วันนี้ 12 พ.ค. ประธานาธิบดี เซาลี นีนิสเตอ และนายกฯซันนา มาริน ของฟินแลนด์ ได้ออกแถลงการณ์ร่วมกัน ประกาศยื่นใบสมัครเข้าร่วมเป็นสมาชิกองค์การสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือ หรือ NATO
โดยทั้งคู่ให้เหตุผลว่า เพื่อเป็นการเสริมความมั่นคง ท่ามกลางสงครามในยูเครนที่ยังดำเนินอยู่ ในแถลงการณ์ย้ำว่า การเข้าเป็นสมาชิกนาโตจะทำให้ทั้งฟินแลนด์และนาโตได้ประโยชน์ในด้านความมั่นคงทั้งสองฝ่าย และทั้งสองจะเสนอประเด็นดังกล่าวให้รัฐสภาลงมติรับรองในเร็ววันนี้
ฟินแลนด์-สวีเดน เตรียมเข้าหารือกับนาโต เพื่อเข้าเป็นสมาชิก
ฟินแลนด์ ผวารัสเซีย เตรียมหารือสภาขอเข้าเป็นสมาชิกนาโต
นอกจากฟินแลนด์แล้ว อีกประเทศหนึ่งที่กำลังจะส่งเรื่องการยื่นสมัครเป็นสมาชิกนาโตให้รัฐสภาพิจารณาคือ สวีเดน
กระบวนการเข้าเป็นสมาชิกนาโตเป็นเรื่องที่ต้องใช้เวลา ในกรณีของฟินแลนด์และสวีเดน คาดว่าอาจใช้เวลาไม่ต่ำกว่า 1 ปี
สิ่งที่ทั้ง 2 ชาติกังวลคือ หากถูกโจมตีหรือรุกรานระหว่างนี้จะอย่างไร
ในช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมาสมาชิกหลักนาโตอย่างสหรัฐฯ และเยอรมนีให้สัญญากับสองชาตินี้ว่าจะช่วยเหลือทางการทหาร
อีกชาติหนึ่งคือ สหราชอาณาจักร ที่นายกรัฐมนตรีบอริส จอห์สัน เดินทางไปทั้งที่สวีเดนและฟินแลนด์เมื่อวานนี้
เมื่อวานนี้ ผู้นำสหราชอาณาจักร นายกรัฐมนตรีบอริส จอห์นสัน เดินทางไปที่กรุงสตอกโฮล์ม และเข้าหารือกับนายกรัฐมนตรีแมกดาลีนา แอนเดอร์สันของสวีเดน
หลังจากนั้นผู้นำทั้งสองปรากฎตัวร่วมกันก่อนจะเซ็นข้อตกลงให้ความคุ้มครองทางการทหารต่อสวีเดน
ผู้นำอังกฤษระบุว่าข้อตกลงนี้จะช่วยลดความวิตกของสวีเดนต่อคำขู่ของรัสเซียที่ไม่ต้องการให้สวีเดนเข้าเป็นสมาชิกนาโต
ผู้นำอังกฤษตอบคำถามนักข่าวที่ถามว่า ถ้าสวีเดนถูกรุกรานในขณะที่กำลังรอเข้าเป็นสมาชิกนาโต อังกฤษจะให้การช่วยเหลืออย่างไร ซึ่งนายกจอห์นสันตอบว่า ขึ้นอยู่กับว่าสวีเดนจะขออะไร ทางอังกฤษจะมอบความช่วยเหลือให้ตามคำขอ
หลังจากนั้นนายกอังกฤษก็เดินทางต่อไปฟินแลนด์เพื่อร่วมลงนามในลักษณะเดียวกัน
หลังการลงนาม ประธานาธิบดีของฟินแลนด์เซาลี นีนิสเตอ ระบุว่า หากในที่สุดฟินแลนด์ตัดสินใจเข้าร่วมนาโต ก็ไม่ใช่เป็นเพราะต้องการข่มขู่ใครแต่เพื่อปกป้องตนเอง และหากมีใครสักคนถามว่า ใครที่เป็นคนทำให้ฟินแลนด์ตัดสินใจเช่นนั้น คนที่ถามควรไปส่องกระจกมองตัวเอง
