ไม่ใช่แค่ท้องเสีย! “อุจจาระร่วง” โรคที่เป็นกันบ่อย ไม่ดูแลอันตรายถึงชีวิต

เผยแพร่: 31 ธ.ค. 2565

“อุจจาระร่วง” โรคที่หลายคนเป็นกันบ่อย แต่ถ้าไม่ดูแลอาจอันตรายถึงชีวิตจากภาวะขาดน้ำ หรืออาจทำให้เกิดโรคเรื้อรังอย่างลำไส้แปรปรวนได้ เรื่องนี้จึงไม่ใช่แค่อาการท้องเสียอีกต่อไป

ในช่วงเทศกาลที่ต้องมีการเฉลิมฉลองกันอย่าง “ปีใหม่” แน่นอนว่าเป็นช่วงเวลาที่ทุกคนต่างรอคอยที่จะไปดื่มกินสังสรรค์กันกับครอบครัว เพื่อน หรือคนรัก บ้างก็นัดกันไปกินหมูกระทะ บ้างก็นัดไปดื่มปาร์ตี้กัน ซึ่งบางครั้งก็อาจเลือกเมนูอาหารไปเจอเชื้อปนเปื้อนแบบไม่รู้ตัว ทำให้เกิดอาการ “อุจจาระร่วงได้”

“อุจจาระร่วง” ดูเป็นโรคใกล้ตัวที่หลายคนเป็นกันบ่อยๆ ถึงจะไม่รุนแรงแต่ถ้าดูแลตัวเองไม่เป็นอาจอันตรายจนถึงขั้นเสียชีวิตได้

แพทย์เตือน! ช่วงม.ค.-มี.ค. ระวังโรคอุจจาระร่วงโนโรไวรัสระบาด!

อัปเดต! สิทธิการรักษาพยาบาล “ประกันสังคม” เพิ่มรายการตรวจสุขภาพตามอายุ

ไม่ใช่แค่ท้องเสีย! โรคอุจจาระร่วง — อาการปวดท้องจากโรคอุจจาระร่วง

เราไม่อยากให้ทุกคนเที่ยวปีใหม่กันแบบหมดสนุก จึงรวบรวมข้อมูลของโรคนี้มาฝากทุกคนกัน

“อุจจาระร่วง” ไม่ใช่แค่ท้องเสีย

“อุจจาระร่วง” หรือ “ท้องเสียเฉียบพลัน” คือ การที่ขับถ่ายเหลวเป็นน้ำ หรืออาจมีลักษณะเป็นมูก และมีการขับถ่ายผิดปกติแบบนี้ติดต่อกันไป 3 ครั้งขึ้นไปต่อวัน อาจมีอาการปวดท้อง หรือคลื่นไส้ร่วมด้วย ปวดท้องบิดแบบเป็นๆ หายๆ หรือมีอาการท้องอืด

ซึ่งเกิดจากร่างกายได้รับเชื้อโรค โดยอาจเป็นแบคทีเรียหรือไวรัสที่ปนเปื้อนมากับอาหารและเครื่องดื่มที่ไม่สะอาด แต่โรคนี้หากได้รับยาปฏิชีวนะจนครบตามกำหนด อาการจะหายได้ใน 1-2 สัปดาห์ แต่ถ้ามีอาการมากกว่านั้น หรือเป็นๆ หายๆ อาจเข้าข่าย “โรคท้องเสียแบบเรื้อรัง”

อันตรายที่ต้องระวังในโรคอุจจาระร่วง

แม้ว่าอาการท้องเสียเฉียบพลันจะไม่ถือเป็นโรคร้ายแรง แต่ในรายที่มีอาการหนัก คือ ถ่ายเหลวเป็นน้ำในปริมาณมาก อาจสูงถึง 10-20 ครั้งต่อวัน ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้ร่างกายเกิดภาวะขาดน้ำ มีไข้สูง อ่อนเพลียมาก และมีอาการต่อเนื่องนานกว่า 48 ชั่วโมง

อาการขาดน้ำนี้ เรียกว่า “Dehydration” ทำให้ร่างกายสูญเสียทั้งน้ำและแร่ธาตุจำเป็น ซึ่งมีอันตรายถึงชีวิตได้ ดังนั้นถ้ามีอาการนี้ร่วมกับอาการท้องเสีย ควรรีบพบแพทย์ด่วน

