เมื่อช่วงเช้าที่ผ่านมา หลังเพจ Pokémon GO ประกาศอย่างเป็นทางการ ว่าเปิดให้คนไทย สามารถดาวน์โหลดเกม “โปเกม่อน โก” ได้แล้วนั้น กระแสการออกล่าเหล่าโปเกม่อนมอนสเตอร์ ก็แพร่กระจายไปทั่วเฟซบุ๊กชาวไทยแทบจะทันที แต่อย่างที่รู้กันว่าหากผู้เล่นเกิดอาการอินจัด และออกไล่ล่าโดยไม่ดูสภาพแวดล้อม และคำนึงถึงความปลอดภัย อาจก่อให้เกิดอันตรายถึงชีวิตได้เลยทีเดียว
ทีมนิวมีเดีย PPTV มีโอกาสได้อ่านบทความวิเคราะห์ปัญหา และแนวทางการรับมือผลกระทบจากเกมโปเกม่อน โก ชื่อ “สวัสดีจ้า Pokemon Go !!!” โดย นพ.วรตม์ โชติพิทยสุนนท์ จิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น กรมสุขภาพจิต บทความชิ้นนี้ได้สรุป 6 ประเด็นสำคัญ พร้อมเสนอแนะแนวทางรับมือได้อย่างน่าสนใจ จึงขอหยิบยกมานำเสนอเพื่อสร้างความเข้าใจ ซึ่งน่าจะเป็นประโยชน์สำหรับชาวไทยไม่น้อย..
สวัสดีจ้า Pokemon Go !!!
สำหรับคนรุ่นอายุราวๆ 25-35 ปีนั้น เกมโปเกม่อนเป็นเหมือนเพื่อนเล่นในวัยเด็ก ผมเชื่อว่าทุกคนที่เคยเล่นคงจะแอบจินตนาการว่าวันนึงอยากจะลองออกไปเป็นโปเกม่อนเทรนเนอร์ (นักจับโปเกม่อน) ซักครั้ง ตัวผมเองก็เช่นกัน ตอนนั้นก็ได้แต่จินตนาการนะ เพราะใครจะไปคิดหล่ะว่าวันนึงโปเกม่อนเหล่านั้นจะมายืนอยู่ตรงหน้าปากซอยบ้านจริงๆ มันช่างเป็นการผนวกเอาโลกแห่งจินตนาการกับโลกความเป็นจริงรวมกันไว้อย่างลงตัว และแล้วในที่สุดวันนั้นที่ทุกคนรอคอยก็มาถึง วันที่เกม Pokemon Go มาเยือนเมืองไทย...
หลังจากที่ผมได้ทดลองเล่นมาด้วยตัวเองมาประมาณ 3 สัปดาห์ (ที่ยุโรป) ผมพบว่ามันเป็นเกมที่สนุกมากกกกกกกกกก ผมได้สอบถามคนรอบข้างที่นั่น พบคนอยู่ 2 ประเภท 1.คนที่ไม่โหลดมาเล่น กับ 2.คนที่เล่นแล้วบอกสนุก ...มีเท่านั้นจริงๆ
หลังจากได้ลองเล่นดูด้วยตนเอง ก็พบถึงข้อดีเป็นเกมที่กระตุ้นให้คนออกจากบ้านมากขึ้นและออกกำลังกายมากขึ้น เพราะถ้าคุณไม่เดิน เดิน และเดิน คุณก็จะไม่มีวันสนุกไปกับเกมนี้ได้ และนอกจากนั้นคุณก็ยังอาจได้รู้จักกับเพื่อนใหม่ๆรอบข้างที่มาจับโปเกม่อนในจุดเดียวกัน
หลังจากที่เกม Pokemon Go เปิดให้บริการในไทยอย่างเป็นทางการมาได้เกือบ 1 วัน (ผมกลับมาไทยพอดี) ผมได้ออกไปเดิน เดิน และเดิน ผมเริ่มสังเกตเห็นความเปลี่ยนแปลงอะไรหลายๆอย่างในสังคมวัยรุ่นไทย แทบไม่ต่างจากสังคมวัยรุ่นต่างประเทศที่ Pokemon Go เปิดให้บริการมาก่อนหน้านี้ครับ ผมเห็นคนสนุกกับมัน เห็นวัยรุ่นเดินก้มหน้าตามท้องถนน จากเดิมที่วัยรุ่นยุคปัจจุบันมีพฤติกรรม “ฟับบิ้ง” หรือก้มหน้าจ้องแต่สมาร์ทโฟนมากอยู่แล้ว ในขณะที่นั่งอยู่กับเพื่อนหรือครอบครัว ซึ่งก็เป็นปัญหาใหญ่ของสังคมอยู่เดิม
แต่ตอนนี้พัฒนาขึ้นไปอีกขั้นคือ แม้แต่เวลาเดินก็ยังก้มหน้า “ฟับบิ้ง” ไปเรื่อยๆ วัยรุ่นเดินกันมาเป็นกลุ่ม 5-6 คน แต่ทุกคนก้มหน้าหมดเหมือนไม่ได้มาด้วยกัน เดินๆหยุดๆหันไปหันมาเอามือถูๆหน้าจอเป็นช่วงๆ ดูไปก็คล้ายๆกองทัพซอมบี้ในหนังสยองขวัญ เพราะฉะนั้นแน่นอนว่าเกมนี้ มันทั้งสนุก ติด และอันตราย !!
