“สรรเพชญ แสงเนตรสว่าง” ผู้อำนวยการกองกฎหมาย ปปง. เปิดเผยในรายการเป็นเรื่องเป็นข่าวว่า กฎหมายว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน มีการระบุว่าในการที่จะเปิดบัญชีกับลูกค้าในครั้งแรก ธนาคารจะต้องให้ลูกค้าแสดงตน และธนาคารตรวจสอบพิสูจน์ตัวตนของลูกค้า ธนาคารต้องมีวิธีการ อุปกรณ์ต่างๆ เป็นกระบวนการ สิ่งที่ประชาชนสงสัยเมื่อเกิดกรณีของ “ณิชา” หากใครหยิบบัตรประชาชนเราไปแล้วไปเปิดบัญชีนี้ หน้าที่ของ ปปง. จึงต้องเข้าไปตรวจสอบเรื่องนี้ โดย พล.ต.ต.รมย์สิทธิ์ วีริยาสรร รองเลขาธิการ ปปง. ได้สั่งการเป็นเรื่องด่วนให้ลงไปตรวจสอบว่า กระบวนการดังกล่าวเกิดขึ้นได้อย่างไร
จากนั้น ปปง.ได้ไปตรวจสอบกับธนาคารเหล่านี้ โดยกระบวนการการตรวจสอบหากพบว่า ธนาคารไม่ได้กระทำตามกระบวนการเหล่านี้ตามแต่ละธนาคารที่จะกำหนด ก็จะมีโทษทางกฎหมาย เมื่อมีการลงโทษทางกฎหมายเราต้องให้ความยุติธรรมกับทุกฝ่าย ตอนนี้อยู่ระหว่างให้ธนาคารชี้แจงว่าเขาได้ตรวจสอบเอกสารเหล่านี้แล้ว รวมทั้งรวบรวมพยานหลักฐานที่เขามีมาให้เราเชื่อได้ว่าเขาได้ทำแล้ว โดยมีการกำหนดระยะเวลาภายใน 15 วัน เช่น มีภาพการถอดหน้ากากอนามัยเพื่อเทียบกับรูปใบบัตร และให้ส่งภาพที่มีการตรวจสอบแล้ว ไม่ใช่เปิดนิดเดียวแล้วก็ปิดก็ไม่พอ
“ การให้เขาถอดหน้ากากอนามัย ไม่ใช่การละเมิดสิทธิ์เขา แต่มันเป็นหน้าที่ที่กฎหมายบัญญัติไว้ว่าคุณพิสูจน์ตัวตนว่าคนที่เขาถือบัตรมากับเจ้ารูปในบัตรนั้นตรงกันหรือเปล่า เป็นหน้าที่ของธนาคาร ไม่ใช่การละเมิด เป็นการทำหน้าที่ของเขา เมื่อลูกค้าจะต้องมาใช้บริการธนาคารก็ต้องยอมรับของผู้มีสิทธิในหน้าที่ตรงนั้น”
ผู้อำนวยการกองกฎหมาย ปปง. เปิดเผยว่า การพิสูจน์ตัวตนมีอีกหลายขั้นตอนไม่ใช่เพียงตรวจสอบหน้ากับบัตร เมื่อหน้าไม่ตรงกับบัตรจะต้องตรวจสอบอย่างไร รวมทั้งข้อมูลต่างๆ การสอบถามวัตถุประสงค์ของการเปิดบัญชี เช่น ดูบัตร ดูชื่อ-นามสกุล หากหน้าไม่เหมือนก็ต้องสอบถามว่าบัตรคุณจริงหรือไม่ หากมีการเปิดมาเช่น รับเงินเดือน ก็ต้องถามต่อว่า ทำงานที่ไหน ตามหลักแล้วกฎหมายฟอกเงินได้กำหนดสิ่งที่ต้องสำแดงไว้ 6-7 อย่าง นี่คือองค์ประกอบเบื้องต้น และข้อกฎหมายยังกำหนดให้เจ้าหน้าที่ธนาคารเฝ้าระวังบัญชีธนาคารของลูกค้า แม้จะเป็นบัญชีของลูกค้าตัวจริงจะมาเปิด หากบัญชีใดมีเหตุอันควรสงสัย และต้องแจ้งกลับมา ปปง. เรื่องนี้จะเป็นบทเรียนให้ธนาคารมีการวางกฎเกณฑ์ให้เข้มข้นขึ้น สำหรับมีการพิสูจน์ได้ว่าทางธนาคารมีการฝ่าฝืนจะส่งข้อมูลไปให้กรรมการเพื่อทำการวินิจฉัยหากพบว่ามีความผิดจริง กฎหมายลงโทษปรับไม่เกินครั้งละ 1 ล้านบาท และปรับวันละไม่เกิน 1 หมื่นบาทจนกว่าจะแก้ไขแล้วเสร็จ
ทำไมบัตรประชาชนหาย แต่บัตรเก่ายังสามารถใช้งานได้อยู่ ?
