สัญญาณนิ่วในไต อันตรายจากปัสสาวะ ดื่มน้ำน้อยต้องระวัง!

นิ่วในไต เป็นโรคที่เกิดจากการสะสมของแร่ธาตุแข็งชนิดต่าง ๆ จนกลายเป็นก้อนแข็งที่มีชนิดและขนาดแตกต่างกัน โดยมักจะพบที่ไตบริเวณกรวยไตและระบบทางเดินปัสสาวะ เป็นผลมาจากการปัสสาวะเข้มข้นมากและตกตะกอนเป็นนิ่ว ซึ่งนิ่วในไตมีโอกาสเป็นซ้ำได้

สาเหตุนิ่วในไต

• รับประทานแคลเซียม โปรตีน เกลือ และน้ำตาล สูงมากเกินไป 
• ดื่มน้ำน้อยเกินไป
• ใส่น้ำตาลในเครื่องดื่มมากเกินไป

• กินอาหารที่มีสารออกซาเลตยับยังการดูดซึมแคลเซียม อาทิ ถั่ว หน่อไม้ ช็อกโกแลต ผักปวยเล้ง มันเทศ ฯลฯ
• กินวิตามินซีมากกว่าวันละ 1,000 มิลลิกรัม
• ต่อมพาราไทรอยด์ทำงานมากเกินไป
• โรคแทรกซ้อนจากการเป็นโรคเกาต์
• โรคลำไส้อักเสบ เรื้อรัง
• โรคอ้วนน้ำหนักมากเกินไป
• โรคเบาหวาน

อาการบอกโรคนิ่วในไต

• ปวดเอวข้างที่มีก้อนนิ่ว
• ปวดหลังหรือช่องท้องช่วงล่างข้างใดข้างหนึ่ง
• ปวดเสียด ปวดบิดเป็นพัก ๆ
• มีไข้หนาว คลื่นไส้ อาเจียน
• ปัสสาวะขุ่นแดง ปัสสาวะเป็นเม็ดทราย
• ปัสสาวะแล้วเจ็บ
• ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะน้อย
• ปัสสาวะไม่ออก
• ปวดบิดในท้องรุนแรงถ้าก้อนนิ่วตกลงมาที่ท่อไต

ตรวจวินิจฉัยนิ่วในไต

• ตรวจปัสสาวะ หากพบเม็ดเลือดแดงจำนวนมาก แพทย์อาจสันนิษฐานได้ว่าเป็นนิ่วในไต
• ตรวจเลือด ผู้ป่วยนิ่วในไตมักมีปริมาณแคลเซียมหรือกรดยูริกในเลือดมากเกินไป
• เอกซเรย์ช่องท้อง ช่วยให้แพทย์เห็นก้อนนิ่วบริเวณทางเดินปัสสาวะ
• เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan) ช่วยให้แพทย์เห็นก้อนนิ่วขนาดเล็ก
• อัลตราซาวนด์ไต ช่วยตรวจหาก้อนนิ่วในไตได้ชัดเจน
• ตรวจเอกซเรย์ไตด้วยการฉีดสี (IVP) เพื่อวิเคราะห์สาเหตุการเกิดนิ่วในไตและช่วยให้สามารถวางแผนเพื่อป้องกันการเกิดนิ่วในไตซ้ำ

***การตรวจวินิจฉัยอื่น ๆ เพิ่มเติมต้องเป็นไปตามคำแนะนำของแพทย์

รักษานิ่วในไต

• การรักษาแบบไม่ต้องผ่าตัด หากนิ่วมีขนาดก้อนเล็กมากอาจหลุดออกมาได้เอง โดยการดื่มน้ำเยอะ ๆ เพื่อขับออกมาทางปัสสาวะ โดยแพทย์อาจพิจารณาสั่งยาช่วยขับก้อนนิ่วตามความเหมาะสม
• การใช้เครื่องสลายนิ่ว (Extracorporeal Shock Wave Lithotripsy : ESWL) เป็นการสลายนิ่วขนาดไม่เกิน 2 เซนติเมตร โดยใช้คลื่นเสียงความถี่สูง ทำให้ก้อนนิ่วแตกตัวและขับออกมาทางปัสสาวะ ผู้ป่วยอาจเจ็บเล็กน้อย และมีผลข้างเคียงอื่น ๆ ตามมา จึงควรทำการรักษากับแพทย์เฉพาะทางที่มีความชำนาญอย่างใกล้ชิด
• การส่องกล้องสลายนิ่ว (Ureteroscopy) เป็นการสลายนิ่วขนาดไม่เกิน 3 เซนติเมตร โดยแพทย์จะใช้เครื่องมือที่มีกล้อง Ureteroscopy ติดอยู่ด้วยเข้าไปทางท่อปัสสาวะเพื่อทำให้ก้อนนิ่วแตกตัวเป็นชิ้นเล็ก ๆ เพื่อขับออกมาทางปัสสาวะ
• การรักษาแบบผ่าตัด (PercutaneousNephrolithotomy : PCNL) ใช้ในกรณีที่ก้อนนิ่วมีขนาดใหญ่และรักษาวิธีอื่นไม่ได้ผล โดยแพทย์จะทำการผ่าตัดด้วยการเจาะรูเล็ก ๆ บริเวณหลังของผู้ป่วยแล้วใช้กล้องส่องเพื่อนำเครื่องมือสอดเข้าไปทำให้นิ่วแตกเป็นชิ้นเล็ก จากนั้นจึงคีบก้อนนิ่วออกมาทางรูเดิม ซึ่งวิธีนี้ต้องพิจารณาและทำการผ่าตัดโดยแพทย์เฉพาะทางที่มีความชำนาญเท่านั้น

ป้องกันนิ่วในไต

• ดื่มน้ำให้มากช่วยลดโอกาสการตกตะกอนของก้อนนิ่ว
• กินแคลเซียมจากอาหารธรรมชาติให้เพียงพอ
• เลี่ยงเค็ม ลดเกลือในมื้ออาหาร
• ควบคุมการกินเนื้อสัตว์ นม เนย
• กินผักให้เยอะช่วยลดโอกาสเกิดนิ่ว

ขอบคุณข้อมูลจาก : โรงพยาบาลกรุงเทพ สำนักงานใหญ่