ปัญหาท้องในวัยรุ่นยังคงเป็นเรื่องที่น่ากังวล เมื่อข้อมูลการแถลงภาวะสังคมไทยไตรมาส 3/2563 จากสำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) พบว่า อัตราการมีบุตรของวัยรุ่น (อายุ 15–19 ปี) ในประเทศไทย ยังพบอัตราการมีบุตรของแม่วัยรุ่นมากใน ภาคเหนือและภาคใต้ โดยภาคเหนืออัตราการมีบุตร 42 คนต่อประชากร 1,000 คน ภาคใต้อัตราการมีบุตร 35 คนต่อประชากร 1,000 คน
ครม.เห็นชอบแก้กฎหมาย "หญิงอายุครรภ์ไม่เกิน 3 เดือน ทำแท้งได้
ขณะที่ อัตราการมีบุตรของแม่วัยรุ่นที่อายุต่ำกว่า 15 ปี (แม่วัยใส) มากที่สุดคือ ร้อยละ 0.8 โดยแม่วัยรุ่นส่วนมากมีการศึกษาน้อยคือ จบการศึกษาระดับประถมศึกษามากที่สุด 130 คนต่อประชากร 1,000 คน แต่จะลดลงเรื่อยๆ ตามลำดับ โดยแม่วัยรุ่นที่เรียนสูงกว่ามัธยมจะมีบุตรเหลือเพียง 4 คนต่อประชากร 1,000 คน สะท้อนให้เห็น ว่าการรักษาการคงอยู่ในระบบการศึกษาของวัยรุ่นจะมีส่วนสำคัญในการช่วยลดปัญหาดังกล่าว
แต่ถ้าไปดูภาพรวมจะพบว่า สถานการณ์แม่วัยรุ่น (อายุ 15-19 ปี) ในปี 2562 มีแนวโน้มดีขึ้น โดยอัตราการมี บุตร 23 คนต่อประชากร 1,000 คน ลดลงจาก 51 คนต่อประชากร 1,000 คนในปี 2558
เมื่อเจาะลึกลงไปถึงสาเหตุที่ว่า ทำไมระดับการศึกษาถึงมีนัยยะสำคัญต่อการเกิดแม่วัยใส พบว่ามาจาก ปัญหาความยากจน
เปิดใจ “แม่วัยใส” ไม่ได้เรียนเพราะเลือกชีวิตลูก (คลิป)
เพราะจากข้อมูลพบว่า ครัวเรือนยากจนจะมีปัญหาแม่วัยรุ่นสูงกว่าครัวเรือนรายได้สูง โดยครัวเรือนที่ ยากจนมาก พบแม่วัยใส 49 คนต่อประชากร 1,000 คน
ครัวเรือนที่ ยากจน พบแม่วัยใส 23 คนต่อประชากร 1,000 คน
ครัวเรือน ฐานะปานกลาง พบแม่วัยใส 32 คนต่อประชากร 1,000 คน
ครัวเรือนที่ ร่ำรวย พบแม่วัยใส 15 คนต่อ ประชากร 1,000 คน
และครัวเรือนที่ ร่ำรวยมาก พบแม่วัยใส 4 คนต่อ ประชากร 1,000 คน
ขณะเดียวกันยังมีผลกระทบไปถึงสุขภาพ เช่น ภาวะเลือดจางในหญิงตั้งครรภ์ ภาวะความดันโลหิตสูง ภาวะซึมเศร้าหลังการคลอดบุตร เด็กมีความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตจากภาวะครรภ์เป็นพิษ มีน้ำหนักน้อยกว่าเกณฑ์ และผลกระทบด้านเศรษฐกิจและสังคม
"แม่วัยรุ่นจำนวนมากหลุดออกจากระบบการศึกษา ส่งผลให้รายได้ที่น้อยตามระดับการศึกษาที่น้อย รายได้ไม่เพียงพอให้เลี้ยงดูบุตรได้เหมาะสม เกิดความเครียด การใช้ความรุนแรงในครอบครัว ปัญหาการส่งต่อโอกาสในการเรียนต่อในระดับสูงของเด็ก จนก่อเป็นวัฏจักรความจน (เพิ่มโอกาสเป็นแม่วัยรุ่นและการส่งต่อความยากจน)"
สำหรับแนวทางการแก้ปัญหาแม่วัยรุ่นที่สำคัญคือ การเพิ่มมาตรการในการเฝ้าระวังและติดตามเด็กและเยาวชนในกลุ่มครัวเรือนที่มีความเปราะบาง กลุ่มเด็กที่มีพฤติกรรมเสี่ยง โดยอาศัยความร่วมมือระหว่างครอบครัวและโรงเรียน การสร้างค่านิยมเรื่องเพศสัมพันธ์ที่มีสุขภาวะและการป้องกันการท้องไม่พร้อม การสอดแทรก การสอนเรื่องทักษะชีวิตและผลที่ตามมาของการท้องไม่พร้อมให้เด็กได้รับรู้ และการรักษาการคงอยู่ในระบบการศึกษาของวัยรุ่นซึ่งจะมีส่วนสำคัญในการช่วยลดปัญหาดังกล่าว
แต่หากมองในอีกมุม กลุ่มที่เป็นปัญหาคือกลุ่มคนที่หาเช้ากินค่ำ การแก้ปัญหาโดยการให้ความรู้ที่ต้องอาศัยความร่วมืือจากครอบครัวอาจเป็นไปได้ยาก
แม่วัยใส ชีวิตไม่สวยงามเหมือนการ์ตูน