หอดูดาวเฉลิมพระเกียรติ 7 รอบ พระชนมพรรษา สงขลา เรียกสั้น ๆ ว่า “หอดูดาวภูมิภาคสงขลา” ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงรับเป็นโครงการในพระราชดำริ เพื่อกระจายโอกาสการเรียนรู้ด้านดาราศาสตร์ให้ทั่วถึงทุกคนและเท่าเทียม โดยเฉพาะในโซนของภาคใต้ทั้งหมด โดยตั้งอยู่ที่ ตำบลเขารูปช้าง อำเภอเมืองสงขลา จังหวัดสงขลา และเปิดอย่างเป็นทางการโดยได้รับพระมหากรุณาธิคุณจาก สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินมาเปิดด้วยพระองค์เอง เมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 2562
เยือนถิ่น “เมืองเก่าสงขลา”กับเส้นทางการเป็น “เมืองมรดกโลก”
เปิดฟ้าตามหา.. “ดาว” ณ ท้องฟ้าจำลอง โคราช
เปิดฟ้าตามหา.. “ดาว” ณ ท้องฟ้าจำลอง โคราช
โครงการหอดูดาวฯ เป็นโครงการตามแผนพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านดาราศาสตร์ภายในประเทศ ที่ดำเนินการโดย สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (สดร.)ภายใต้โครงการความร่วมมือกับมหาวิทยาลัยราชภัฏสงขลา และได้รับการสนับสนุนโดยบริษัท เชฟรอนประเทศไทยสำรวจและผลิต จำกัด ในการจัดทำนิทรรศการดาราศาสตร์ภายในและภายนอกอาคาร โครงการกิจกรรมดาราศาสตร์ โครงการเปิดฟ้าตามหาดาวสัญจร และค่ายดาราศาสตร์สำหรับเยาวชนของ สดร. อย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี 2560
จุดเด่นของ “หอดูดาวเฉลิมพระเกียรติ 7 รอบ พระชนมพรรษา” แห่งนี้ไม่เพียงแต่เป็นศูนย์การเรียนรู้ที่เป็นความร่วมมือระหว่างภาครัฐและภาคเอกชนเท่านั้น ด้วยตำแหน่งที่ตั้งในภาคใต้ ละติจูด 7 องศาเหนือ ยังสามารถศึกษาวัตถุในซีกฟ้าใต้ได้ดีกว่าหอดูดาวในภูมิภาคอื่น และด้วยตำแหน่งที่ตั้งบนเนื้อที่ 25 ไร่ สามารถชมวิวทิวทัศน์ด้านล่างที่เป็นทะเลสาบสงขลาและอ่าวไทยได้อย่างสุดลูกหูลูกตาอีกด้วย “หอดูดาวเฉลิมพระเกียรติ 7 รอบ พระชนมพรรษา สงขลา” เป็นหอดูดาวภูมิภาคสำหรับประชาชนเต็มรูปแบบแห่งที่ 3 ของประเทศไทย ซึ่งเปิดให้ประชาชนสามารถเดินทางมาได้ทุกวันอังคาร – วันอาทิตย์ โดยมี 2 ไฮท์ไลท์สำคัญที่ไม่อยากให้พลาด
เริ่มกันที่....
เป็นไปได้ไหม? ที่มนุษย์จะมีชีวิตอยู่บนดาวดวงอื่น
ท้องฟ้าจำลอง ในอาคารฉายดาวรูปโดม ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 10 เมตร พร้อมเครื่องฉายดาวในระบบ Full Dome Digitalความละเอียด 25 ล้านพิกเซล เหมือนได้ท่องอยู่ในห้วงอวกาศ เพราะมีที่นั่ง 50 ที่นั่งที่ออกแบบมาในองศาที่เหมือนนอนดูดาวบนท้องฟ้าได้ ซึ่งเนื้อหาของภาพยนตร์จะฉายภาพด้วยเครื่องฉายแบบดิจิทัลและเทคนิคพิเศษ Gray Screen(ฉากฉายสีดำ) ทำให้เห็นความสวยงามของดวงดาวได้เหมือนจริง โดยจะเริ่มตั้งแต่เนื้อหาของดาวจักรราศีไปจนถึงเรื่องราวของการสำรวจดวงจันทร์ โดยเนื้อหาจะเปลี่ยนไปเรื่อยๆ ตลอดปี
ต้องถือว่าเป็นการเติมความรู้เรื่องดาราศาสตร์นอกเหนือตำราเรียนได้อย่างคุ้มค่ากับค่าตั๋ว 50 บาทสำหรับประชาชนทั่วไป และ 30 บาทสำหรับนักเรียนนักศึกษา
เมื่อฟ้าเริ่มมืด พระอาทิตย์ลาลับขอบฟ้า ก็ถึงเวลาดูดาวของจริง...
