สุขภาพกาย
วิธีคลำเต้านมด้วยตนเอง ตรวจเป็นประจำช่วยคัดกรองมะเร็งเต้านม
เผยแพร่:
มะเร็งเต้านมเป็นมะเร็งที่พบบ่อยในหญิงไทย การตรวจคัดกรองตั้งแต่ระยะเริ่มต้นช่วยเพิ่มโอกาสรักษาหายได้ แพทย์แนะวิธีการคลำก้อนด้วยตนเอง
มะเร็งเต้านม เป็นมะเร็งที่พบมากเป็นอันดับหนึ่งของมะเร็งในหญิงไทย ปัจจัยที่ทำให้การรักษาได้ผลดีนั้นขึ้นอยู่กับระยะของโรคที่เป็น ถ้าเรายิ่งค้นพบให้ได้ตั้งแต่ระยะต้น ๆ จะไม่ทำให้มะเร็งอันตรายแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่น ๆ และเพิ่มโอกาสการรักษาให้หายขาดได้อย่างแน่นอน
คัดกรองมะเร็งเต้านมควรตรวจเมื่อใด
- ตรวจเต้านมด้วยตนเอง อย่างน้อยเดือนละ 1 ครั้ง เมื่ออายุ 20 ปี ขึ้นไป
- ตรวจเต้านมโดยแพทย์ เมื่ออายุ 20 ปีขึ้นไป ควรรับการตรวจทุก 3 ปี และหลังจากอายุ 40 ปี ควรได้รับการตรวจทุก 1 ปี
- ควรทำแมมโมแกรม และ/หรือ อัลตราซาวน์ ในช่วงอายุ 35- 40 ปี 1 ครั้ง หลังจากอายุ 40 ปี เป็นต้นไป ควรทำทุก 1 – 2 ปี
- ในผู้ที่มีประวัติญาติสายตรงเป็นมะเร็งเต้านมหรือมะเร็งรังไข่ ควรเริ่มทำการตรวจตั้งแต่อายุที่ญาติเป็น ลบออก 5 ปี
- ในรายที่มีความเสี่ยงสูง หรือเต้านมมีความหนาแน่นมาก การตรวจด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) จะช่วยให้มีการค้นพบมะเร็งได้มากขึ้นกว่าการทำแมมโมแกรม การตัดสินใจว่าจะตรวจหรือไม่ ควรปรึกษาแพทย์เฉพาะทาง
ตรวจเต้านมด้วยตนเอง ควรทำเมื่อใด?
- ตรวจเป็นประจำทุกเดือน
- ตรวจหลังประจำเดือนมา 7 – 10 วัน นับจากวันแรกของการมีประจำเดือน
- ตรวจวันเดียวกันของทุกเดือน ถ้าคุณไม่มีประจำเดือนแล้ว
ตรวจเต้านมด้วยตนเองแบบถูกต้อง
- ยืนหน้ากระจก แล้วดูที่เต้านมทั้ง 2 ข้าง แล้วสังเกตว่า ขนาด รูปร่าง สีผิว ตำแหน่งของเต้านม หัวนม เป็นอย่างไร และควรเทียบการเปลี่ยนแปลงกับเดือนก่อน
- หลังจากนั้นให้ยกแขนขึ้นเหนือศีรษะทั้ง 2 ข้าง แล้วดูที่เต้านมอีกครั้ง ค่อย ๆ หมุนตัวช้า ๆ เพื่อที่จะดูบริเวณด้านข้างของเต้านม
- มือเท้าเอว และโน้มตัวมาข้างหน้าเล็กน้อย ดูความเปลี่ยนแปลงซ้ำอีกครั้ง
- ใช้นิ้วมือบีบที่หัวนมเบาๆ ดูว่ามีเลือด หนอง หรือน้ำไหลออกจากหัวนมหรือไม่
- เริ่มคลำเต้านม
- ให้คลำตั้งแต่กระดูกไหปลาร้าลงมา
- ใช้มือซ้ายคลำเต้านมข้างขวา
- ให้ใช้นิ้วชี้ นิ้วกลาง และนิ้วนางทั้ง 3 นิ้ว ค่อยๆกดลงบนผิวหนังเบาๆ และกดแรงขึ้น
- จนกระทั่งสัมผัสกระดูกซี่โครงคลำเต้านมให้ทั่วทิศทาง
การคลำทำได้หลายแบบ สิ่งที่สำคัญคือต้องคลำให้ทั่วเต้านมไปจนถึงบริเวณรักแร้ใต้วงแขน หลังจากนั้นให้เปลี่ยนคลำอีกข้างแบบเดียวกัน
- เมื่อเสร็จการคลำในท่ายืนแล้ว ให้เปลี่ยนเป็นคลำในท่านอนใช้หมอนหนุนไหล่ข้างที่จะคลำ แล้วคลำซ้ำเหมือนท่ายืน
ความผิดปกติแบบไหนรีบไปพบแพทย์
- ก้อนเนื้อเต้านมหนากว่าปกติ Lump or thickening (breast, underarm)
- ผิวหนังแดง หรือร้อน
- รูขุมขนใหญ่ขึ้นเหมือนผิวส้ม
- ผิวหนังบุ๋ม หรือมีการหดรั้ง
- มีการนูนของผิว
- ปวดกว่าปกติที่เคย
- คัน มีผื่น โดยเฉพาะบริเวณหัวนม และฐานรอบหัวนหัวนมบุ๋ม
- การชี้ของหัวนมเปลี่ยนทิศทาง
- เลือดไหลออกจากหัวนม
- มีแผลที่หายยากของเต้านม หัวนม
ขอบคุณข้อมูลจาก : โรงพยาบาลพญาไท 2