มีไข้สูงเกิน 38 องศาเซลเซียส
อุจจาระเป็นมูก หรือมูกเลือด หรือมีกลิ่นเหม็นผิดปกติ
ร่างกายอ่อนเพลียมาก
อาเจียนรุนแรงหลายครั้ง
อุจจาระมากกว่า 10 ครั้งต่อวัน

เมนูอาหารเสี่ยงอุจจาระร่วง

สำหรับเมนูที่มักเป็นต้นเหตุของโรคอุจจาระร่วง 10 เมนู ที่ทางกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) เคยสำรวจมา พบว่าได้แก่

ลาบ ก้อยดิบ เช่น ลาบหมู ก้อยปลาดิบ
ยำกุ้งเต้น
ยำหอยแครง
ข้าวผัดโรยเนื้อปู โดยเฉพาะกรณีที่ทำปริมาณมาก
อาหารหรือขนมที่ราดด้วยกะทิสด
ขนมจีน
ข้าวมันไก่
ส้มตำ
สลัดผัก
น้ำแข็ง

วิธีการดูแลตัวเองเมื่อท้องเสียเฉียบพลัน

สำหรับวิธีการดูแลตัวเองเมื่อมีอาการอุจจาระร่วง เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนและฟื้นฟูเยื่อบุทางเดินอาหารให้กลับมาเป็นปกติ ควรทำดังนี้

พบแพทย์เพื่อรักษา แพทย์อาจให้ทานยาปฏิชีวนะ ยาบรรเทาอาการปวดท้อง และสารละลายเกลือแร่ เพื่อทดแทนแร่ธาตุที่เสียไปจากการขับถ่าย
ดื่มน้ำสะอาดให้มาก โดยค่อยๆ จิบทีละเล็กละน้อย แต่บ่อยๆ เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ หรือสามารถดื่มน้ำเกลือแร่ก้ได้
รับประทานอาหารสะอาด ปรุงสุก แนะนำว่าถ้าเป็นอาหารย่อยง่ายจะดีมาก เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม ปลาต้ม หรือเนื้อสัตว์ต้มเปื่อย
นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
หลีกเลี่ยงการใช้ยาหยุดถ่าย เพราะจะทำให้ลำไส้เก็บเชื้อโรคเอาไว้เป็นเวลานาน

รู้ทันป้องกันได้ ไม่ต้องเป็นบ่อยๆ

ถ้าคุณเป็นหนึ่งคนที่มีอาการท้องเสียอยู่บ่อยๆ อยากให้ลองสังเกตตัวเองดูว่า เรามีพฤติกรรมการกินอย่างไร เพราะโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลันนี้ หากเกิดขึ้นบ่อยๆ อาจส่งผลให้เกิดโรคเรื้อรังในทางเดินอาหารอื่นๆ อย่าง “ลำไส้แปรปรวน” หรือ “ลำไส้อักเสบเรื้อรังได้”

โดยโรคนี้เราป้องกันได้ง่ายๆ ด้วยการไม่ทานอาหารที่ไม่ผ่านการปรุงสุก เช่น อาหารดิบ อาหารทะเลสดไม่ผ่านการปรุง หรืออาหารหมักดองที่ไม่ผ่านความร้อน เพราะอาจมีเชื้อแบคทีเรียปนเปื้อน และควรล้างมือทุกครั้งก่อนทานอาหาร

ดังนั้นใครที่กำลังเดินทางท่องเที่ยวในช่วงวันหยุดปีใหม่นี้ อย่าลืมเลือกร้านที่มีสะอาด ถูกสุขลักษณะ และควรพกยาแก้ท้องเสียเช่น ยาธาตุน้ำขาว ยาธาตุน้ำแดง ผงน้ำตาลเกลือแร่ หรือ ยาลดกรด ติดตัวไปด้วยเพื่อบรรเทาอาการท้องเสียที่อาจเกิดขึ้นได้

ขอบคุณข้อมูลจาก : โรงพยาบาลเปาโล, กลุ่มงานสุขศึกษา โรงพยาบาลบุรีรัมย์ และ กระทรวงสาธารณสุข (สธ.)