นพ.ปราโมทย์ เสถียรรัตน์ รองอธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก เปิดเผยว่า เมื่อถึงวันแม่แห่งชาติของทุกปีคือในวันที่ 12 สิงหาคม ซึ่งในปีนี้ตรงกับวันเสาร์ที่ 12 สิงหาคม 2566 ประชาชนจะมักใช้ดอกมะลิเป็นสัญลักษณ์แสดงความรักที่มีต่อแม่ เพราะดอกมะลิเปรียบเสมือนความรักที่บริสุทธิ์ และใช้สื่อความหมายถึง การเคารพบูชา และการแสดงออกถึงความกตัญญูกตเวทีของลูกที่มีต่อแม่
นอกจากความสำคัญของดอกมะลิที่ถูกนำไปใช้ในวันแม่แล้ว นพ.ปราโมทย์ อธิบายว่า ดอกมะลิยังมีประวัติการใช้เป็นส่วนผสมของตำรับยาไทยหลายตำรับ เช่น ยาหอมเทพจิตร มะลิ มีรสขมหอมเย็น สรรพคุณบำรุงหัวใจ ช่วยให้ผ่อนคลาย ทำให้จิตใจชุ่มชื่น บำรุงครรภ์ แก้ร้อนใน กระหายน้ำ แพทย์แผนโบราณจัดไว้เป็นตัวยาชนิดหนึ่งในพิกัดเกสรทั้ง 5 เกสรทั้ง 7 และเกสรทั้ง 9 มะลิเป็นส่วนผสมหลักของ ยาหอมเทพจิตร ซึ่งมีสรรพคุณแก้วิงเวียนศีรษะ หน้ามืดตาลาย ช่วยให้จิตใจสงบ ปรับสมดุลในร่างกายให้ ผ่อนคลาย แต่ควรระวังในการใช้ยากับผู้ที่แพ้ละอองเกสรดอกไม้ และการใช้ร่วมกับยาในกลุ่มต้านการแข็งตัวของเลือด
สำหรับปัจจุบันดอกมะลิถูกนำมาแปรรูปเป็นเครื่องดื่ม ได้แก่ ชาชงดอกมะลิ ชาเบญจเกสร น้ำลอยดอกมะลิ และใช้แต่งกลิ่นในเครื่องสำอางหลายประเภท เช่น ครีมบำรุงมือ แชมพู สบู่
