เจาะลึก Da Vinci Xi หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด เทคโนโลยีการแพทย์ยุคใหม่

โรงพยาบาลกรุงเทพ โดยทีมศัลยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ได้ใช้เทคโนโลยีหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด Da Vinci Xi ซึ่งเป็นนวัตกรรมทางการแพทย์ที่ทันสมัย ช่วยให้การผ่าตัดมีความแม่นยำ บาดแผลเล็กลง ลดความเสี่ยงและภาวะแทรกซ้อน ทำให้ผู้ป่วยฟื้นตัวเร็ว ปลอดภัย และมีโอกาสหายขาดจากโรคได้สูง ช่วยลดผลข้างเคียง และภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัดรักษาได้เป็นอย่างดี ส่งผลให้ ผู้ป่วยแผลเล็ก เจ็บน้อย ฟื้นตัวไว

หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด Da Vinci Xi คืออะไร ?

Da Vinci Xi คือ เทคโนโลยี หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดที่ควบคุมด้วยคอมพิวเตอร์ในรูปแบบแขนกล 4 แขน สามารถเคลื่อนไหวอย่างอิสระ หมุนได้รอบทิศทาง เปรียบเสมือนแขนของแพทย์ที่เพิ่มเข้ามาเพื่อช่วยผ่าตัด แต่ละแขนจะมีเครื่องมือผ่าตัดและกล้องส่องอวัยวะภายในที่ช่วยให้เห็นภาพได้ชัดเจนแบบ 3 มิติ โดยศัลยแพทย์จะควบคุมการเคลื่อนไหวของแขนกลตามรูปแบบของการผ่าตัด เหมือนกับซูเปอร์คอมพิวเตอร์ที่ช่วยให้เครื่องสามารถแปลการเคลื่อนไหวของศัลยแพทย์ได้แบบเรียลไทม์

ทำให้มีความชัดเจนและถูกต้องมากขึ้น ลดโอกาสการสั่นไหวของภาพและเครื่องมือคล้ายระบบกันสั่นในอุปกรณ์ถ่ายภาพ ช่วยลดภาวะแทรกซ้อนหรือผลข้างเคียงที่จะเกิดขึ้น อีกทั้งยังถูกออกแบบเพื่อการผ่าตัดผ่านกล้อง ช่วยให้ศัลยแพทย์ทำการผ่าตัดที่ละเอียดอ่อน ในตำแหน่งที่ยากและมีความซับซ้อนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดผลข้างเคียงและภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัดได้เป็นอย่างดี แผลเล็ก เจ็บน้อย ฟื้นตัวไว

ส่วนประกอบ หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด Da Vinci Xi

• ส่วนควบคุมการผ่าตัด (Surgeon Console) ศัลยแพทย์ควบคุมการทำงานของแขนกลทั้ง 4 แขนได้เหมือนการผ่าตัดปกติ มีจอภาพ 3 มิติแสดงให้เห็นอวัยวะภายในอย่างละเอียด ระบบจะถ่ายทอดสัญญาณการเคลื่อนไหวจากมือศัลยแพทย์ไปยังแขนกลของหุ่นยนต์ที่ทำการผ่าตัดภายในร่างกายผู้ป่วย
• แขนกลหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด (Patient Cart) ประกอบด้วยแขนกล 4 แขนที่หมุนได้อิสระรอบทิศทาง แขนหนึ่งถือกล้อง 3 มิติ เพื่อส่งภาพมาแสดงผลบนจอแบบ 3 มิติ อีก 3 แขนถืออุปกรณ์การผ่าตัดเข้าไปผ่าตัดในบริเวณที่ซับซ้อนและเข้าถึงยาก
• ระบบประมวลผลและควบคุมภาพ (Vision Cart) อุปกรณ์เสริมที่ช่วยแสดงภาพอวัยวะภายใน มีหน่วยประมวลผลและซอฟต์แวร์ที่ช่วยควบคุมและวิเคราะห์การทำงานของระบบ ทำให้ปรับค่าต่าง ๆ ได้สะดวกและเหมาะกับผู้ป่วย

หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด Da Vinci Xi เหมาะกับการรักษาอะไรบ้าง?