กรณีนี้ “วิเชียร ชิดชนกนารถ” ผอ.สำนักบริการการทะเบียน กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย อธิบายว่า หากเจ้าหน้าที่ของธนาคารมีการตรวจสอบว่าบัตรนี้เป็นบัตรเก่าที่อายัดแล้วจะไม่เกิดเหตุแบบนี้ ทุกวันนี้เมื่อบัตรประชาชนหายไม่จำเป็นต้องแจ้งความกับตำรวจ เนื่องจากพนักงานฝ่ายปกครองเป็นพนักงานเจ้าหน้าที่ตามพระราชบัญญัติบัตรประจําตัวประชาชน ฉะนั้นก็สามารถแจ้งที่เจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองได้เลย เช่น นายอำเภอ เจ้าหน้าที่เขต เจ้าหน้าที่เทศบาล เจ้าหน้าที่สถานทูต ก็สามารถรับแจ้งความได้ กรณีของ “ณิชา” คือทำถูกต้องโดยการไปที่เขตเลย เพราะไปที่เขตก็ต้องมีใบแจ้งความบัตรหายอยู่แล้ว ที่พนักงานจะเป็นผู้ลงบันทึกว่าหายที่ไหน เสร็จแล้วจะให้ผู้แจ้งและพนักงานเซ็นและสแกนกลับเข้าไปในฐานข้อมูลเพื่อยกเลิกบัตรใบเดิม
ที่ผ่านมา กรมการปกครอง ได้มีการแนะนำธนาคารและภาคธุรกิจต่างๆ ในการนำบัตรประชาชนในการลงทะเบียนต่างๆ หรือเปิดบัญชีนั้น แต่ไม่ได้เป็นข้อบังคับ เพราะเราไม่ได้กำกับดูแลธนาคาร เราทำได้แค่การแนะนำการใช้บัตรสมาร์ทการ์ด อย่างแรก เมื่อเขานำบัตรมาก็ต้องตรวจสอบว่า 1.ใช่บุคคลตามภาพหรือไม่ ให้เทียบก่อน 2.ให้ตรวจว่าบัตรใบนี้เป็นบัตรปลอมแปลงหรือมีการแก้ไขเป็นบัตรจริงหรือไม่ โดยการเครื่องอ่านบัตร ราคาเพียง 198 บาท เพื่อนำตรวจสอบและลงโปรแกรมของกรมการปกครอง ให้ข้อมูลของกรมการปกครองไปโชว์บนหน้าจอคอมพิวเตอร์ ก็จะขยายภาพขึ้นมาชัดเจน หากมีการแก้ไขหน้าบัตร เช่น ชื่อหรือรูป ใน IC Chipนี้จะไม่สามารถแก้ไข หากภาพที่ปรากฎนั้นไม่เหมือนกันแสดงว่าบัตรนี้มีการแก้ไข เพื่อตรวจสอบว่าเป็นบัตรที่ออกจากกรมการปกครองไหม 3.หากจะตรวจสอบก็กรมการปกครองก็ส่งค่า IC Chipไปตรวจสอบกับโปรแกรมของกรมการปกครอง ใช้เวลาเพียงเสี้ยววินาที ว่าสถานภาพปกติหรือไม่ หรือถูกอายัดแล้ว ที่ผ่านมาเรามีการฝึกอบรมให้ธนาคารไปบ้างแล้ว เมื่อทำบัตรใหม่เลขใน IC Chip ก็จะมีการเปลี่ยนไปด้วย
อย่างไรก็ตามเมื่อวานนี้ ผู้อำนวยการกองกฎหมาย ปปง. ระบุว่า ได้มีประชุมกับธนาคารแห่งประเทศไทย ก็มีมติร่วมกันว่าจะเข้าไปตรวจสอบให้ทุกธนาคารใช้ระบบนี้อย่างเข้มงวด ให้มีการแสดงตัวตนผ่านระบบ โดยทุกธนาคารให้ความร่วมมืออย่างดี บางธนาคารสามารถเริ่มใช้งานได้ภายในอาทิตย์หน้า หากประชาชนท่านใดไปทำธุรกรรมที่ธนาคารประมาณอาทิตย์หน้าก็อาจจะได้ใช้ระบบนี้ โดยสิ่งที่ได้พูดคุยกันนอกจากเครื่องตรวจสอบแล้วประชาชนจะต้องตระหนักเมื่อบัตรต่างๆหายไป ขอให้รีบแจ้งหายและทำบัตรใหม่ และตอนนี้ ปปง.มีสายด่วน 1710 หากสงสัยว่าจะถูกหลอกหรือมีปัญหาต่างๆ ได้
ขณะที่ พ.ต.อ.อาชยน ไกรทอง รองผู้บังคับการตำรวจท่องเที่ยว 1 ได้ฝากเตือนว่า บัตรที่หล่นตามถนนนั้นคนที่ไม่ใช่เจ้าของบัตรคงไม่สามารถไปเปิดบัญชีได้ หากได้รับการตรวจสอบที่ดี เรื่องนี้นับเป็นอุทาหรณ์ของคนไทยที่ต้องมีการเก็บรักษาเอกสารส่วนตัว หรือบัตรต่างๆ เพราะไม่รู้ว่าจะเกิดอะไรขึ้นหากบัตรเหล่านั้นหายไป
ชมคลิปที่นี่...“มหาดไทย” บี้ “ธนาคาร” ติดตั้งเครื่องสแกนบัตรปชช. ไม่ถึง 200 บ. แก้ปัญหาเปิด “บัญชีปลอม”