ดร.ตฤณห์ โพธิ์รักษา นักอาชญาวิทยาเชิงจิตวิทยาและพฤติกรรมอาชญากร อาจารย์ประจำคณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวถึงพฤติกรรมที่เรียกว่า “ซาแซงแฟน” ซึ่งคือการที่แฟนคลับของศิลปินมีพฤติกรรมตามติดชีวิตส่วนตัวของศิลปินที่ตนเองชอบ อาจรวมถึงการข่มขู่ การทำให้อับอาย และทำให้ศิลปินรู้สึกอึดอัด หรือ เรียกอีกอย่างได้ว่า “สตอล์คเกอร์”
หากวิเคราะห์แล้วจะเชื่อว่า เข้าข่ายเป็นโรคจิตหลงผิด Erotomanic type โดยหลงคิดผิดไปเองว่า เป็นแฟน หรือ ได้คบหากับศิลปินที่ตนเองชื่นชอบ พอคิดอย่างนี้ ก็จะไปโจมตีและไปทำร้ายคนรักที่ศิลปินของตนเองชื่นชอบ อาจทำทุกวิถีทางที่สร้างความเดือดร้อน
ซึ่งวิธีสังเกตคนประเภทนี้ เช่น ชอบสร้างความเกลียดชังให้คนทั่วไปเข้าใจผิดว่าเป็นไปตามเรื่องที่ถูกแต่งขึ้น / สังเกตได้จากสายตา โดยเฉพาะการจ้องตาการมองอาฆาต และมีพฤติกรรมการสะกดรอยตาม
ส่วนสาเหตุของโรคอาจมาจาก 3 ปัจจัย คือ
- ด้านกรรมพันธุ์
- ด้านสังคม
- ความผิดปกติทางด้านชีวภาพ หรือ กายภาพสมองผิดปกติ
ซึ่งในส่วนของกรรมพันธุ์ อาจมาจากการที่มีคนในครอบครัวป่วยเป็นโรคจิตเภทเหมือนกัน แต่อาจไม่รู้ตัว กรณีหากทั้งพ่อและแม่ป่วย ลูกที่เกิดมามีโอกาสป่วยเป็นโรคนี้ได้สูงถึง 40%
แนะ ! ไม่สนใจ-หลีกเลี่ยง หากเจอซาแซงแฟน
ส่วนแนวทางการรับมือหากเจอบุคคลประเภทนี้ สิ่งแรกที่ควรทำ คือ หลีกเลี่ยง ไม่ให้ความสนใจเมื่อเจอหน้า เพิ่มความระมัดระวัง และไม่ทำให้ผู้ที่กำลังติดตามทราบว่าเรากำลังทำอะไรอยู่ เช่น ไม่เช็กอินสถานที่ที่เรากำลังอยู่ เพื่อป้องกันไม่ให้คนที่กำลังติดตามทราบความเคลื่อนไหว แต่กรณีของคุณแสตมป์ซึ่งเป็นศิลปิน อาจทำได้ยาก เพราะต้องแจ้งรายละเอียดตารางงานให้สาธารณะทราบ
อ.ตฤณห์ ชี้ ! หากป่วยโรคจิตเภท ควรเข้ารับการรักษา
ดร.ตฤณห์ มีข้อแนะนำด้วยว่า ผู้ที่เป็นโรคจิตเภท หากไม่ได้รับการรักษาเลย แล้วไปคุกคามผู้อื่นจนถึงขั้นเป็นอันตราย ควรได้รับการรักษาอย่างจริงจัง กินยาให้ครบ ห้ามขาดยา ทำพฤติกรรมและจิตบำบัด ที่สำคัญต้องถูกควบคุมโดยผู้ปกครอง แต่หากทำไม่ได้ ผู้ปกครองควรรับผิดชอบกับความเสียหายที่จะเกิดขึ้น
ซึ่งต้อมยอมรับว่าประเทศไทย ยังไม่มีกฎหมายที่จัดการกับเหล่าสตอล์คเกอร์โดยเฉพาะ ทำได้เต็มที่เป็นกฎหมายลหุโทษ มาตรา 397 เป็นการคุกคาม สร้างความรำคาญ ซึ่งค่าปรับไม่สูงมาก และการกระทำผิดใกล้เคียง เช่น กรณีข่มขู่ จนทำให้สูญเสียสภาวะทางด้านจิตใจ ความรู้สึก ก็อาจจะดำเนินคดีด้านนี้ได้ รวมถึงหากมีการสร้างข้อมูลเท็จเข้าสู่ระบบอินเทอร์เน็ต ก็ยังมีกฎหมาย พ.ร.บ. ว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ ที่สามารถเอาผิดได้