ถอดบทเรียนเหตุ“กราดยิง”ปัญหาด้านสุขภาพจิต ความเครียดสู่ความรุนแรง

จากกรณี ส.ต.อ.ปัญญา คำราบ (ตร.นอกราชการ) คนร้าย ก่อเหตุกราดยิงหนองบัวลำภู ในศูนย์เด็กเล็ก อบต.อุทัยสวรรค์ จ.หนองบัวลำภู มีผู้ได้รับบาดเจ็บ และ เสียชีวิตหลายราย ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ 

ก่อนหน้านี้ ทีมข่าว พีพีทีวีออนไลน์ ได้มีโอกาสสอบถามเพื่อถอดทบเรียนความรุนแรงและปัจจัยการก่อเหตุ ไปยัง ดร.นพ.วรตม์ โชติพิทยสุนนท์  จิตแพทย์เด็กและวัยรุ่นและโฆษกกรมสุขภาพจิต เปิดเผยว่าแรงจูงใจในการทำร้ายตนเองและคนอื่นในแต่ละคนมีความแตกต่างกันออกไปแต่ทั้งหมดล้วนแล้วแต่เริ่มต้นด้วยความเครียด 

 

ด่วน! กราดยิง "ศูนย์เด็กเล็ก" หนองบัวลำภู เบื้องต้นเสียชีวิตหลายราย

นายกฯ สั่งการด่วน เร่งล่าคนร้ายกราดยิง “ศูนย์เด็กเล็ก”หนองบัวลำภู

รวมทั้งความรู้สึกไม่สมดุลในจิตใจการอัดอั้นความโกรธแค้นไม่มีที่ระบายออกอย่างถูกต้องซึ่งอาจจะออกมาในลักษณะการทำร้ายตัวเองจนบาดเจ็บและเสียชีวิต รวมไปถึงการทำลายข้าวของหรือสิ่งมีชีวิตและคนที่อยู่รอบข้างด้วย

ดร.นพ.วรตม์ ได้วิเคราะห์ต่อว่าในการการทำร้ายคนอื่นจนเสียชีวิตขึ้นอยู่กับอุปกรณ์และอาวุธที่ใช้โดยในต่างประเทศเราจะเห็นภาพข่างกราดยิงโดยใช้อาวุธแบบหมู่เพราะอาจจะมีการเปิดอิสระทางอาวุธค่อนข้างมาก ซึ่งในไทยมีความแตกต่างจึงทำให้พบกรณีกราดยิงจากผู้ที่มีอาวุธติดตัวและครอบครองได้อิสระ อย่างเช่น เจ้าหน้าที่ผู้บังคับใช้กฎหมายต่างๆ โดยปัจจัยการก่อเหตุไม่เหมือนกันขึ้นอยู่กับความเครียดที่เจอจึงค่อนข้างวัดกันยาก

ทีมข่าวได้ถามต่อว่าทางกรมสุขภาพจิตได้มีการเตรียมรับมือจากพฤติกรรมลอกเลียนแบบอย่างไรนั้น  ดร.นพ.วรตม์ ระบุว่า การนำเสนอของสื่อเป็นเรื่องสำคัญถ้านำเสนอความรุนแรงเป็นแค่ความรุนแรงก็จะทำให้ถูกมองว่าความรุนแรงเป็นเรื่องปกติและทำได้และได้รับการยอมรับหรือเป็นที่รู้จักก็นับว่ามีความเสี่ยงและอันตราย ซึ่งไม่ใช่แค่เด็กแต่ผู้ใหญ่ก็มีความเสี่ยงจากสื่อได้เช่นกัน หากเปลี่ยนมานำเสนอในแง่ของการป้องกัน และตระหนักไว้เสมอว่า ความรุนแรงใหญ่ๆ มักเกิดจากสัญญาณเล็กๆ