ทำไมฟินแลนด์และสวีเดนซึ่งคงสถานะเป็นกลางมาตลอดตัดสินใจเข้าร่วมนาโต อะไรคือภัยคุกคามความมั่นคงของทั้งสองประเทศนี้
มาดูฟินแลนด์ก่อน การเข้าร่วมนาโตเป็นเหตุผลทางด้านภูมิรัฐศาสตร์ รวมถึงประวัติศาสตร์ที่ทำให้ชาตินี้ไม่ไว้ใจรัสเซีย
ฟินแลนด์มีพรมแดนติดกับรัสเซียยาวมาก คือประมาณ 1,340 กิโลเมตร พรมแดนที่ยาวขนาดนี้จะเป็นเรื่องยากมากที่ฟินแลนด์จะป้องกันตัวเองหากวันใดวันหนึ่งถูกบุกเข้ามาที่ฟินแลนด์ต้องระมัดระวังเพราะมีสงครามกับสหภาพโซเวียตมาแล้ว
นั่นคือในปี 1939 เป็นช่วงที่ฮิตเลอร์ยกทัพเข้ายึดยุโรป หลังจากยึดโปแลนด์ได้ ผู้นำของสหภาพโซเวียตในสมัยนั้นคือโจเซฟ สตาลิน เกรงว่าฮิตเลอร์จะบุกยึดฟินแลนด์ต่อและจะทำให้สหภาพโซเวียตตกที่นั่งลำบาก เนื่องจากชายแดนของฟินแลนด์ส่วนที่เรียกว่า คาเรเลียน อิสมัส ( Karelian Istmus) อยู่ห่างจากเลนินกราดหรือเซนต์ปีเตอร์สเบิร์กในปัจจุบัน ไม่ถึง 30 ไมล์
สตาลินขอให้ฟินแลนด์ยกคาเรเลี่ยน อิสมัสให้ แต่ฟินแลนด์ไม่ยอม สตาลินจึงยกทัพบุกฟินแลนด์ในเดือนพฤศจิกายนปีเดียวกัน ซึ่งเป็นช่วงหน้าหนาว คนจึงเรียกสงครามนั้นว่า Winter War
ฟินแลนด์ต้านกองทัพแดงของสหภาพโซเวียตได้ 3 เดือนก่อนต้องยอมแพ้และเซ็นสนธิสัญญามอสโกยกดินแดนร้อนละ 11 ในกับสหภาพโซเวียต
หลังจากนั้นมาฟินแลนด์ก็ดำรงสถานะเป็นกลางมาโดยตลอดจนถึงวันนี้ที่มีการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญ
แล้วประชาชนว่าอย่างไรบ้างกับการเปลี่ยนแปลงนี้ ประชาชนชาวฟินแลนด์เห็นด้วยกับการตัดสินใจของผู้นำ พวกเขาให้เหตุผลว่าฟินแลนด์ควรเข้าเป็นสมาชิกนาโตตั้งนานแล้ว นาโตจะให้ความปลอดภัยแก่พวกเขาได้
การเข้าเป็นสมาชิกนาโตจะทำให้ฟินแลนด์ได้รับหลักประกันด้านความมั่นคงจากนาโตโดยสมบูรณ์ หากฟินแลนด์ถูกรุกราน นาโตสามารถที่จะใช้มาตรา 5 ขององค์กรเข้าคุ้มครองได้
มาตรา 5 คือรากฐานที่สำคัญที่สุดขององค์กรสนธิสัญญาป้องกันแอตแลนติกเหนือหรือ นาโตที่ก่อตั้งเมื่อปี 1949 เพื่อคานอำนาจและสกัดการขยายอิทธิพลของสหภาพโซเวียตในช่วงสงครามเย็น
มาตรา 5 ระบุว่า การโจมตีประเทศสมาชิกนาโตคือการโจมตีนาโตโดยรวม และนาโตมีพันธะผูกพันในการปกป้องสมาชิกที่ถูกโจมตี
ครั้งแรกและครั้งเดียวที่นาโตมีการประกาศใช้มาตรา 5 คือ เมื่อปี 2001 เมื่อเกิดเหตุวินาศกรรมอาคาร World Trade Center ในมหานครนิวยอร์ค