เกม Pokemon Go ถูกสร้างโดยคำนึงถึงสภาพแวดล้อมและสภาพสังคมของประเทศที่เจริญแล้วเป็นที่ตั้ง โดยยืนบนพื้นฐานสภาพแวดล้อมที่ค่อนข้างปลอดภัย มีกฎระเบียบชัดเจน มีสติและควบคุมตัวเองได้ขณะเล่น ซึ่งค่อนข้างแตกต่างจากประเทศไทย เลยขอออกมาชี้ให้เห็นใน 6 ประเด็น ที่เราจะต้องเตรียมพร้อมรับมือกับกองทัพนักจับโปเกม่อนทั้งหลาย ดังนี้
1. คุณต้องก้มหน้าตลอดเวลา เกมนี้ดึงดูดให้คุณอยากก้มหน้าเกือบลอดเวลา เพราะฉะนั้นทัศนวิสัยรอบข้างของคุณจะกลายเป็น 0 ทันทีเมื่อคุณจ้องที่หน้าจอโทรศัพท์ แม้ว่าบางครั้งเงยหน้ามองทางแล้ว ใจก็ยังจดจ่ออยู่ดีว่าจอจะสั่นเมื่อไหร่ และเมื่อเจอโปเกม่อนมันก็คงยากที่จะทำใจเดินผ่านไปโดยไม่หยุดจับมัน เปรียบเสมือนรถที่ขับโดยลืมเอาที่บังแดดออกแล้วเหยียบเบรคกระตุกๆตลอดเวลา เสี่ยงต่ออุบัติเหตุอย่างมากแน่นอนดังที่เป็นข่าวในต่างประเทศ
2. คำเตือนให้ระวังสิ่งรอบข้างขณะเล่น อาจไม่สามารถใช้ได้กับประเทศไทย เพราะการเดินบนทางเท้าของประเทศเราแม้จะระวังแล้วก็ยังมีความอันตรายอยู่ดี เพราะมีทั้งท่อที่ไม่ได้ปิด แผงลอยแม่ค้า และรถมอเตอร์ไซค์ที่วิ่งสวนบนทางเท้า เพราะฉะนั้นการเดินก้มหน้าเล่นเกมในไทยจึงไม่ต่างจากเดินบนถนนจริงๆตลอดเวลา ทั้งนี้ยังไม่นับรวมเรื่องมิจฉาชีพที่มีมากมายในประเทศซึ่งพร้อมจะจู่โจมคนที่เอาแต่ก้มหน้ามองมือถือได้ตลอดเวลา ทั้งการวิ่งราวโทรศัพท์ การล้วงกระเป๋า รวมถึงอาชญากรรมที่รุนแรงกว่านั้นได้
3. ใช้ทั้งพลังงานโทรศัพท์และพลังร่างกายของผู้เล่น จากที่ได้ทดลองด้วยตนเอง แบตไอโฟนของผมหมดเร็วมากๆ แค่ครึ่งวันก็หมดแล้ว กลายเป็นปัญหาว่าช่วงตอนเย็นไม่สามารถติดต่อใครได้เลยหากไม่มีการชาร์จสำรอง แต่ที่หนักไปกว่านั้นคือ มันใช้พลังร่างกายของเราไปด้วย เพราะเกมนี้เป็นแบบเรียลไทม์ ผู้เล่นจึงจะถูกกระตุ้นให้ตื่นตัวตลอดเวลา เพราะต้องตอบสนองต่อสภาพแวดล้อม จึงไม่มีช่วงที่ผ่อนคลายระหว่างเล่นเลย
