NFT ไม่แรงอย่างคิด มูลค่าซื้อขายไม่ถึง 10% ของตลาดสินทรัพย์ดิจิทัล
เปิดตัว NFT Fantasy Thai League พาแฟนบอลจัดทีมในฝันบนโลกดิจิทัล
NFT ชื่อของสินทรัพย์ดิจิทัลรูปแบบใหม่ที่กำลังมาแรงโดยเฉพาะในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา เริ่มจากข่าวการประมูลข้อความ “ทวีตแรก” (twitter) ของโลกในรูปแบบ NFT ที่สนนราคา 2.9 ล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือ ราว 90 ล้านบาท หรือข่าวบริษัทจัดประมูลผลงานศิลปะระดับโลก คริสตีส์ (Christie’s) ที่มีการเปิดประมูลผลงาน NFT ชื่อ EVERYDAYS: THE FIRST 5000 DAYS ของ “บีเพิล” (Beeple) ซึ่งทุบราคาประมูลสูงถึง 2,204 ล้านบาท
ภาพตัดปะดิจิทัล NFT โดย Beeple ศิลปินชาวอเมริกัน ผู้บุกเบิกตลาดศิลปะเสมือนจริง ที่ถูกประมูลด้วยราคาสถิติสูงสุด 2,204 ล้านบาท
3 หน่วยงานรัฐย้ำ ไม่สนับสนุนใช้สินทรัพย์ดิจิทัล ชำระ "สินค้า-บริการ"
โดยจากข่าวเหล่านี้ประกอบกับอิทธิพลของบุคคลที่มีชื่อเสียงที่ถือครอง NFT จึงทำให้เกิดกระแส NFT ซึ่งบรรดาศิลปิน นักสร้างสรรค์ ทั้งในแวดวงศิลปะ ภาพถ่าย บันเทิง เกม แฟชั่น ดนตรี และธุรกิจสร้างสรรค์ต่าง ๆ สนใจนำผลงานต้นฉบับ (original) ของตนเองเข้าสู่แพลตฟอร์มการซื้อขายในรูปแบบ NFT รวมถึงนักลงทุนก็หันมาสนใจมาลงทุน และเก็งกำไรจาก NFT มากขึ้น
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.รุ่งเกียรติ รัตนบานชื่น อาจารย์ประจำภาควิชาการเงินและการธนาคาร คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ระบุว่า ผู้สนใจและนักลงทุนกับสินทรัพย์ดิจิทัลประเภทนี้ ควรทำความรู้จักให้ดีก่อนว่า NFT คืออะไร มีความแตกต่างจากสินทรัพย์ดิจิทัลประเภทอื่นอย่างไร และมีข้อควรระวังอะไร เพื่อที่จะได้ไม่ตกเป็นเหยื่อของการหลอกลวงให้ลงทุนออนไลน์
NFT คืออะไร? ต่างจากสินทรัพย์ดิจิทัลอื่นอย่างไร
สำหรับ NFT มาจากคำว่า Non-Fungible Token คือ สินทรัพย์ดิจิทัล ที่แต่ละโทเคน (Token) หรือแต่ละเหรียญมีลักษณะเฉพาะตัว ซึ่งไม่สามารถแทนที่กันได้ จัดเป็นสินทรัพย์ คริปโทเคอร์เรนซี (Cryptocurrency) ชนิดหนึ่ง
แต่ต่างสกุลเงินคริปโทฯทั่วไป เช่น บิตคอยน์ (Bitcoin) หรือ Eth ที่เป็นสินทรัพย์ที่สามารถแลกเปลี่ยนหรือแทนที่กันได้ แม้ ID ของแต่ละเหรียญสกุลคริปโทฯ จะต่างกัน แต่มูลค่าของเหรียญสกุลนั้น ๆ จะเท่ากันเสมอ สามารถทดแทนกันและกันได้ เหมือนการแลกเปลี่ยนซื้อขายสกุลเงินตราต่างประเทศทั่วไป
