นอกจากคดีนี้จะมีชะตากรรมของอดีตนายกรัฐมนตรีหญิงคนนี้เป็นเดิมพัน ผลของคดีก็จะเป็นบรรทัดฐานกำหนดนโยบายหาเสียงของพรรคการเมือง เพราะตลอดเส้นทางการต่อสู้ทางคดีของ น.ส.ยิ่งลักษณ์ ยืนยันตลอดว่า สาเหตุที่ไม่อาจยกเลิกได้ เพราะเป็นสัญญาที่ให้ไว้กับประชาชนและเป็นนโยบายที่แถลงต่อรัฐสภาไว้
มาวันนี้โครงการรับจำนำข้าวยุติไปพร้อมกับการรัฐประหารกว่า 3 ปีแล้ว ทั้งคนที่เคยยืนยันเคียงข้างสนับสนุน น.ส.ยิ่งลักษณ์ และคนเห็นต่างที่ยืนตรงข้ามก็กำลังรอคอยการชี้ขาดครั้งนี้
นายสมหวัง เรียนลึก ชาวนา อ.ผักไห่ จ.พระนครศรีอยุธยา ที่มีอาชีพทำนามากว่า 50 ปี บอกว่า เกี่ยวข้าวรอบนี้หวังจะขายข้าวได้ตันละไม่ต่ำกว่า 7 พันบาท ในฐานะชาวนาผู้ผลิต อยู่ในผืนนามาทั้งชีวิต เขาไม่แน่ใจว่า ราคาขายและรับซื้อที่เหมาะควรจะเป็นเท่าไหร่ แต่รู้ว่าถ้าขายได้ในราคาเท่านี้ หักลบกลบหนี้จะเหลือกำไรไม่มาก เหมือนตอนขายข้าวให้กับรัฐบาลในโครงการรับจำนำ ทว่าตอนต่อรองราคากับโรงสี สรุปขายข้าวได้ 6,800 บาท ซึ่งครั้งสุดท้ายตอนจำนำข้าวขายได้ 14,460 บาท
แม้ภาพรวมโครงการจำนำข้าวจะทำให้เกิดความเสียหายมากกว่า 5 แสนล้านบาท แต่ข้อเท็จจริงอีกอย่างที่ปฎิเสธไม่ได้ คือ โครงการนี้ทำให้ชาวนาลืมตาอ้าปากได้ เพราะขายข้าวได้ในราคาสูง
ผลลัพธ์ของโครงการรับจำนำข้าวในสมัยนั้น ไม่มีใครปฏิเสธว่า ชาวนามีรายได้จากการขายข้าวเปลือกมากขึ้น แต่ด้วยเงื่อนไขของโครงการที่รับจำนำข้าวทุกเมล็ดในราคาสูงกว่าตลาดราว 40 เปอร์เซ็นต์ ก็เปลี่ยนสถานะให้รัฐบาลกลายเป็นพ่อค้ารับซื้อข้าวรายใหญ่ที่สุด ทว่าคำถามที่ยังไม่มีคำตอบในวันนี้ คือ หากดำเนินโครงการนี้จนสิ้นสุด ไม่มีรัฐประหาร รัฐบาลนางสาวยิ่งลักษณ์จะสามารถหาเงินมาจ่ายชาวนาและควบคุมราคาข้าวในตลาดโลกได้จริงหรือไม่
รศ.สมพร อิศวิลานนท์ นักวิชาการสถาบันคลังสมองของชาติ ระบุว่า ผมเสนอแนะว่าไม่ควรยกระดับราคาที่สูงกว่าตลาดเกินขีดความสามารถ ในตอนนั้นราคาตลาดอยู่ที่ 9,000 บาท รัฐบาลไม่ควรยกสูงถึง 40% ควรจะให้ในราคาใกล้เคียงตลาดและต้องจำกัดปริมาณ จำกัดวงเงินก็จะเป็นการช่วยเหลือเกษตรกรรายเล็ก เพราะรัฐบาลบอกว่าจะช่วยเกษตรกรที่ยากจน รัฐบาลจึงต้องดูให้ชัดว่าใครคือกลุ่มยากจน
ทั้งนี้ โครงการรับจำนำข้าว เป็นหนึ่งในนโยบายที่ผลักให้พรรคเพื่อไทยชนะเลือกตั้ง และสามารถดันให้นางสาวยิ่งลักษณ์ที่ไม่เคยมีต้นทุนทางการเมือง นอกจากนามสกุลชินวัตร สามารถนั่งเก้าอี้นายกรัฐมนตรีได้ แต่อีกด้านหนึ่ง ก็เปรียบเสมือนดาบสองคม ที่ส่งตัวของน.ส.ยิ่งลักษณ์ขึ้นสู่สถานะจำเลย และกำลังจะถูกพิพากษาชี้ขาดในวันนี้ 25 สิงหาคมนี้