กลุ่มเสี่ยงตามช่วงอายุ

• กลุ่มก่อความรุนแรงต่อตนเองถึงขั้นเสียชีวิต มักเกิดกับผู้ที่มีอายุ เฉลี่ย 60-70ปีขึ้นไป ปัจจัยความสัมพันธ์และโรคประจำตัวทางกายทางจิต การใช้สุราสารเสพติด
• กลุ่มก่อความรุนแรงทำร้ายคนอื่น จะเป็นพวกกลุ่มวัยกลางคน กลุ่มเปราะบาง อาทิ ผู้ที่มีปัญหาด้านสุขภาพจิตและไม่ได้ทำการรักษาอย่างต่อเนื่อง หรือไม่เคยได้รับการวินิจฉัยมาก่อน และมีความเครียดสูง เช่นกลุ่มอาชีพที่ต้องมีความรับผิดชอบต่อสังคมเยอะ อาทิ หมอ,พยาบาล บุคลากรด้านสาธารสุขหรือว่ากลุ่มอาชีพมีกฎระเบียบเคร่งครัด ผู้บังคับใช้กฎหมายเช่น ตำรวจ,ทหาร รวมถึงผู้ที่มีระยะเวลาทำงานยาวนานและทำงานช่วงกลางคืน เช่น ศิลปิน,นักร้อง,นักแสดง โดยแนะนำว่าต้องใส่ใจเรื่องสุขภาพจิตตัวเองให้มาก รวมทั้งพักผ่อนให้เพียงพอด้วย

ดร.นพ.วรตม์  ระบุว่า คอนเทนส์ในปัจจุบันมีการควบคุมยากหลากหลาย กลับกันผู้รับชมเองก็ควบคุมได้น้อยเช่นกันซึ่งอาจจะเกิดจากช่องว่างของคนในครอบครัวที่คือจุดเริ่มต้นของทุกอย่าง ซึ่งเราไม่ควรรู้สึกเฉยชากับความรุนแรงเพราะจะไม่รู้ว่าควรจัดการกับความรุนแรงได้อย่างไร ซึ่งควรนำเอากรณีความรุนแรงที่เกิดขึ้นบ่อยครั้งมาถอดบทเรียนและเรียนรู้แทน

สอนลูกติดเกราะป้องกันบูลลี่และไซเบอร์บูลลี่ลดปัญหาแผลใจระยะยาว

 

สัญญาณในเด็กที่เสี่ยงเกิดความรุนแรงนั้นพ่อแม่สามารถสังเกตและหาต้นตอจากพฤติกรรมที่เปลี่ยนไป เช่น

• พูดคำหยาบต่อว่ารุนแรง ว่า มาจากคนในครอบครัวที่ทำเป็นเรื่องปกติหรือไม่
• ทุบตีคนในครอบครัว ต้องสังเกตว่าคนในครอบครัวหรือคนรอบข้างทุบตีเขาหรือไม่

ซึ่งต้องหาสาเหตุต้นตอของความรุนแรงมาจากไหนและหากไม่เจอต้นตอต้องไปปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเพราะอาจจะเกิดจากปัญหาสุขภาพจิตและปัญหาทางสมอง

สัญญาณเด็กป่วยทางจิตคือการเปลี่ยนแปลง 3 ด้าน อย่างใดอย่างหนึ่งอย่างชัดเจนและควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ

• ด้านอารมณ์ เช่น โมโหร้าย,ซึมเศร้า,เก็บเนื้อเก็บตัว,ขี้กังวล
• ความคิด เช่น พลุ่งพล่านหยุดไม่ได้,ช้าจนคิดอะไรไม่ออก
• พฤติกรรม เช่นเก็บตัว ไม่อาบน้ำ ใช้สุราสารเสพติด

สรุปสุดท้ายความรุนแรงล้วนเป็นสัญญาณจากครอบครัวและคนรอบข้างเป็นอับดับแรก ฉะนั้นหากรักใคร อย่าปล่อยให้ความรุนแรงเป็นเรื่องปกติ

 

“ภาวะหลงผิดคิดว่ารัก”มโนว่าเขามีใจจนถึงขั้นคุกคามจนอีกฝ่ายหวาดกลัว

โรคซึมเศร้า โรคที่ต้องการยาและคนเข้าใจ มากกว่าผู้ตัดสิน