ขณะที่สินทรัพย์ดิจิทัล NFT นั้น แต่ละ ID จะสะท้อนลักษณะเฉพาะของ โทเคน โดยยังคงความเป็นต้นฉบับที่ตรวจสอบได้ จึงมักนำเอางานศิลปะในรูปแบบดิจิทัล ดนตรี ไฟล์ภาพและเสียง เกมดิจิทัล หรือกระทั่งที่ดินในโลกเสมือน (metaverse) มาทำเป็น NFT ซึ่งสามารถแสดงสิทธิ์ในการเข้าถึงโทเคน ได้เฉพาะเจ้าของเท่านั้น โดยมีการบันทึกข้อมูลของเจ้าของกรรมสิทธิ์ลงใน บล็อกเชน หรือ Blockchain อัตโนมัติทันที (ระบบโครงข่ายในการเก็บบัญชีธุรกรรมออนไลน์) และไม่สามารถถูกแก้ไขได้ ทำให้ทราบโดยชัดเจนว่าใครคือเจ้าของ NFT ดังกล่าว
ยกตัวอย่างกระบวนการสร้างและซื้อขาย NFT เช่น สมมติว่ามีไฟล์ภาพ 1 ภาพ ที่อยากทำให้เป็น NFT ก็สามารถนำไปสร้างบนแพลตฟอร์มตลาด NFT ที่มีอยู่หลากหลาย อาทิ Opensea, Rarible, Foundation แล้วลงขายในแพลตฟอร์มดังกล่าว ทำการซื้อขายด้วยสกุลเงินดิจิทัล โดยสามารถเก็บ NFT ไว้ในกระเป๋าเงินดิจิทัล (W-allet) เช่นเดียวกับสินทรัพย์ดิจิทัลอื่น ๆ
“Smart Contract” กระบวนการซื้อขายดิจิทัล
ผศ. ดร.รุ่งเกียรติ กล่าวว่า ในโลกของคริปโทฯ จะมีสิ่งที่เรียกว่า Smart Contract หมายถึง กระบวนการทางดิจิทัล ที่กำหนดขั้นตอนการทำธุรกรรมอัตโนมัติไว้ล่วงหน้า โดยบันทึกขั้นตอน หรือข้อตกลงของธุรกรรมดังกล่าวไว้ในบล็อกเชน ไม่ต้องอาศัยตัวกลาง หรือใช้คนตรวจสอบเอกสาร และสามารถยืนยันความถูกต้องของธุรกรรมได้ด้วยตัวเอง หากธุรกรรมดังกล่าวเป็นไปตามเงื่อนไขที่ถูกโปรแกรมเอาไว้
ยกตัวอย่าง เช่น ตู้กดซื้อของอัตโนมัติ เมื่อเราจะซื้อของสักชิ้น หากเราจ่ายเงินหรือหยอดเงินเข้าไปตามราคาที่กำหนดไว้ ก็จะได้สินค้าจากตู้โดยอัตโนมัติ และได้เงินทอนคืนหากหยอดเงินเข้าไปเกินจำนวน ซึ่งกิจกรรมทั้งหมดที่เกิดขึ้น เป็นไปตามเงื่อนไขที่ถูกโปรแกรมหรือเขียนโค้ดเอาไว้อย่างอัตโนมัติ โดยไม่ผ่านตัวกลาง
สำหรับ Blockchain หรือเครือข่ายธุรกรรมออนไลน์ Smart Contract เปรียบได้กับโค้ดมาตรฐาน ที่หากมีการนำไปใช้ ก็จะสามารถแปลงสิ่งใดก็ได้ให้กลายเป็นสินทรัพย์ดิจิทัลได้ทันที ยกตัวอย่าง โค้ดมาตรฐานสำหรับสร้างบิทคอยน์ หรือโค้ดมาตรฐานสำหรับสร้าง NFT ดังนั้นการสร้าง NFT จึงสามารถทำได้ง่ายมาก โดยอาศัย Smart Contract ซึ่งสามารถเข้าถึงได้ง่ายมากเช่นกัน
ตัวกำหนดมูลค่าของ NFT
ขณะที่ปัจจัยส่งผลต่อราคา NFT หลัก ๆ คือ บุคคลที่มีชื่อเสียงที่ทั้งผลิต และถือครอง จนทำให้เกิดกระแสความนิยมมากขึ้น เช่นเดียวกับงานศิลปะทั่วไป โดยมูลค่าของ NFT แต่ละตัว ขึ้นอยู่กับอุปสงค์และอุปทานในตลาด การให้คุณค่า และความพึงพอใจต่อ NFT นั้น ๆ หรือกล่าวได้ว่า NFT ไม่สามารถสร้างมูลค่า หรือรายได้ขึ้นมาด้วยตัวเอง หากปราศจากการให้คุณค่าของมนุษย์
สิ่งต้องคิดให้ดีก่อนลงทุนใน NFT
ผู้สนใจ หรือนักลงทุน ต้องพิจารณา 2 ประเด็นก่อนตัดสินใจลงทุนซื้อเพื่อถือครอง NFT