4. พูดคุยกับคนอื่นน้อยลง เนื่องจากมัวแต่จดจ่ออยู่กับการจับและฟักไข่เหล่าโปเกม่อน ถึงแม้ว่าเกมจะออกแบบให้ผู้คนมารวมตัวกันและได้มีบทสนทนาแลกเปลี่ยนกัน แต่ต้องยอมรับว่าลักษณะการเข้าสังคมของคนไทยนั้นต่างจากคนในต่างประเทศ คนในยุโรปเมื่อไปรวมตัวกันจะมีการพูดคุยทักทายกับคนแปลกหน้าเป็นเรื่องปกติ แต่วัฒนธรรมของคนไทยไม่ใช่แบบนั้น คนไทยเป็นคนขี้อาย การไปรวมตัวกันแต่ละครั้งจึงยากที่จะกระตุ้นให้เกิดการสนทนาที่มากขึ้น
5. ท่องเที่ยวสนุกน้อยลง เกม Pokemon Go จะจัดสถานที่ท่องเที่ยวต่างๆให้เป็นจุดโปเกสต็อปและยิม เพื่อดึงดูให้เกิดการท่องเที่ยวมากขึ้น รู้จักชื่อสถานที่เหล่านั้นมากขึ้น โดยจุดประสงค์แล้วเป็นสิ่งที่ดี แต่จากการสังเกตของผม แท้ที่จริงแล้ววัยรุ่นกลับให้ความสนใจที่จะอยู่กับเกมมากกว่าที่จะสนใจสถานที่ท่องเที่ยวทำคัญเหล่านั้นจริงๆ โดยบางครั้งมีความหวังลึกๆว่าจะจับโปเกม่อนแปลกๆได้ในสถานที่สำคัญนั้นๆ ความสนุกจากการท่องเที่ยวแบบเดิมๆจึงถูกลดทอนไปอย่างมาก
6. คนไทยเป็นนักเล่นเกมตัวยง ด้วยตัวเกมถูกสร้างมาให้เล่นแบบค่อยเป็นค่อยไป แต่คนไทยขึ้นชื่ออยู่แล้วว่าเป็นนักตะบี้ตะบันเล่นเกมระดับโลก ยิ่งบวกกับการใช้โซเชียลมีเดียอย่างแพร่หลายในสังคมไทย การแข่งขันและการอยากเอาชนะจึงจะเกิดขึ้นอย่างแน่นอน สิ่งเหล่านี้จะกระตุ้นให้เกิดการใช้เวลาและเงินทองกับเกมมากขึ้น รวมทั้งอาจถูกหลอกโดยใช้การจับโปเกม่อนเป็นเครื่องมือล่อลวงคนที่ไม่ระมัดระวังตัวได้ ซึ่งแน่นอนว่าจะเป็นผลเสียต่อการเรียน การทำงาน สุขภาพกาย และสุขภาพจิตในท้ายที่สุด
สุดท้ายนี้อยากแนะนำสั้นว่าๆ การเล่นเกมเพื่อผ่อนคลายเป็นสิ่งที่ดี แต่หากเล่นมากเกินไปอาจทำให้เสียการเรียนและเสียงานได้ ควรใช้เวลา ไม่เกิน 1-2 ชั่วโมงต่อวันหลังจากเสร็จสิ้นภารกิจในแต่ละวัน อาจใช้ Pokemon Go เพื่อดึงดูให้ตนเองเดินออกกำลังกายในช่วงเย็น ยิ่งจะเป็นประโยชน์อย่างมาก ผู้ปกครองที่ต้องดูแลบุตรหลานซึ่งอยากเล่นเกมนี้ ควรทำความเข้าใจกับมัน แนะนำวิธีการเล่นที่ถูกต้องให้กับลูก จัดเวลาให้เหมาะสม และควบคุมอย่างใกล้ชิดครับ
