เวลาเดินป่าเรากลัวอะไรที่สุด?
“ อาวุธเราไม่พร้อมที่จะสู้พรานเค้าได้ ถ้าทีมใหญ่ๆอ่ะอาวุธเค้าดี เดี๋ยวนี้ นิยมเอาอาวุธสงครามมาล่า ของเราไม่ได้ครึ่งเลย พรานเขารู้มั้ย? รู้ดีเลยแหละ เขารู้ดี เขาถึงไม่กลัว”
จเร ตระกูลอินทร์ พนักงานพิทักษ์ป่า/พนักงานราชการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง จ.อุทัยธานี
เสียงสะท้อนของหนึ่งในพนักงานพิทักษ์ป่าบอกกับทีมงานรายการ "สารตั้งต้น ตอนนักผจญไพร" (ออกอากาศเมื่อ 9 ก.ค.2560) ถือเป็นข้อเสียเปรียบสำคัญที่ผู้พิทักษ์ป่าเหล่านี้จะต้องไปต่อกรกับพรานผู้ล่าที่ลักลอบเข้ามา
ถ้าพูดถึงงบประมาณแต่ละปีที่กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมได้รับจะอยู่ราวๆ 3 หมื่นล้านบาท ถือเป็นกระทรวงที่ได้รับงบประมาณระดับกลางๆ แต่ก็น้อยกว่ากรมชลประทาน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ทั้งที่มีพื้นที่ป่าต้องรับผิดชอบ กว่า 1 ร้อยล้านไร่ หรือราวร้อยละ 30 ของประเทศและกว่าครึ่งคนกลุ่มนี้มีสถานะเพียง "ลูกจ้างชั่วคราว" ที่ได้รับค่าตอบแทนเดือนละไม่เกิน 9 พันบาทเท่านั้น
“ มันไม่ได้เหนื่อยน้อยไปกว่าหน่วยงานอื่นเลย ทรัพยากรที่ทุกคนบอกว่ามีค่า แต่ไม่สนับสนุนเครื่องมือใช้ดูแลทรัพยากรเหล่านี้เลย ก็เป็นตัวบั่นทอนกำลังใจพอสมควร”
วีรยา โอชะกุล หัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง
นอกจากการเสียเปรียบเรื่อง “อาวุธ” แล้ว เรื่อง “สวัสดิการการดูแลช่วยเหลือ” ก็เป็นอีกส่วนที่ไม่ได้รับการดูแลเท่าที่ควร
ในการลาดตระเวนแต่ละครั้งใช้เวลาไม่น้อยกว่า 4 วัน ระยะทางหลายสิบกิโลเมตร ซึ่งอันตรายสำคัญไม่ใช่สภาพพื้นที่ของป่าลึกที่มีทั้งภูเขาและต้นไม้ใหญ่หรือแม้กระทั่งสัตว์ป่า แต่เป็น กับดัก หรือ ปืนผูก ที่นายพรานติดตั้งเอาไว้ซึ่งอาจมีอันตรายถึงชีวิตและหลายครั้งเจ้าหน้าที่ก็ได้รับบาดเจ็บจนไม่สามารถปฏิบัติหน้าที่ได้ แต่ก็ไม่ได้รับการเยียวยาหรือสวัสดิการเพื่อดำรงชีวิตที่เหลืออยู่ทั้งตัวเองและครอบครัวอย่างที่ควรจะเป็น
แบบที่เกิดขึ้นกับ จารนัย ไวธัญญการ พนักงานพิทักษ์ป่า/พนักงานราชการ
“มีคนถามผมหลายคนเขาคิดว่าผมเจ็บขาจากการลาดตระเวน ได้เงินหลายไปจุนเจือในครอบครัว แต่ผมว่าในส่วนนั้นไม่ต้องถาม ถามไปพูดไปก็หาว่าโกหก”
จารนัย ไวธัญญการ พนักงานพิทักษ์ป่าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง จ.อุทัยธานี
และเหตุการณ์การจับกุมซีอีโอใหญ่ระดับประเทศที่ลักลอบยิงสัตว์ภาพที่ปรากฏหลังการเข้าตรวจค้นบ้านพักส่วนตัว คือ อาวุธปืน 43 กระบอก ทั้ง ปืนไรเฟิล ปืนลูกซอง ปืนพกกระบอกสั้น ทำให้เห็นว่า “ผู้พิทักษ์” กับ “ผู้(ลักลอบ)ล่า” มันช่างแตกต่างกันเหลือเกิน...
“เจ้าหน้าที่ไปมีปืนอยู่ 2 กระบอก ไปเจอเขามี 5 คนอาวุธครบมือ คุณภาพสูงกว่าเรา 10 เท่า แล้วเราต้องไปบังคับใช้กฏหมายใช้อำนาจจับเขาเนี่ย เจ้าหน้าที่ก็ขาดความมั่นใจ จะรักษาชีวิตตัวเองยังไม่รู้จะได้หรือเปล่าเลย”
วีรยา โอชะกุล หัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง