นายเดชา กิตติวิทยานันท์ ประธานเครือข่ายทนายคลายทุกข์ฯ ให้ความเห็นทางกฎหมายว่า จากที่ได้ฟังผู้ร้องเล่าเรื่องราวที่เกิดขึ้นพอจะได้ข้อยุติแล้วว่าศาลสั่งให้แพ้คดีเมื่อแพ้คดีแล้วจะแสดงความคิดเห็นเป็นอย่างอื่นอาจเข้าข่ายละเมิดอำนาจศาล วิธีการเดียวที่เหลืออยู่ที่จะเรียกร้องคือ อุทธรณ์คัดค้านคำพิพากษา เท่านั้น
น้องสุดทนพี่กั้นลวดหนามขวางทางต้องคลานเข้า-ออกบ้าน
อย่างไรก็ตาม หลักการกฎหมาย ส.ป.ก. มาตรา 39 ระบุว่า ที่ดิน ส.ป.ก.เป็นที่ดินของรัฐให้เกษตรกรเข้าทำประโยชน์ ใครที่ได้รับอนุญาตให้ทำประโยชน์ถือว่ามีสิทธิและต้องเป็นเกษตรกร
(พ.ร.บ.การปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ.2518 มาตรา 39 บัญญัติว่า ที่ดินที่บุคคลได้รับสิทธิโดยการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมจะทำการแบ่งแยก หรือโอนสิทธิในที่ดินนั้นไปยังผู้อื่นมิได้ เว้นแต่เป็นการตกทอดทางมรดกแก่ทายาทโดยธรรม หรือโอนไปยังสถาบันเกษตรกร หรือ ส.ป.ก. เพื่อประโยชน์ในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ทั้งนี้ ให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์ วิธีการและเงื่อนไขที่กำหนดในกฎกระทรวง)
นอกจากนั้นระเบียบของ ส.ป.ก. พ.ศ.2535 ข้อ 7 ระบุว่า ต้องทำประโยชน์ด้วยตัวเองห้ามแบ่งแยกไม่ว่าด้วยวิธีใด ทำอะไรไม่ได้เลย เพราะฉะนั้นกรณีผู้ร้องแพ้คดีก็ถูกต้องแล้วเพราะคนที่ได้รับอนุญาตต้องทำประโยชน์ด้วยตัวเอง ซึ่งใครที่ไม่เกี่ยวข้องก็จะถือว่าบุกรุกซึ่งมีคำพิพากษาศาลฎีกาอยู่แล้ว คดีไม่ได้ซับซ้อนอะไร
(ระเบียบคณะกรรมการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมว่าด้วยการให้เกษตรกรและสถาบันเกษตรกรผู้ได้รับที่ดินจากการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมปฏิบัติเกี่ยวกับการเข้าทำประโยชน์ในที่ดิน พ.ศ.2535 หมวด 2 การทำประโยชน์ที่ดิน ข้อ 7 เกษตรกรหรือสถาบันเกษตรกรผู้ได้รับมอบที่ดินให้เข้าทำประโยชน์ในที่ดินมีหน้าที่ ปฏิบัติดังต่อไปนี้ (1) ต้องทำประโยชน์ในที่ดินด้วยตนเองเต็มความสามารถและไม่นำที่ดินนั้น ทั้งหมดหรือบางส่วนไปให้บุคคลอื่นไม่ว่าจะโดยการขาย ให้เช่า หรือเข้าทำประโยชน์ หรือ โดยพฤติกรรมใด ๆ ที่แสดงให้เห็นในลักษณะนั้น)
น้องสาวร้องพี่สาวฮุบที่ดินต้องมุดรั้วลวดหนามเข้าบ้าน
"ถ้าคนที่ได้รับประโยชน์มาระเบียบบอกว่าห้ามแบ่งแยกหรือโอนไปให้ผู้อื่น พี่น้องก็ไม่ได้ เขาป้องกันไม่ให้ที่ดินประเภทนี้ไปตกอยู่ในมือของคนอื่น ป้องกันเด็ดขาดเป็นกฎหมายที่เข้มมาก"
ส่วนกรณีที่ผู้ร้องเป็นทายาทโดยตรงซึ่งมีปัญหาเกิดขึ้นนั้นเมื่อศาลพิพากษาให้แพ้คดีแล้วก็แสดงว่าโจทก์ได้รับอนุญาตให้ทำประโยชน์ฝ่ายเดียว ซึ่งคดีลักษณะนี้มีเป็นจำนวนมากทั่วประเทศ
คำแนะนำคือต้องหาผู้หลักผู้ใหญ่ไปพูดคุยเจรจากันเพราะว่าที่ดิน ส.ป.ก.ไม่ใช่กรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินแต่เป็นการได้รับอนุญาตจาก ส.ป.ก.
ส่วนที่กรณีที่พาดพิงว่ามีการอนุญาตให้ผู้ใหญ่บ้านเข้าไปทำประโยชน์ทำคอกหมูในพื้นที่ ส.ป.ก.นี้นั้น ต้องไปร้องทุกข์กับ ส.ป.ก.จังหวัด เพราะ ส.ป.ก.เป็นผู้เสียหายโดยตรง ซึ่งคนที่บุกรุกหากพิสูจน์ว่าผิดจริงโทษถึงติดคุกไม่เกิน 1 ปี แต่ทั้งนี้จะเอามาเป็นข้อต่อสู้คดีของตัวเองไม่ได้
"เรื่องนี้ต้องไกล่เกลี่ยอย่างเดียวเพื่อให้ ส.ป.ก.ช่วย ซึ่งอาจเรียกมาไกล่เกลี่ยให้แบ่งให้น้องได้เรียกว่าวิธีการทางปกครอง ถ้าทำผิดกฎระเบียบ ส.ป.ก.ก็เอาคืน"
นายเดชา ย้ำว่า ที่ดิน ส.ป.ก.เป็นที่ดินของหลวง ให้คนจน เกษตรกร ทำเกษตร ต้องทำด้วยเอง หรือทำกับลูกหลานได้ แต่จะเอาไปแบ่งอะไรไม่ได้ ห้ามซื้อขาย ห้ามจำหน่าย เอาไปทำรีสอร์ตไม่ได้ เอาไปทำสหกรณ์ยังไม่ได้เลย เว้นแต่ตายแล้วรับมรดกทางสายเลือด