ในคราวนั้นนาโตระบุว่าเป็นการโจมตีประเทศสมาชิก และมีมติส่งกองกำลังนาโตเข้าปฏิบัติการทางการทหารในประเทศอัฟกานิสถานซึ่งเป็นจุดที่ผู้นำกลุ่มอัลกออิดะห์ โอซามา บินลาเดน ซึ่งอยู่เบื้องหลังเหตุวินาศกรรมหลบซ่อนตัวอยู่
อย่างไรก็ตามการเข้าร่วมเป็นสมาชิกนาโตของฟินแลนด์จะไม่ใช่เฉพาะฟินแลนด์เท่านั้นที่จะได้ประโยชน์ ในทางกลับกัน นาโตจะได้ประโยชน์ไม่น้อยไปกว่ากันกับการที่มีฟินแลนด์เป็นสมาชิก
สงครามฤดูหนาวผ่านมาแล้ว 83 ปี แต่ฟินแลนด์ไม่เคยลดการ์ด มีการเตรียมพร้อมมาตลอดเพื่อรับการรุกรานของรัสเซีย
ฟินแลนด์ไม่เคยลดงบประมาณด้านกลาโหม และมีขนาดกองทัพที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งในยุโรป
ทหารประจำการมีประมาณ 280,000 นาย กองหนุนอีกกว่า 600,000 นาย รวมแล้วเกือบ 900,000 นาย เป็นสัดส่วนที่สูงมากเมื่อพิจารณาจากจำนวนประชากรที่มีอยู่เพียง 5.5 ล้านคน
ไม่เฉพาะจำนวน แต่กองทัพฟินแลนด์ยังแข็งแกร่ง ผ่านการฝึกฝนมาอย่างต่อเนื่อง ยังไม่นับรวมอาวุธยุทโธปกรณ์ที่ทันสมัยมากมาย
10 ธันวาคมปีที่แล้ว ฟินแลนด์เพิ่งจะสั่งซื้อเครื่องบินขับไล่ F35 อีก 64 ลำ จากบริษัท Lockheed Martin ของสหรัฐ
แต่สิ่งที่นาโตจะได้จากฟินแลนด์ไม่เฉพาะเพียงความแข็งแกร่งของกองทัพเท่านั้น แต่จะยังได้ครองอิทธิพลในทะเลบอลติกเกือบจะสมบูรณ์
ในแง่ความมั่นคง ทะเลบอลติกสำคัญมากสำหรับรัสเซีย เพราะคือแนวกันชนเพื่อป้องกันแผ่นดินใหญ่ของรัสเซีย
ก่อนหน้านี้รัสเซียเสียแนวป้องกันส่วนหนึ่งไปแล้ว เมื่อประเทศที่เคยเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียตอย่าง ลัตเวีย เอสโตเนียและลิทัวเนีย เข้าเป็นสมาชิกนาโต
หลังจากที่ฟินแลนด์ประกาศสมัครเข้าสมาชิกนาโต รัสเซียได้ออกมาโต้ตอบประเด็นดังกล่าวแทบจะทันที
โดยคนที่ออกมาพูดเรื่องนี้คือ ดมิทรี เปสคอฟ โฆษกรัฐบาลรัสเซีย บอกว่าการที่ฟินแลนด์เข้านาโตถือว่าเป็นภัยสำหรับรัสเซียแน่นอน และการเข้ามาของนาโตจะทำให้ภูมิภาคนี้เกิดปัญหาเรื่องเสถียรภาพและความมั่นคง
ส่วนสวีเดนน่าสนใจมากเพราะดำรงความเป็นกลางทางการทหารมาตลอดและยาวนานกว่าฟินแลนด์ แต่วันนี้แสดงความประสงค์ชัดเจนเช่นกันในการเข้าเป็นสมาชิกนาโต
เป็นเวลานานกว่า 200 ปีแล้วที่สวีเดนไม่เคยเข้าร่วมรบหรือมีสงครามกับชาติใดเลย ช่วงศตวรรษที่ 17-18 สวีเดนคือมหาอำนาจในแถบบอลติก และเข้าร่วมในสงครามแย่งชิงดินแดนหลายครั้ง โดยเฉพาะกับจักรวรรดิรัสเซีย
แต่นับตั้งแต่ปี 1814 หลังทำสนธิสัญญาสงบศึกกับนอร์เวย์ สวีเดนก็ไม่เคยเข้าร่วมสงครามอีกเลย ยกเว้นในภารกิจรักษาสันติภาพ
