วันที่ 6 ต.ค. แมรี อี. บรุนโคว์, เฟรด แรมส์เดลล์ และชิมอน ซาคากูจิ ได้รับรางวัลโนเบลสาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ประจำปี 2025 จากการค้นพบเกี่ยวกับ “ความทนทานต่อภูมิคุ้มกันส่วนปลาย” (peripheral immune tolerance)
ระบบภูมิคุ้มกันอันทรงพลังของร่างกายจำเป็นต้องได้รับการควบคุม มิฉะนั้นอาจโจมตีอวัยวะของเราเอง ซึ่งทั้ง 3 คนได้ค้นพบสิ่งใหม่ ๆ เกี่ยวกับความทนทานต่อภูมิคุ้มกันส่วนปลาย ซึ่งป้องกันไม่ให้ระบบภูมิคุ้มกันทำอันตรายต่อร่างกาย
ระบบภูมิคุ้มกันคือผลงานชิ้นเอกแห่งวิวัฒนาการ ระบบภูมิคุ้มกันปกป้องเราจากไวรัส แบคทีเรีย และจุลินทรีย์อื่น ๆ นับพันชนิดที่พยายามบุกรุกร่างกายเราทุกวัน หากปราศจากระบบภูมิคุ้มกันที่ทำงานได้จริง เราคงไม่สามารถอยู่รอดได้
หนึ่งในความมหัศจรรย์ของระบบภูมิคุ้มกันคือ ความสามารถในการระบุและแยกแยะเชื้อโรคออกจากเซลล์ของร่างกาย จุลินทรีย์ที่คุกคามสุขภาพของเราไม่ได้สวมเครื่องแบบเดียวกัน พวกมันมีรูปร่างหน้าตาที่แตกต่างกัน
จุลินทรีย์หลายชนิดยังพัฒนาความคล้ายคลึงกับเซลล์ของมนุษย์เพื่อใช้ในการพรางตัว แล้วระบบภูมิคุ้มกันติดตามสิ่งที่ต้องโจมตีและสิ่งที่ต้องป้องกันได้อย่างไร คำถามที่นักวิทยาศาสสตร์ศึกษามาตลอดคือ เหตุใดระบบภูมิคุ้มกันจึงไม่โจมตีร่างกายของเราเอง
นักวิจัยเชื่อกันมานานแล้วว่า พวกเขารู้คำตอบของคำถามเหล่านี้ นั่นคือ เซลล์ภูมิคุ้มกันเจริญเติบโตผ่านกระบวนการที่เรียกว่า “ความทนทานต่อภูมิคุ้มกันส่วนกลาง” (central immune tolerance)
อย่างไรก็ตาม ระบบภูมิคุ้มกันของเรามีความซับซ้อนมากกว่านั้น แมรี อี. บรุนโคว์, เฟรด แรมส์เดลล์ และชิมอน ซาคากูจิ ค้นพบเกี่ยวกับความทนทานต่อภูมิคุ้มกันส่วนปลาย โดยค้นพบเซลล์ทีควบคุม (Regulatory T Cells) ซึ่งเป็นเซลล์รักษาความปลอดภัยของระบบภูมิคุ้มกัน
นับเป็นการวางรากฐานสำหรับการวิจัยสาขาใหม่ การค้นพบเหล่านี้ยังนำไปสู่การพัฒนาวิธีการรักษาทางการแพทย์ที่มีศักยภาพ ซึ่งขณะนี้กำลังอยู่ระหว่างการประเมินในการทดลองทางคลินิก เช่น การรักษาโรคมะเร็งและโรคภูมิต้านตนเอง
รางวัลโนเบลสาขานี้เมื่อปีที่แล้วตกเป็นของ วิกเตอร์ อัมโบรส และ แกรี รูฟคุน ชาวอเมริกัน จากการค้นพบไมโครอาร์เอ็นเอ ซึ่งเป็นชิ้นส่วนเล็ก ๆ ของสารพันธุกรรมที่ทำหน้าที่เป็นสวิตช์เปิด-ปิดภายในเซลล์ที่ช่วยควบคุมการทำงานของเซลล์และเวลาที่ทำงาน
การประกาศรางวัลโนเบลจะดำเนินตลอดไปทั้งสัปดาห์นี้ ได้แก่ รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ในวันที่ 7 ต.ค., รางวัลสาขาเคมีในวันที่ 8 ต.ค., รางวัลโนเบลสาขาวรรณกรรมในวันที่ 9 ต.ค., รางวัลโนเบลสาขาสันติภาพในวันที่ 10 ต.ค. และรางวัลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตร์ในวันที่ 13 ต.ค.
พิธีมอบรางวัลอย่างเป็นทางการจะจัดขึ้นในวันที่ 10 ธ.ค. ซึ่งเป็นวันครบรอบการจากไปของอัลเฟรด โนเบล ผู้ก่อตั้งรางวัลโนเบล
เรียบเรียงจาก The Nobel Prize / Associated Press