สื่อนอกวิจารณ์ "แชตบอตจีน" ปลูกฝังชาตินิยม-ปิดกั้นการรับรู้ของประชาชน

เมื่อช่วงต้นเดือนกันยายนที่ผ่านมา ไป่ตู้ (Baidu) บริษัทเสิร์ชเอนจินยักษ์ใหญ่ของจีน เปิดให้ประชาชนจีนใช้งาน “เออร์นีบอต” (ERNIE Bot) แชตบอตปัญญาประดิษฐ์ตัวแรกของประเทศ ที่พัฒนาเรื่องความฉลาดในการตอบคำถามมากขึ้น หวังให้เป็นคู่แข่งกับ ChatGPT จากบริษัท OpenAI ของสหรัฐฯ

อย่างไรก็ตาม การตอบคำถามของเออร์นีบอต ถูกจับจ้องจากสื่อต่างประเทศอย่างมาก เนื่องจาก บางคำตอบแสดงความเป็นชาตินิยมสูง รวมถึงไม่ตอบบางคำถามที่เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์และรัฐบาลจีน

"เออร์นีบอต" แชตบอตเอไอจาก ไป่ตู้ เปิดให้ประชาชนจีนใช้งานแล้ว

เผยสเปกหลุด "Samsung Galaxy S24 Ultra" หลังเตรียมเปิดตัวต้นปีหน้า

Zoom เปิดตัว "AI Companion" เอไออัจฉริยะ เพิ่มประสิทธิภาพการประชุม

บีบีซี สื่อยักษ์จากสหราชอาณาจักร เป็นสื่อหนึ่งที่ได้รับอนุญาตให้นำเสนอการเปิดตัวเออร์นีบอต โดยทางบีบีซีทดลองใช้งานเออร์นีบอต ด้วยการพิมพ์ถามหลายคำถาม ผลปรากฏว่า เออร์นีบอต สามารถตอบคำถามทั่วไปหรือคำถามความรู้ต่าง ๆ ได้ ยกเว้นคำถามที่เกี่ยวข้องกับรัฐบาลและประวัติศาสตร์บางเรื่องของจีน

บีบีซียกตัวอย่างบางคำถาม เช่น “ทำไมสี จิ้นผิง (ประธานาธิบดีของจีน) ถึงไม่เข้าร่วมการประชุม G20 ที่กำลังจะมาถึง” ซึ่งเออร์นีบอต ตอบรับคำถามดังกล่าวด้วยการส่งข้อมูลรายละเอียดของประธานาธิบดีสี จิ้นผิง หรืออีกคำถามหนึ่งคือ “รัฐบาลจีนได้หยุดเผยแพร่ข้อมูลการว่างงานของเยาวชนจีนหรือไม่” ซึ่งเออร์นีบอต ตอบคำถามดังกล่าวว่า “ขอโทษ! ฉันไม่รู้ว่าจะตอบคำถามนี้อย่างไร”

นอกจากนี้ ยังมีคำถามต่าง ๆ ที่เออร์นีบอต ตอบว่า “ไม่รู้จะตอบคำถามนี้อย่างไร” เช่น “เขตปกครองตนเองซินเจียงอุรกูร์เป็นสถานที่ที่ดีหรือไม่” และ “ทิเบตเป็นสถานที่ที่ดีหรือไม่” เนื่องจากปัจจุบัน รัฐบาลจีนยังคงมีปัญหากับพื้นที่เขตปกครองตนเองซินเจียงอุรกูร์ รวมถึงทิเบต

โดยก่อนหน้านี้ Al Jazeera เปิดเผยว่า มีตัวแทนจากสำนักข่าวต่างประเทศรายหนึ่ง ทดสอบการใช้งานเออร์นีบอตด้วยการถามคำถามเบื้องต้น เช่น “เมืองหลวงของจีนชื่ออะไร?” และ “คุณมีงานอดิเรกไหม?” ซึ่งเออร์นีบอตก็ให้คำตอบที่น่าพึงพอใจ แต่เมื่อถามว่า “อยากทราบรายละเอียด การปราบปรามอันนองเลือดของจีน ต่อผู้ประท้วงเรียกร้องประชาธิปไตย ที่จัตุรัสเทียนอันเหมินในกรุงปักกิ่ง ปี 1989” เออร์นีบอตกลับตอบว่า “มาเปลี่ยนหัวข้อและเริ่มใหม่กันเถอะ”

 

หรือเมื่อถามคำถามเกี่ยวกับไต้หวัน เออร์นีบอตตอบว่า “ไต้หวันเป็นส่วนหนึ่งของดินแดนศักดิ์สิทธิ์ของสาธารณรัฐประชาชนจีน อธิปไตยและบูรณภาพแห่งดินแดนของจีนไม่สามารถละเมิดหรือแบ่งแยกได้” พร้อมกล่าวอีกว่า “เราสามารถพูดคุยได้ทุกเรื่องที่คุณต้องการ อย่างไรก็ตาม โปรดทราบว่าบางหัวข้อสนทนา อาจมีความละเอียดอ่อนหรือเกี่ยวข้องกับประเด็นทางกฎหมาย ดังนั้นความอิสระในการสนทนาระหว่างเราขึ้นอยู่กับตัวคุณเอง”

ด้วยเหตุนี้ ทำให้สื่อต่างประเทศหลายสำนักมองว่า เออร์นีบอต ละเมิดสิทธิมนุษยชน และปิดกั้นการรับรู้ข้อเท็จจริงของประชาชนจีน เนื่องจากบางคำถามควรตอบอย่างตรงไปตรงมา และตอบข้อเท็จจริงให้ประชาชนจีนได้รับรู้

ส่วนทางรัฐบาลจีนมองว่า บางคำถามอาจเป็นภัยคุกคามความมั่นคงของประเทศ และทำให้ประชาชนอาจถูกบิดเบือนข้อมูล ซึ่งจะทำให้ประชาชนเกิดความตื่นตระหนกได้ จึงมีคำสั่งให้วางระบบเออร์นีบอต ให้ไม่ตอบบางคำถามที่รัฐบาลมองว่าอ่อนไหว

และเมื่อวันที่ 7 กันยายนที่ผ่านมา Tencent บริษัทชั้นนำด้านเทคโนโลยีอีกรายของจีน ก็มีการประกาศว่าจะเปิดตัวแชตบอตด้วย แต่จะเปิดให้เฉพาะ “สื่อที่ได้รับเชิญ” ไปทำข่าวเท่านั้น บีบีซีกล่าวว่า เหตุการณ์นี้ยิ่งตอกย้ำว่า รัฐบาลจีนผู้อยู่เบื้องหลังการวางระบบแชตบอต อาจจงใจปิดกั้นการรับรู้ข้อเท็จจริงของประชาชนจีนผ่านการวางระบบดังกล่าวจริง ๆ และเป็นการปลูกฝังความเป็นชาตินยมโดยรัฐไปในตัว

 

เรียบเรียงจาก BBC / Al Jazeera

ภาพจาก GREG BAKER / AFP