รายละเอียดโครงการชุมชนท่องเที่ยว โอทอปนวัตวิถี 3 อำเภอ ในจ.น่าน ระบุจำนวนงบประมาณ และ รายการที่เข้าไปดำเนินการในแต่ละชุมชน เฉพาะชุมชนไทลื้อ บ้านร้องแง ตำบลวรนคร อ.ปัว ใช้งบประมาณมากกว่า 1ล้าน 7 แสนบาท และมากกว่าครึ่งหนึ่งของงบประมาณทั้งหมด ใช้เพื่อการอบรม ให้ความรู้ชาวบ้าน
สตง.อัด "ท่องเที่ยวโอทอปนวัตวิถี" ใช้งบ 9 พันล้านไม่คุ้ม
การอบรมเป็น 1 ใน 5 กระบวนงาน ที่กรมการพัฒนาชุมชนใช้ประเมินหมู่บ้านที่เข้าร่วมโครงการ หวังให้เกิดการพัฒนาคน เรียนรู้การจัดการท่องเที่ยว ส่วนอีก 4 กระบวนงาน คือพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว พัฒนาสินค้าและบริการด้านการท่องเที่ยว เชื่อมโยงเส้นทางการท่องเที่ยวแต่ละท้องถิ่น และการส่งเสริมการตลาด โดย 5 กระบวนงานนี้ จะใช้เป็นหลักเกณฑ์ประเมินชุมชนจริง ตามที่สำนักงานตรวจสอบเงินแผ่นดินนำไปเป็นเงื่อนไขในการตรวจสอบ แต่การชี้วัดความสำเร็จของชุมชนตามหลักเกณฑ์ของกรมฯไม่จำเป็นต้องสำเร็จและครบถ้วนทั้ง 5 กระบวนงาน
แม้ไม่ใช่ตัวชี้วัดความสำเร็จ แต่การสุ่มตรวจของสตง. ใน 11 จังหวัด พบว่า 5 กระบวนงานหลักที่ใช้ประเมินชุมชนไม่สามารถเป็นกลไกส่งเสริมให้เกิดหมู่บ้านท่องเที่ยวโอทอปนวัตวิถีได้ เช่น การอบรม เน้นเชิงปริมาณ ผู้ร่วมกิจกกรรมส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ ผู้มีงานประจำ ส่วนการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว สตง.พบว่า ส่วนใหญ่เป็นการปรับปรุงภูมิทัศน์ไม่ได้ให้ความสำคัญกับการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว
สลายฝัน OTOP นวัตวิถี 9 พันล้านละลายแม่น้ำ
ในข้อเสนอที่สำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน แนะนำไปยังกรมการพัฒนาชุมชน คือให้ประเมินผลชุมชนในกลุ่มที่มีศักยภาพเพียงพอที่จะเป็นชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี เป็นรายชุมชน เพื่อจัดลำดับความสำคัญ และวางแผนต่อยอดให้เหมาะสมกับความต้องการที่แท้จริงของแต่ละชุมชน
ชุมชนตัดพ้อ “โครงการโอทอปนวัตวิถี” ไปไม่ถึงฝันถูกดึงงบกลับ