ไม่ไกลจากอาคารฉายดาวรูปโดม จะเห็นอาคารหอดูดาวรูปโดมขนาดใหญ่เส้นผ่าศูนย์กลาง 18 ฟุตตั้งตระหง่าน ด้านในมีกล้องโทรทรรศน์สะท้อนแสงขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 0.7 เมตร ที่ถือว่าเป็นเบอร์สองของภูมิภาคอาเซียน พร้อมอุปกรณ์สำหรับงานวิจัยทางดาราศาสตร์ ด้านนอกเป็นระเบียงดาวติดตั้งกล้องโทรทรรศน์ขนาดเล็กจำนวน 6 ชุด สำหรับให้บริการในการสังเกตวัตถุบนท้องฟ้า ซึ่งในครั้งนี้เราได้เห็นดาวเสาร์ที่มีวงแหวนล้อมรอบอย่างชัดเจน โดยทุกคนสามารถมาสัมผัสประสบการณ์แบบนี้ได้ในทุกๆ วันเสาร์ช่วงเวลา 18.00-22.00 น. กับกิจกรรมดูดาว (NARIT Public Night) ฟรี! ไม่เสียค่าใช้จ่าย
และเพื่อทำความรู้จักเรื่องราวของ “หอดูดาวเฉลิมพระเกียรติ 7 รอบ พระชนมพรรษา สงขลา” อย่างชัดเจน เราได้มีโอกาสพูดคุยกับ คุณเฉลิมชนม์ วรรณทอง ผู้อำนวยการหอดูดาว ซึ่งทำให้รู้ว่า ในอนาคต หอดูดาวเฉลิมพระเกียรติ 7 รอบ พระชนมพรรษา สงขลา จะมีจาน Radio Telescope ซึ่งเป็นอุปกรณ์ที่ใช้รวบรวมและบันทึกคลื่นวิทยุจากอวกาศ เพื่อให้มีประสิทธิภาพในการรับสัญญาณที่อ่อนๆ จากอวกาศไกลโพ้นได้ดีขึ้น และจะเชื่อมโยงจานจากทั่วโลก เสมือนกับมีดวงตาที่สามารถดูวัตถุท้องฟ้าขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางโลกได้ ซึ่งเป็นเทคโนโลยีจากประเทศจีน รวมถึงกล้องอัตโนมัติสำหรับติดตามวัตถุท้องฟ้า รวมทั้งวัตถุใต้โลก ตลอดจนอุปกรณ์ทันสมัยต่างๆ ที่จะมีเพิ่มเข้ามาเรื่อยๆ
คุณเฉลิมชนม์ บอกว่า อาคารหอดูดาวเป็นหอดูดาวสองทะเล เพราะสามารถสังเกตวัตถุท้องฟ้าได้ตั้งแต่ขึ้นจากขอบฟ้าก็คือทางด้านทิศตะวันออกเป็นมหาสมุทรแปซิฟิก คือ ทะเลอ่าวไทย พบวัตถุบนท้องฟ้า อย่าง ดวงอาทิตย์ กลุ่มดาว ดวงจันทร์ ขณะที่อีกด้านสามารถสังเกตท้องฟ้าด้านทิศตะวันตกคือฝั่งทะเลสาบสงขลาได้อีกด้วย นอกจากนี้ หากในวาระพิเศษที่มีปรากฏการณ์บนท้องฟ้า เช่น ปรากฏการณ์ซูเปอร์ฟูลมูน ซูเปอร์มูน จันทรุปราคา หรือสุริยุปราคา ประชาชนก็มาร่วมสังเกตการณ์ได้
“ผมว่ามันยิ่งกว่าความคาดหวัง มันเป็นความฝันของเราทุกคนที่สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ มันเป็นความฝันที่อยากทำเพื่อประโยชน์เพื่อแผ่นดิน หอดูดาวเฉลิมพระเกียรติ 7 รอบพระชนมพรรษา สงขลา นอกเหนือจากการดูดาว จะสร้างโอกาสเรียนรู้ให้กับคนอีกมากมายเหลือเกิน”
นอกจาก อาคารฉายดาว และ หอดูดาวแล้ว ยังมีอาคารอำนวยการสำหรับจัดแสดงนิทรรศการดาราศาสตร์ รูปแบบฐานการเรียนรู้ 14 ฐาน เช่น นิศรรศการเรื่องชุดเครื่องชั่งน้ำหนักบนดาวเคราะห์ในระบบสุริยะ นิทรรศการเรื่องฤดูกาลและการโคจรของโลกรอบดวงอาทิตย์ นิทรรศการเรื่องการเกิดปรากฏการณ์น้ำขึ้น-น้ำลง และนิทรรศการหลักการรวมสีของแสง เป็นต้น ซึ่ง ได้รับแรงสนับสนุนสำคัญจากเชฟรอน เพื่อเปิดประตูสู่การเรียนรู้ด้านวิทยาศาสตร์สำหรับเยาวชนและประชาชนทั่วไป
ตั้งแต่เปิดตัวอย่างเป็นทางการ หอดูดาวเฉลิมพระเกียรติ 7 รอบ พระชนมพรรษา สงขลา ก็ได้รับความสนใจจากประชาชนมาเยี่ยมชมไม่ต่ำกว่าวันละ 300-500 คน ที่สำคัญยังมีร้านคาเฟ่ที่ราคาน่ารักแต่วิวทิวทัศน์ราคาหลักล้านให้ได้ชมกัน นับเป็นอีกจุดหนึ่งของจังหวัดสงขลาที่ไม่ไกลจากตัวเมืองและควรค่าอย่างยิ่งกับการมาเช็คอินดูดาวศึกษาดาราศาสตร์และนั่งมอง “สองทะเล” เพื่อชาร์จพลังให้ตัวเองได้อีกด้วย