เลี้ยงช้างรูปแบบใหม่ ไม่ใช้ความรุนแรง

ช้างน้อยวัย 1 เดือน เศษเชือกนี้ ตัวติดไม่ห่างแม่ แม้นาทีเดียวพื้นที่รอบตัวที่กว้างมากเกินกว่าคอกที่เคยอยู่ ก็ไม่ได้น่าสนใจเท่ากับการจ้องมองดูปลายงวงของแม่ เจ้าลุกช้างตัวนี้สาละวน อยู่กับการใช้งวง เลียดไปตามพื้นและยอดหญ้าที่เตี้ยติดดิน เลียนแบบสิ่งที่แม่ของมันทำ

เผยคลิปทรมานช้าง “ลายทองเหรียญ” ประณามคนทำร้ายช้าง

นี่เป็นการเรียนรู้ตามธรรมชาติของช้างตั้งแต่แรกเกิด ที่รู้จักทักษะชีวิตเบื้องต้นจากแม่ พร้อมๆกันนี้ พวกมันจะได้เรียนรู้การถูกสัมผัส และการเข้าใกล้มนุษย์ ผู้ซึ่งทำหน้าที่ดูแล ตั้งแต่ยังเป็นช้างเด็ก

ในพื้นที่วังช้าง อยุธยาแลเพนียด ส่วนที่เป็นหมู่บ้านช้าง เราจะได้เห็นความใกล้ชิด ระหว่างคน กับช้างไม่ใช่แต่เฉพาะ การทำหน้าที่ ต่อกันในการดูแลช้าง หรือการต้อนรับนักท่องเที่ยว แต่สิ่งที่เราเห็น นี่เป็นการเรียนรู้ที่จะอยู่ร่วมกันระหว่างคนกับช้าง

สำหรับการเรียนรู้ ฝึกฝนของช้างเลี้ยงแต่ละเชือกนั้น ข้อมูลจากการสืบค้นหลายแหล่งปรากฎตรงกันว่า ควรฝึกฝนตั้งแต่ยังเล็ก ลูกช้างจะเริ่มต้นเรียนรู้ได้เร็วและไม่เครียดเมื่อยังได้อยู่กับแม่ ทักษะสำคัญ สำหรับช้างเลี้ยง นั่นคือการเข้าหาคน การรู้จักสื่อสาร กับคนเลี้ยง หรือควาญช้างที่จะทำหน้าที่ดูแลพวกมัน

เจ้าของวังช้างอยุธยาแลเพนียด อธิบายให้เราฟังว่า ปัจจุบัน การฝึกช้างไม่จำเป็นต้องใช้ความรุนแรง  แต่ยังจำเป็นต้องสร้างกฎกติกา ในขั้นตอนนี้ ถือเป็นส่วนสำคัญ เพราะอย่างไรเสีย ช้างเหล่านี้ ยังต้องอยู่กับคน การฝึกช้างนั้นทำเพื่อเพื่อให้เข้าใจกัน เช่นการเรียนรู้ หรือรับฟังคำสั่งพื้นฐานโดยพฤติกรรมของช้างแต่ละเชือกนั้น จะสะท้อนถึงความสามารถของคนฝึกด้วย

ก่อนหน้านี้ ทีมข่าวเราเคยได้ไปร่วมสังเกตุการณ์ รูปแบบการดูแล และฝึกช้าง ที่ สถาบันคชบาลแห่งชาติ ในพระอุปถัมภ์ องค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ ที่นี่ มีช้างอยู่ภายใต้การดูแล นับร้อยเชือก มีที่มาแตกต่างกัน บางเชือกเป็นช้างที่เคยทำงานเป็นช้างลากซุงในยุคที่ยังมีการทำอุตสาหกรรมป่าไม้ในพื้นที่ ขณะที่บางเชือก เป็นช้างที่ได้รับมอบมาจากปางช้าง หรือรีสอร์ตที่ต้องยุติกิจการไม่สามารถดูแลช้างต่อเองได้ แต่เมื่อย้ายที่อยู่ใหม่ พวกมันก็ยังคุ้นชิน และเรียนรู้ที่จะอยู่ใกล้ชิดกับคนได้ไม่ยาก เพราะช้างแต่ละเชือกแตกต่าง แนวคิดการดูแลช้างแบบยืดหยุ่นจึงถูกนำมาปรับใช้  ตามความเหมาะสมและเงื่อนไขของช้าง

ช้างบางเชือก ถูกเลี้ยงรวมกันเป็นโขลง  เพราะพวกมันเรียนรู้นิสัยใจคอ กันมาตั้งแต่ยังเด็ก ปรับพฤติกรรมเข้าหากันได้ไม่ยาก 

ขณะที่บางเชือก ถูกเลี้ยงดูมาอีกแบบ และอาจะเคยเจอการใช้ความรุนแรงมาจากเจ้าของเดิม ต้องเลี้ยงแยกเดี่ยว ความแตกต่างของช้างแต่ละเชือก เป็นเหตุผลที่สถาบันคชบาลแห่งชาติอธิบายย้ำว่า เมื่อเราเลี้ยงช้าง ดูแลช้าง และใช้ชีวิตอยู่กับช้าง ไม่ว่าจะเป็นการเลี้ยงดูเพื่อวัตถุประสงค์ใดก็ตาม สิ่งจำเป็นที่สุดคือการดูแล เลี้ยงดูและฝึกฝนช้าง ด้วยความเข้าใจ

เปิดวินาที “พังสายฟ้า” ช้างแสนรู้ ตกลูกน้อย