รับมืออาการแพนิก ดูแลจิตใจหลังเหตุแผ่นดินไหว แพทย์เผยไม่ใช่แค่ขี้ตกใจ

โรคแพนิก (Panic Disorder) ถือเป็นอีกโรคหนึ่งที่ได้รับความสนใจในยุคปัจจุบัน ยิ่งหลังแผ่นดินไหว ยิ่งทำให้หลายคนกังวลใจและเกิดขึ้นได้และเป็นคำพูดติดปากไปแล้ว แท้จริงแล้วมันคือโรคที่เกิดจากระบบประสาทอัตโนมัติ (Automatic Nervous System) ทำงานผิดปกติ และโรคแพนิกนี้ก็ไม่ใช่แค่นิสัยขี้ตระหนกตกใจ

แพนิกเหมือนไฟฟ้าในร่างกายลัดวงจร

โรคที่เกิดจากฮอร์โมนลดหรือเปลี่ยนแปลงกระทันหัน ทำให้ระบบประสาทอัตโนมัติทำงานผิดปกติ เหมือนไฟฟ้าลัดวงจร ระบบประสาทที่ควบคุมการทำงานของร่างกายในหลายๆ ส่วน

จึงเกิดอาการหลายอย่างร่วมกัน เช่น หัวใจเต้นเร็ว เหงื่อออกมาก หายใจไม่ทัน ท้องไส้ปั่นป่วน วิงเวียนคล้ายจะเป็นลม และเป็นอาการที่เกิดขึ้นฉับพลันโดยที่ไม่มีสาเหตุหรือมีเรื่องให้ต้องตกใจ นั่นทำให้บางคนที่มีอาการมักคิดว่าตนเองเป็นโรคหัวใจ และไม่สามารถควบคุมตัวเองได้ และผู้ป่วยโรคแพนิกมักจะรู้ตัวว่าเป็นโรคแพนิกก็ต่อเมื่อมีอาการดังกล่าวไปพบแพทย์เพื่อตรวจเช็ก แล้วพบว่าหัวใจแข็งแรงเป็นปกติ แพทย์จะสงสัยและอาจวินิจฉัยว่าเป็นโรคแพนิก

อาการโรคแพนิก

• ใจสั่น ใจเต้นแรง แน่นหน้าอก
• เหงื่อออกมาก หนาวๆ ร้อนๆ
• หายใจถี่ หายใจตื้น หายใจไม่อิ่ม
• วิงเวียน โคลงเคลง รู้สึกตัวลอย คล้ายจะเป็นลม
• รู้สึกกลัวไปหมดทุกอย่าง โดยเฉพาะกลัวตาย
• ควบคุมตัวเองไม่ได้ รู้สึกอยู่คนเดียวไม่ได้

เมื่อมีลักษณะอาการดังที่กล่าวมาข้างต้นและสงสัยว่าอาจเป็นโรคแพนิก สิ่งที่ต้องทำเป็นลำดับแรกคือการไปพบแพทย์เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียด แม้ว่าโรคแพนิกจะไม่เป็นอันตรายถึงชีวิต แต่อาการของโรคนั้นไปสัมพันธ์คล้ายคลึงกับปัญหาสุขภาพร้ายแรงอื่นๆ ด้วยเช่นกัน เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคระบบหลอดเลือดหัวใจ และหัวใจวายเฉียบพลัน

สิ่งกระตุ้นโรคแพนิก

• อาจเกิดจากสมองส่วนควบคุมความกลัวที่เรียกว่า “อะมิกดาลา” (Amygdala) ทำงานผิดปกติ
• กรรมพันธุ์ กรณีที่มีญาติหรือประวัติครอบครัวเป็นโรคแพนิก มีแนวโน้มเป็นได้มากกว่า
• การใช้สารเสพติด
• ความผิดปกติของฮอร์โมน ที่อาจทำให้สารเคมีในสมองเสียสมดุลได้
• เคยผ่านเหตุการณ์เลวร้ายในชีวิต
• พฤติกรรมต่าง ๆ ที่เป็นตัวกระตุ้น  เช่น ทำงานกับคอมพิวเตอร์และมือถือนาน ๆ ต้องเผชิญกับความกดดัน อยู่ในสถานการณ์ที่เร่งรีบ เครียดวิตกกังวล ไม่ออกกำลังกาย พักผ่อนน้อย
• เครียดสะสม เกิดจากการใช้ชีวิตที่เคร่งเครียด อยู่ในสภวะที่กดดันเป็นประจำ

แพนิกไม่อันตรายแต่ต้องรักษา

แพนิกรักษาได้ด้วยการทานยาเพื่อปรับสมดุลของสารเคมีในสมองที่ผิดปกติ การตรวจเลือดหาสาเหตุที่เกิดทางด้านร่างกาย เช่น ต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติ หรือรักษาด้วยการทำจิตบำบัดซึ่งอาจหาต้นเหตุของความกลัวได้ แต่ผู้ป่วยก็สามารถลดความวิตกกังวลของตนเองได้เช่นกัน เช่น การฝึกการหายใจเพื่อควบคุมสติ เมื่อเกิดอาการ หรือควบคุมอาหารบางประเภทที่กระตุ้มให้อาการกำเริบอย่างคาเฟอีนหรือน้ำอัดลม

ทำตัวเมื่อเกิดแพนิก

• หายใจเข้าออกลึก ๆ ช้า ๆ  และบอกตัวเองว่าอาการไม่อันตราย แค่ทรมานแต่เดี๋ยวก็หาย
• มียาที่แพทย์ให้พกติดตัวไว้ กินเมื่ออาการเป็นมาก
• ฝึกการผ่อนคลายอื่น ๆ  เช่น  ออกกำลังกาย ทำสมาธิ  ทำงานอดิเรกต่าง ๆ  ที่ช่วยให้มีความสุข

นอกจากรับประทานยาอย่างต่อเนื่องแล้ว จำเป็นต้องมีการรักษาทางจิตใจควบคู่ไปด้วย โดยให้ความรู้ ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมบำบัด ปรับแนวคิด ก็จะช่วยให้ผู้ป่วยอยู่ร่วมกับโรคนี้ได้อย่างมีความสุข นอกจากนี้ ให้พยายามพาตัวเองเข้าไปอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการใช้ชีวิตอย่างมีความสุข ผ่อนคลายจากความเครียดและความวิตก ดูแลจิตใจตัวเองให้เข้มแข็งมีความสุขกับทุกวันและดำเนินชีวิตอย่างเหมาะสม

ขอบคุณข้อมูลจาก : โรงพยาบาลพญาไท พหลโยธิน,โรงพยาบาลเปาโล เกษตร และ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล