่พบกับประธานาธิบดีโดนัล ทรัมป์ เขาจงใจเลี่ยงการจับมือจับเธอ
แต่เหล่านี้ก็หยุด แมร์เคิล ไม่ได้ เธอพิสูจน์ตัวเองว่าเป็นผู้ที่มีคุณสมบัติในการเป็นผู้นำที่ดี โดยเฉพาะเมื่อมีวิกฤต เธอสามารถพาเยอรมนีและโลกฝ่าวิกฤตมากมาย
ปี 2008 วาณิชธนกิจยักษ์ใหญ่ในสหรัฐฯ ล้มครืน ตลาดหุ้นตกต่ำ กลายเป็นวิกฤตการเงินครั้งรุนแรงที่รู้จักกันในชื่อ วิกฤตแฮมเบอร์เกอร์ ผู้คนขาดความมั่นใจในระบบธนาคาร ปัญหาลามไปถึงกรีซที่ออกมายอมรับว่ามีเงินกู้มหาศาลที่เกินศักยภาพในการชำระคืน แมร์เคิล ในคราวนั้นยังใหม่ในเวทีการเมือง ในขณะที่ฝรั่งเศสเสนอในธนาครารกลางยุโรปอัดฉีดเงินช่วยกรีซ แต่เธอคัดค้าน ปัญหาลุกลามหนักก่อนที่ในที่สุดสหภาพยุโรปจะอัดเงินกู้ก่อนใหญ่และช่วยกรีซให้รอดพ้นจากการล้มละลายได้ แมร์เคิล ถูกวิจารณ์ว่าตัดสินใจช้า แต่ก็เป็นบทเรียนในการจัดการวิกฤตใหญ่ ๆ ถัดมา ไม่ว่าจะเป็นปัญหาในยูเครน วิกฤตผู้ลี้ภัย เบรกซิท การก่อการร้ายในฝรั่งเศส ปัญาโลกร้อน จนมาถึงความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนของสหภาพยุโรปกับจีน
เสียงของ แมร์เคิล ดังขึ้น เป็นเสียงที่ผู้นำโลกคนอื่นต้องฟัง ความเป็นนักวิทยาศาสตร์ เธอแก้ปัญหาบนพื้นฐานของความเห็นที่หลากหลายและที่สำคัญคือข้อมูล ที่วิเคราะห์อย่างเป็นระบบก่อนจะตัดสินใจ เพราะความรอบคอบ เธอกลายมาเป็นคนที่ผู้นำในยุโรปพึ่งพาในการแก้ปัญหา
ปี 2015 แมร์เคิล ต้องรับมืออีกวิกฤตใหญ่ของโลก ที่มีส่วนเปลี่ยนแปลงชีวิตทางการเมืองเธอ คลื่นผู้ลี้ภัยนับแสนนับล้านคนหนีตายจากสงครามกลางเมืองในซีเรีย ตะวันออกกลางและแอฟริกาเหนือ ไหลทะลักเข้าสู่สหภาพยุโรป ในขณะที่หลายประเทศประกาศปิดพรมแดน ผู้นำเยอรมนีประกาศเปิดประเทศรับผู้ลี้ภัย นโยบายนี้ได้รับการสนับสนุนอย่างท่วมท้น ในช่วงแรก ๆ ชาวเยอรมันจำนวนมากพากันไปต้อนรับผู้ลี้ภัยที่บากบั่นเดินทางมาถึงเยอรมนี ในวันที่โลกปฏิเสธผู้ลี้ภัย แมร์เคิลกลายเป็นสัญญลักษณ์และเสาหลักแห่งมนุษยธรรม แต่ราคาทางการเมืองที่เธอต้องจ่ายสูงลิ่ว เวลาผ่านไปไม่นาน ทัศนะของสาธารณะชนเริ่มเปลี่ยน ผู้ลี้ภัยถูกมองว่าเป็นปัญหาความมั่นคงและความปลอดภัย เกิดการประท้วงต่อต้านนโยบายผู้ลี้ภัยของแมร์เคิลในหลายเมือง
พรรคร่วมรัฐบาล เกาะกระแสความความไม่พอใจ เกิดความขัดแย้งจน แมร์เคิล ต้องเจรจาต่อรองอย่างหนักในการจัดตั้งรัฐบาลผสม เพื่อรักษาเสถียรภาพรัฐบาลไว้ แม้เธอจะประคับประคองรัฐบาลมาได้ แต่คะแนนความนิยมพรรคก็ตกต่ำลงเป็นประวัติการณ์ ความสัมพันธ์กับสหภาพยุโรป เธอรักษาด้วยการให้เงินช่วยเหลือจำนวนมหาศาลกับตุรกีสำหรับดูแลผู้ลี้ภัยเพื่อยุติการข้ามชายแดนมายุโรป ก่อนตัดสินใจประกาศวางมือทางการเมืองทั้งหมดในปี 2018
ตลอด 16 ปีของ แมร์เคิล เยอรมนีเจอกับปัญหาและความท้าทายใหญ่ ๆ มากมาย หลายครั้งนโยบายของเธอถูกวิพากษ์วิจารณ์ แต่โดยรวม เยอรมนีภายใต้การนำของเธอ ประชาชนส่วนใหญ่รู้สึกปลอดภัยและมั่นคง
ต่อจากนี้ไป ภาพของนายกรัฐมนตรีผมสั้นในชุดเสื้อผ้าที่เรียบง่าย รับกับบุคลิกที่หนักแน่นมั่นคงที่ทุกคนเห็นบ่อยจนคุ้นชินก็จะกลายเป็นความทรงจำ 16 ปีของ อังเกลา แมร์เคิล มีทั้งความสำเร็จ ผิดพลาดและล้มเหลว แต่ในภาพรวมแล้ว เธอสร้างมาตรฐานในฐานะผู้นำไว้สูงลิ่ว ทั้งภูมิหลังจากโลกคอมมิวนิสต์ วิธีคิดแบบวิทยาศาสตร์ บุคลิกส่วนตัวและผลงานของเธอ จะกลายเป็นหน้าหนึ่งในประวัติศาตร์ที่คนเยอรมันและคนทั่วโลกจดจำ