1. มีความชื่นชอบงานชิ้นที่ที่ถูกนำมาทำเป็น NFT นั้นจริง และมีความสุขในการถือครองหรือได้เสพ NFT ชิ้นดังกล่าว
2. หากเป็นนักลงทุนเพื่อเก็งกำไร ควรมีวิสัยทัศน์คาดการณ์ได้ว่า คนอื่นให้คุณค่ากับ NFT ที่เราถือครองขนาดไหน NFT ชิ้นที่ควรลงทุนคือชิ้นที่คนอื่นจะมีความสุขเมื่อได้ถือครองสิ่งนั้น เช่นเดียวกับที่เรารู้สึกและให้คุณค่า หากคาดหวังให้เกิดการซื้อขายหรือเพิ่มมูลค่าในอนาคต
“ณ วันที่คุณซื้อมา สมมติ คุณตีมูลค่า NFT ชิ้นนั้นอยู่ที่ 1 ล้านบาท มูลค่าความสุขของคุณคือ 1 ล้าน คุณเลยกล้าที่จะซื้อมันมา แต่พอวันหนึ่ง คุณจำเป็นต้องใช้เงิน เลยจะขายที่ 2 ล้านบาทหรือ 1 ล้านบาทเท่าเดิม อาจจะไม่มีคนซื้อเลยก็ได้นะ ดังนั้น ก่อนที่จะลงทุนใน NFT คุณต้องมั่นใจว่าคุณมีความสุขกับการถือครองมันจริงๆ แต่ถ้าจะเน้นเก็งกำไร ก็ต้องใช้วิสัยทัศน์ ศึกษา คาดการณ์ความต้องการในตลาด NFT ให้แม่นยำ” ผศ. ดร.รุ่งเกียรติ กล่าว
แยกแยะอย่างไร จากมูลค่าปลอมที่ถูกปั่นขึ้น?
อีกประเด็นที่น่ากังวลคือราคาหรือมูลค่าของ NFT ที่เห็นอยู่ในปัจจุบัน อาจเป็นมูลค่าปลอมที่ถูกสร้างขึ้นก็ได้ โดยการซื้อขายปั่นราคาจากคนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง หรือจากไม่กี่ wallet account (กระเป๋าเงินดิจิทัล)
ผศ. ดร.รุ่งเกียรติ ระบุว่า “ลองจินตนาการว่า ผมเปิด wallet อยู่ 2-3 อัน แล้วใช้ wallet 2-3 อันดังกล่าว ซื้อขายกันไปมา เพื่อปั่นราคา NFT ที่ผมถืออยู่ให้สูงขึ้น แล้วในโลกของคริปโต ซึ่งใช้ Smart Contract ในการทำธุรกรรม ไม่มีใครมาจะมานั่งตรวจสอบหรอกว่า wallet หรือ account ที่ซื้อขายกันไปมานี้ เป็นคน ๆ เดียวกันหรือเปล่า เพราะมันไม่อนุญาตให้มีการตรวจสอบ ไม่อยู่ภายใต้กฎหมาย ไม่ได้อยู่ภายใต้การเปิดเผยข้อมูล เมื่อมันไม่มีการเปิดเผยข้อมูล ดังนั้น ราคาของ NFT ที่เห็นกันในปัจจุบัน จึงเป็นสิ่งที่เราควรรระมัดระวังอย่างมาก”
ดูอย่างไร NFT เป็นงานซ้ำ-ลอกเลียนแบบ หรือไม่
โดยทั่วไป สิ่งที่ถูกนำมาสร้างเป็น NFT จะเป็นไฟล์ดิจิทัล ดังนั้นจึงมีข้อควรระวังอีกประการ คือ เราจะมั่นใจได้อย่างไรว่าไฟล์ดิจิทัลในรูปของ NFT ที่ถือครองอยู่จะไม่ถูกทำซ้ำ และคัดลอก นำไปทำเป็น NFT อื่น ๆ ด้วย
ยกตัวอย่าง มีบทความในรูปแบบของไฟล์ word อยู่ 1 ชิ้น อาจนำเอาไปสร้างเป็น NFT หลาย ๆ ตัวได้โดยเพียงแค่ save หรือบันทึกไฟล์ในชื่อที่แตกต่างกัน เช่น file a, file b, file c แล้วนำไปทำเป็น NFT ถามว่าเนื้อหาของไฟล์เหล่านี้แตกต่างกันไหม และจะมั่นใจได้อย่างไรว่าเนื้อหาของ NFT ที่ถือครองอยู่ จะไม่เหมือน หรือไปซ้ำกับ NFT ตัวอื่น ๆ ซึ่งเรื่องนี้ตรวจสอบได้ยากมาก และหากเกิดกรณีพิพาทขึ้นในอนาคต ก็น่าจะหาข้อสรุปได้ยากเช่นเดียวกัน