• โรคช่องท้อง เช่น ระบบตับ น้ำดี ตับอ่อน เช่น  มะเร็งตับ มะเร็งตับอ่อน มะเร็งถุงน้ำดี นิ่วในถุงน้ำดี ฯลฯ
• โรคระบบทางเดินอาหาร เช่น มะเร็งหลอดอาหาร มะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนัก ฯลฯ
• โรคทรวงอก เช่น มะเร็งปอด เนื้องอกต่อมไทมัส ฯลฯ
• โรคระบบทางเดินปัสสาวะ ได้แก่ มะเร็งต่อมลูกหมาก มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ มะเร็งไต ฯลฯ
• โรคผู้หญิง เช่น เนื้องอกหรือมะเร็งมดลูก เนื้องอกรังไข่ ภาวะอุ้งเชิงกรานหย่อน ฯลฯ
• โรคหู คอ จมูก เช่น เนื้องอกในช่องคอต่าง ๆ ก้อนเนื้อบริเวณลำคอ มะเร็งต่อมทอนซิล มะเร็งโคนลิ้น มะเร็งกล่องเสียง มะเร็งหลังโพรงจมูก ฯลฯ

ข้อดีของหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด Da Vinci Xi

• แขนกลสามารถหมุนได้อิสระรอบทิศทางจึงเข้าไปผ่าตัดในตำแหน่งที่เข้าถึงยากและซับซ้อน
• ลักษณะการผ่าตัดเป็นไปอย่างนุ่มนวล คล่องแคล่ว จึงช่วยลดภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้น
• ระบบภาพ 3 มิติ ทำให้ศัลยแพทย์มองเห็นรายละเอียดของอวัยวะได้ชัดเจนถึงเส้นเลือดและเส้นประสาท ช่วยให้การผ่าตัดเป็นไปอย่างถูกต้องตรงตำแหน่ง
• หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดไม่มีข้อจำกัดเรื่องการเคลื่อนไหว จึงหมดกังวลกับปัญหามือสั่นที่อาจพบในศัลยแพทย์
• แผลผ่าตัดเล็ก ผู้ป่วยจึงเจ็บน้อย ฟื้นตัวเร็ว ลดระยะเวลาการนอนพักฟื้นในโรงพยาบาล

เตรียมตัวก่อนผ่าตัดด้วยหุ่นยนต์

แพทย์จะทำการประเมินร่างกายของผู้ป่วยก่อนผ่าตัดอย่างละเอียดเพื่อความพร้อมทางด้านร่างกายและจิตใจ มีการให้ข้อมูลเกี่ยวกับการให้ยาระงับความรู้สึก การดูแลหากเกิดภาวะแทรกซ้อน การดูแลหลังผ่าตัด เมื่อถึงวันผ่าตัดผู้ป่วยจะต้องงดน้ำและอาหาร รวมถึงมีการให้ยาต้านจุลชีพเพื่อลดความเสี่ยงในการติดเชื้อจากการผ่าตัด

โดยการเข้ารับการผ่าตัดกับหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด Da Vinci Xi มีความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะแทรกซ้อนขณะทำการผ่าตัดเหมือนกับการผ่าตัดแบบอื่น ๆ โดยขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายของผู้ป่วยและความรุนแรงของโรคเป็นสำคัญ

ดูแลหลังผ่าตัดด้วยหุ่นยนต์

หลังผ่าตัดด้วยหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด Da Vinci Xi ผู้ป่วยควรพักฟื้นตามคำแนะนำของแพทย์ ส่วนใหญ่มักอยู่ที่ 1 – 2 วัน จึงกลับไปใช้ชีวิตได้ตามปกติ ส่วนในเรื่องการปฏิบัติตัวของผู้ป่วย แพทย์เฉพาะทางจะให้คำแนะนำเป็นกรณีไป

ทั้งนี้การผ่าตัดด้วยหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด Da Vinci Xi ต้องเป็นไปตามการประเมินและคำแนะนำของแพทย์เฉพาะทางเป็นสำคัญ เพราะอาจไม่ได้เหมาะกับการผ่าตัดรักษาผู้ป่วยทุกราย เพราะระบบหุ่นยนต์ไม่สามารถ คิดได้ด้วยตัวเอง และไม่สามารถทำงานได้โดยปราศจากการควบคุมของศัลยแพทย์ ดังนั้นศัลยแพทย์จะเป็นผู้ควบคุมการเคลื่อนไหวของแขนกลผ่านทางคอนโซลบังคับ โดยหุ่นยนต์ผ่าตัดจะตอบสนองต่อการเคลื่อนไหวของมือและนิ้วของศัลยแพทย์เท่านั้น