200 ปีที่เป็นกลาง ทำให้รอดพ้นจากความเสียหายจากสงครามโลกครั้งที่ 1 รวมถึงสงครามโลกครั้งที่ 2 ที่ทำลายยุโรปจนยับเยิน
แต่การล่มสลายของสหภาพโซเวียตเมื่อปี 1991 ภูมิรัฐศาสตร์โลกที่เปลี่ยนแปลงทำให้สวีเดนเริ่มผ่อนคลาย ด้วยการร่วมเป็นสมาชิกสหภาพยุโรปพร้อมๆกับฟินแลนด์ในปี 1995
ทางด้านการทหาร สวีเดนมีความร่วมมือกับนาโตมากขึ้น มีการซ้อมรบและเข้าร่วมในภารกิจรักษาสันติภาพเช่นในบอสเนีย อัฟกานิสถาน แต่ไม่เคยแสดงความประสงค์ในการเข้าเป็นสมาชิกนาโตเลย
แต่ในวันที่รัสเซียเปิดสงครามกับยูเครน การเป็นพันธมิตรหลวมๆกับนาโตไม่เพียงพออีกต่อไป
แต่อาจมีคำถามว่า แล้วทำไมสวีเดนกลัวการรุกรานจากรัสเซีย เพราะหากดูจากที่ตั้งประเทศแล้ว สวีเดนไม่มีพรมแดนติดกับรัสเซียเลย รัสเซียจะเป็นภัยคุกคามความมั่นคงของสวีเดนได้อย่างไร
สวีเดนไม่มีพรมแดนทางบกติดกับรัสเซียก็จริง แต่ก็มีความเสี่ยง เนื่องจากแคว้นหนึ่งของรัสเซียซึ่งอยู่ริมทะเลบอลติกที่ชื่อว่า คาลินินกราด (Kaliningrad)
คาลินินกราดเป็นส่วนหนึ่งของประเทศรัสเซีย แต่ที่แปลกประหลาดคือ มันไม่ได้มีส่วนใดเชื่อมต่อกับแผ่นดินใหญ่รัสเซียเลย พื้นที่เล็กๆแห่งนี้ของรัสเซียอยู่ท่ามกลางวงล้อม หรือถูกล้อมรอบโดยประเทศสมาชิกนาโตอย่างโปแลนด์และลิทัวเนีย
คาลินินกราดซึ่งมีพื้นที่ประมาณ 220 ตารางกิโลเมตร ที่นี่คือจุดที่มีกำลังทหารและการติดตั้งอาวุธที่เข้มข้นที่สุดในยุโรป
หนึ่งในอาวุธที่รัสเซียมีการติดตั้งไว้คือ ขีปนาวุธนิวเคลียร์ Iskander ที่มีรัศมีการยิงไปถึงประเทศนาโตในกลุ่มบอลติกเช่น ลิทัวเนีย ลัตเวียและเอสโตเนีย และรวมถึงประเทศสวีเดนด้วย
สวีเดนความเสี่ยงในการถูกโจมตีจากคาลินินกราด เพราะจุดยุทธศาสตร์ที่สำคัญของสวีเดนอย่างเกาะก็อตแลนด์อยู่ห่างจากคาลินินกราดเพียง 350 กิโลเมตรเท่านั้น
เกาะก็อตแลนด์คือด่านหน้าในการปกป้องกรุงสตอล์กโฮม เมืองหลวงของสวีเดนในกรณีที่มีการโจมตีจากทะเลบอลติกในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา ความตึงเครียดบริเวณนี้เพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ
3 มีนาคม 1 สัปดาห์หลังรัสเซียบุกยูเครน เครื่องบินรบรัสเซียเครื่องบิน 4 ลำ รวมถึงเครื่องบินโจมตีซูฮอย-24 จำนวน 2 ลำ ซึ่งติดอาวุธนิวเคลียร์ บินออกจากฐานทัพอากาศคาลินินกราดเข้าล่วงล้ำน่านฟ้าสวีเดนอยู่ 1 นาทีก่อนที่สวีเดนจะส่งเครื่องบินขับไล่ขึ้นปราม