ความน่าเชื่อถือ? ในโลกเสมือน
พฤติกรรมของนักลงทุนที่ถือครอง NFT ในปัจจุบันว่า ส่วนใหญ่เป็นการซื้อขายกับคน หรือตัวแทนที่มีความน่าเชื่อถือ เช่น จากผู้ขายที่มีตัวตนสามารถตรวจสอบได้ภายใต้กฎหมาย จากบุคคลที่มีชื่อเสียงเป็นต้น แสดงให้เห็นว่าการซื้อขาย NFT ในปัจจุบัน มักพึ่งพาเรื่องของความความเชื่อมั่นเป็นหลัก “แต่ก็นั่นแหละ คุณจะเชื่อได้อย่างไรว่าคนที่ดูน่าเชื่อถือเขาจะไม่โกง” ผศ. ดร.รุ่งเกียรติ ตั้งคำถาม
โลกนอกกฎหมายของคริปโทฯ มีทั้งโอกาส และอันตราย
ในโลกของคริปโทเคอร์เรนซี ไม่ได้อยู่ภายใต้การกำกับดูแลโดยกฎหมายในปัจจุบัน หากผู้ลงทุนต้องการจะเข้าไปลงทุนจริง ๆ ควรต้องศึกษาให้มั่นใจก่อนว่ามันปลอดภัยจริง ๆ โดยโลกของ cryptocurrency ไม่มีตำรวจ ไม่มีศาล ถ้าไปผู้เชี่ยวชาญด้านโลกคริปโทฯ เขาจะมองว่านี่แหละคือจุดแข็ง เป็นสิ่งที่สุดยอด ปลอดภัย computer coding ตรวจสอบได้ smart contract สมบูรณ์แบบ แต่อย่าลืมว่าหากเกิดความผิดพลาดอะไรขึ้นมา จะไม่สามารถเรียกร้องค่าเสียหายจากใคร แม้แต่ข้อมูลของ wallet ยังไม่มีการเปิดเผยด้วยไอดีนั้นใครเป็นเจ้าของ ซึ่งอาจจะมีการเปิด wallet ไว้เป็น 10 กระเป๋า อาจทำให้เราเข้าใจ 10 wallet ดังกล่าว เท่ากับจำนวน 10 คน
“ผมไม่ได้พูดว่า NFT แย่หรือผิดนะ NFT ไม่ได้มีปัญหาอะไรเลย ปัญหาไม่ได้อยู่ที่ computer coding หรือ smart contract สิ่งเหล่านี้มันทำงานอย่างเที่ยงตรง แต่ปัญหาอยู่ที่การนำไปใช้ คือคนที่หาช่องหรือสบช่องที่จะต้มตุ๋นคนอื่น โดย หนึ่ง ปั่นราคา สร้าง demand ปลอมๆ และสอง เอาไฟล์ชิ้นเดียวกันแต่ไปทำ NFT หลายๆ โทเคน อย่างที่กล่าวไป” ผศ. ดร.รุ่งเกียรติ กล่าว
อนาคตโลกคริปโทฯ จะตรวจสอบได้ภายใต้กฎหมาย
ผศ. ดร.รุ่งเกียรติ มองว่า ในอนาคต NFT จะยังคงอยู่ แต่อาจเป็นในรูปแบบของ NFT บนดิน ที่มีการซื้อขายแบบถูกต้องตามกฎหมาย ออกโดยรัฐบาลหรือองค์กรที่น่าเชื่อถือ เช่น อาจมีการใช้โฉนดที่ดินในรูปแบบ NFT เพื่อการถือครองสิทธิ์ มีความปลอดภัย ตรวจสอบได้เพราะออกโดยรัฐ ไม่ต้องกลัวไฟไหม้ น้ำท่วม หรือโฉนดหาย เป็นอาทิ
“โลกของเราไม่ได้พัฒนามาโดยใช้เวลาเพียงแค่ 2-3 ปี กว่าที่จะมีกฎหมาย มีการดูแลบังคับใช้ ต้องใช้เวลาเป็นร้อยเป็นพันปี กว่าที่เราจะมีสังคมที่มีลักษณะเป็นอย่างที่เห็นทุกวันนี้ ผมจึงมองว่าอนาคต cryptocurrency จะขึ้นมาอยู่บนดิน อยู่ในการตรวจสอบ กำกับดูแลโดยตัวบทกฎหมาย เพราะหาก NFT และ cryptocurrency ยังอยู่ใต้ดินต่อไป ก็จะเจอทางตัน” ผศ. ดร.รุ่งเกียรติ กล่าว