นพ.เอกกิตติ์ สุรการ รองผู้อำนวยการ โรงพยาบาลกรุงเทพ เปิดเผยภายในงานประชุมวิชาการ “BDMS Advanced Robotic Surgery Conference 2025” ว่า ปัจจุบันยังมีศัลยแพทย์จำนวนน้อยที่สามารถใช้เทคโนโลยีนี้ได้อย่างคล่องแคล่ว ทั้งที่ความจำเป็นในการใช้มีอยู่จริง จึงต้องการสร้าง “คอมมูนิตี้ศัลยแพทย์หุ่นยนต์” เพื่อเพิ่มจำนวนบุคลากรที่เชี่ยวชาญ และเปิดโอกาสให้ศัลยแพทย์รุ่นใหม่เข้าถึงทักษะนี้อย่างเหมาะสมและปลอดภัย

โดยโรงพยาบาลได้ดำเนินการผ่าตัดด้วยหุ่นยนต์มาราว 1 ปีครึ่ง และมีผู้ป่วยเกือบ 600 ราย ผลการรักษาปลอดภัยและประสิทธิภาพเทียบเท่าหรือดีกว่าวิธีปกติ โดยเฉพาะในกรณีที่ผู้ป่วยต้องรักษาต่อเนื่อง เช่น การให้เคมีบำบัดหรือฉายแสง หากผู้ป่วยฟื้นตัวเร็ว ก็สามารถเข้าสู่กระบวนการรักษาต่อได้เร็วขึ้น เป็นผลดีโดยรวมต่อการหายจากโรค

นพ.เอกกิตติ์ กล่าวว่า แนวโน้มต่อไปคือเพิ่มจำนวนแพทย์ที่เชี่ยวชาญด้านนี้เพื่อลดระยะเวลารอผ่าตัดของผู้ป่วย พร้อมผลักดันให้เกิด “แพ็กเกจค่ารักษา” ที่เข้าถึงได้ในวงกว้าง เนื่องจากเมื่อจำนวนเคสเพิ่ม การบริหารต้นทุนก็จะมีประสิทธิภาพมากขึ้น พร้อมเผยว่า เทคโนโลยีรุ่นถัดไป หุ่นยนต์ผ่าตัดในอนาคตจะสามารถ “รู้สึกสัมผัส” ได้จริง ไม่ใช่แค่มองเห็น เช่น การรับรู้ความนิ่มหรือแข็งของเนื้อเยื่อ การตัดหรือเย็บจะละเอียดแม่นยำกว่าเดิม ซึ่งจะทำให้การผ่าตัดที่ซับซ้อนมีความปลอดภัยสูงขึ้น

โรงพยาบาลกรุงเทพ สำนักงานใหญ่ ได้รับการรับรองมาตรฐาน JCI มาตรฐานสูงสุดระดับโลกในการกำกับดูแลคุณภาพและความปลอดภัยขององค์กรที่พร้อมให้บริการสุขภาพ Joint Commission International, Gold Seal of Approval® เป็นครั้งที่ 6 (18 กุมภาพันธ์ 2023 – 17 กุมภาพันธ์ 2026) นับเป็นสัญลักษณ์แห่งความสำเร็จและความภาคภูมิใจที่เกิดจากความมุ่งมั่นของพวกเราทุกคน พร้อมให้บริการด้วยมาตรฐานการรักษา กระบวนการจัดการที่มีประสิทธิภาพสูงของทีมแพทย์ พยาบาล ผสานเทคโนโลยีการแพทย์ที่ทันสมัย เพื่อเกิดประโยชน์สูงสุดให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาอย่างมีมาตรฐานและมีคุณภาพชีวิตที่ดียิ่งขึ้น

อีกทั้งยังได้รับการรับรองมาตรฐานการรักษาระดับสากล “การดูแลรักษาพยาบาลเฉพาะโรค” ใน 4 โรคเฉพาะทาง ตั้งแต่ปี 2024-2027 ดังต่อไปนี้

• โรคหลอดเลือดสมอง (Primary Stroke Program)
• โรคมะเร็งปอด (Lung Cancer Program)
• การดูแลรักษาผู้ป่วยหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน (Acute Coronary Syndrome Program)
• โรคกระดูกในผู้สูงอายุ (Orthogeriatric Program)

ข้อมูลจาก : โรงพยาบาลกรุงเทพ สำนักงานใหญ่