อัลไซเมอร์คืออะไร? ทำไมถึงถูกมองว่าเป็นภัยคุกคามในสังคมผู้สูงอายุ

โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer Disease) เป็นโรคที่มีการถดถอยของการทำงานหรือโครงสร้างของสมองมากกว่าวัย เกิดจากการที่โปรตีนชนิดหนึ่งที่เรียกว่า เบต้า-อะไมลอยด์ (beta-amyloid) ซึ่งเป็นผลจากของเสียที่เกิดจากการสันดาปของเซลล์ มีการตกตะกอนและไปจับกับเซลล์สมอง เส้นใยที่เชื่อมต่อของสมอง รวมถึงเซลล์พี่เลี้ยงของสมอง ส่งผลให้เกิดความเสียหายและนำมาสู่การตายของเซลล์สมอง โดยทำให้สมองเสื่อมและฝ่อลง และเกิดการสูญเสียเนื้อสมองในที่สุด

ไม่ใช่แค่ผู้สูงอายุ! หนุ่มจีนอายุ 19 ปี ป่วยด้วยโรคอัลไซเมอร์

บริษัทยาเผยผลทดลอง “ยาโดเนนาแมบ” ชะลออัลไซเมอร์ได้สูงสุด 60%

โรคอัลไซเมอร์เป็นหนึ่งในกลุ่มของโรคสมองเสื่อม (Dementia) ที่พบได้บ่อยที่สุด คิดเป็น 60% - 80% ของกลุ่มผู้ที่เป็นโรคสมองเสื่อมทั้งหมด ปัจจุบันพบผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์มากขึ้นเรื่อยๆ เนื่องมาจากการมีอายุยืนยาวขึ้นและปัจจัยด้านอื่นๆ ทั้งนี้ ในประเทศไทยยังไม่มีรายงานจำนวนผู้ป่วยที่แน่ชัด แต่จากข้อมูลของสมาคมโรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer’s Association) ที่เก็บข้อมูลของชาวอเมริกัน พบว่า มีผู้ป่วยเป็นโรคอัลไซเมอร์เพิ่มขึ้นทุกปี และสูงถึง 14 ล้านคนในปี 2565 คิดเป็นสัดส่วนประมาณ 5% ของจำนวนประชากรทั้งหมด ประมาณการณ์ว่าในปี 2573 จะมีผู้สูงอายุป่วยเป็นอัลไซเมอร์เพิ่มสูงขึ้นเป็น 1,177,000 คน​ โดยผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 65 ปีขึ้นไปมีสัดส่วนในการเป็นโรคนี้ประมาณร้อยละ 5 -8 และเมื่อมีอายุ 80 ปีสัดส่วนของการเป็นโรคอัลไซเมอร์สูงถึงร้อยละ 50

สาเหตุอื่นๆ ที่ทำให้เกิดภาวะสมองเสื่อม

• สมองเสื่อมจากภาวะสมองขาดเลือด (Vascular Dementia), Dementia  with Lewy bodies, Frontotemporal lobar dementia,
• ภาวะสมองเสื่อมในโรค Parkinson  (Parkinson’s disease dementia) 
• ภาวะสมองเสื่อมที่เกิดจากหลายสาเหตุร่วมกัน
• กลุ่มโรคอื่น ๆ ที่สามารถป้องกันและรักษาให้หายได้ เช่น โรคหลอดเลือดสมอง อุบัติเหตุที่ศีรษะ ยากดการทำงานขอสมอง โรคติดเชื้อในสมอง โรคทางจิตเวช โรคขาดสารอาหารหรือฮอร์โมน

ขี้หลงขี้ลืมแบบไหนคำนึงถึงโรคอัลไซเมอร์

หากบอกว่าคนที่มีอาการขี้หลงขี้ลืมนั้นถือเป็นโรคอัลไซเมอร์ อาจไม่ถูกต้องนัก คนที่มีอาการขี้หลงขี้ลืมบ่อยๆ อาจเป็นได้จาก 2 กรณี ได้แก่

• มีอาการขี้ลืมจากการไม่ได้จดจำ ไม่ได้เก็บข้อมูลเข้าไปในความจำ เช่น ยุ่งมากมีเรื่องหลายเรื่องที่ต้องทำ ลักษณะนี้ไม่ถือว่าเป็นโรคความจำเสื่อม
• มีอาการขี้ลืมที่เกิดจากความจำถดถอย ความสามารถในการจดจำลดลง ถือว่าเป็นโรคความจำเสื่อม ซึ่งมักมีอาการอื่นในเรื่องของความจำร่วมด้วย

21 กันยายน วันอัลไซเมอร์โลก พัฒนาการวินิจฉัยและรักษาในปัจจุบัน

การป้องกัน-ชะลอการดำเนินโรค

• ออกกำลังกายเป็นประจำ
• รักษาปัจจัยเสียงโรคหลอดเลือด เช่น โรคเบาหวาน ความดัน และคอเลสเตอรอล
• มีปฏิสัมพันธ์กับคนรอบข้าง ช่น ญาติผู้ดูแล และเพื่อน
• ทำกิจกรรมที่ชอบทำ และยังทำได้ เป็นประจำ
• ติดตามข่าวสารและเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ เสมอ
• รับประทานอาหารที่เป็นประโยชน์ให้ครบ 5 หมู่

อย่างไรก็ตามอาการของโรคอัลไซเมอร์นั้น นอกจากปัญหาเรื่องความจำที่เป็นอาการที่เด่นชัดและสังเกตได้ง่ายแล้ว ยังมีอาการอื่นๆ ที่หลากหลายแตกต่างกันไปในผู้ป่วยแต่ละคน โดยทั่วไปแล้ว อาการเหล่านี้มักส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันทั่วไปและการเข้าสังคมด้วยเช่นกัน เช่น การสูญเสียความจำหรือข้อมูลระยะสั้น มีการหลงลืมที่รบกวนชีวิตประจำวัน ลืมของไว้ในที่ที่ไม่ควรเก็บ เช่น วางของทิ้งไว้แล้วลืม วางกุญแจรถไว้ในตู้เย็น นึกชื่อคนที่รู้จักไม่ออก ถ้าหากตัวโรคเป็นมากขึ้น ก็อาจทำให้สูญเสียความทรงจำในอดีตได้ มีอารมณ์เปลี่ยนแปลง เช่น ฉุนเฉียว หงุดหงิดง่าย ควบคุมอารมณ์ไม่ได้ ซึมเศร้า เป็นต้น

ขอบคุณข้อมูลจาก : โรงพยาบาลสมิติเวช

ภาพจาก : freepik

“อ้วนเกินเกณฑ์”วิจัยพบเพิ่มความเสี่ยงมะเร็ง-อัลไซเมอร์

กลุ่มสารอาหาร-วิตามิน แก้ “ภาวะสมองล้า” ลดเสี่ยงอัลไซเมอร์