วิจัยพบสาเหตุ ยุงชอบกัดคนบางคนเป็นพิเศษเพราะ “กรด” และ “กลิ่น”

หลายคนอาจเคยสังเกตเห็นว่า คนบางคนดูเหมือนจะ “เนื้อหอม” ในหมู่ “ยุง” เป็นพิเศษ จนเกิดความสงสัยว่า ทำไมจะต้องมารักกันขนาดนี้ โดยเฉพาะยุงลาย ที่เสี่ยงอย่างมากที่จะทำให้ป่วยด้วยโรคร้ายอย่างไข้เลือดออก ยังไม่นับยุงอื่นที่ก่อโรคมาลาเรีย ซิกา จนมีคำถามว่า จริงหรือที่ยุงเลือกที่รักมักที่ชัง ให้ความสนใจกับคนบางคนเป็นพิเศษ

ทีมวิจัยจากสหรัฐฯ ได้ทำการทดลอง และพบคำตอบว่า “มีคนบางประเภทที่ยุงโปรดปรานเป็นพิเศษ” อยู่จริง ๆ โดยมีความเกี่ยวพันกับ “กลิ่น”

โตโน่ เปิดใจก่อนว่ายน้ำข้ามโขง จะนึกถึงเงินทุกบาทที่บริจาค เป็นแรงจ้วงแขนว่ายน้ำ

"ยุง" ชอบกัดคนแบบไหน?

"ยุง"กัดหนึ่งครั้งไม่ใช่แค่เสี่ยงไข้เลือดออก แต่เสี่ยงหลายโรคอันตรายถึงชีวิต

เลสลี วอสส์ฮอลล์ นักประสาทวิทยาจากมหาวิทยาลัยร็อกกีเฟลเลอร์ในนิวยอร์ก หัวหน้าทีมวิจัย กล่าวว่า คนที่ยุงชอบ จะมีการปล่อยสารบางชนิดออกมาตามผิวหนังมากเป็นพิเศษ “ถ้าคุณมีปริมาณสารนี้สูงบนผิวหนัง คุณจะเป็นคนที่โดนกัดมากที่สุดเวลาไปปิกนิก”

มาเรีย เอเลนา เดอ โอบัลเดีย อีกหนึ่งสมาชิกทีมวิจัย กล่าวว่า ทีมวิจัยได้ออกแบบการทดลอง โดยนำกลิ่นกายของกลุ่มตัวอย่างมาแข่งกันว่า กลิ่นไหนจะเป็นที่สนใจของยุงมากกว่ากัน

การทดลองนี้มีอาสาสมัคร 64 คนจากมหาวิทยาลัยและบริเวณใกล้เคียง วิธีคือ ให้พวกเขาสวมถุงน่องไนลอนรอบแขนเพื่อเก็บตัวอย่างกลิ่นผิวหนัง จากนั้นนักวิจัยจะทำถุงน่องติดกลิ่นกายเหล่านี้ไปจัดการแข่งขันแบบพบกันหมดระหว่างถุงน่องทั้ง 64 ตัวอย่าง

โดยแต่ละรอบ ถุงน่อง 2 ตัวอย่างจะถูกนำไปวางในท่อยาว ที่ปลายแต่ละด้านก็จะมีถุงน่องของอาสาสมัครที่แตกต่างกัน จากนั้นปล่อยยุงลาย (Aedes aegypti) ซึ่งเป็นพาหะนำโรคต่าง ๆ เช่น ไข้เหลือง ซิกา และไข้เลือดออก จำนวนหลายสิบตัวเข้าไปในท่อยาว เพื่อดูว่า พวกมันจะชอบกลิ่นของถุงน่องชิ้นไหนเป็นพิเศษ

“โดยพื้นฐานแล้วพวกมันจะกรูเข้าไปหาตัวอย่างที่น่าดึงดูดใจที่สุด และสิ่งที่เกิดขึ้นมันก็ชัดเจนมากในทันที” เดอ โอบัลเดียกล่าว

การแข่งขันจบลงแบบขาดลอย ด้วยช่องว่างที่ต่างกันอย่างมากระหว่างกลิ่นที่ยุงชอบที่สุดกับกลิ่นที่ยุงไม่สนใจ โดยผู้ชนะสามารถดึงดูดยุงได้มากกว่า 100 เท่าเมื่อเทียบกับผู้แพ้ลำดับสุดท้าย

วอสส์ฮอลล์กล่าวว่า เธอคาดว่าในยุงสายพันธุ์อื่น ๆ ก็น่าจะมีความชอบและพฤติกรรมที่คล้ายคลึงกัน แต่จะต้องมีการวิจัยเพิ่มเติมเพื่อยืนยัน

สำหรับกลิ่นที่ยุงชื่นชอบมากที่สุดนั้น วอสส์ฮอลล์กล่าวว่า เกิดจากปริมาณกรดบางชนิดบนผิวหนังที่มีอยู่ในระดับสูง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของชั้นความชุ่มชื้นตามธรรมชาติของผิวหนัง และแต่ละคนก็ผลิตมันออกมาในปริมาณที่แตกต่างกัน จากนั้นแบคทีเรียที่อาศัยอยู่บนผิวหนังจะกินกรดเหล่านี้ และเกิดปฏิกิริยาทางเคมี ก่อเกิดกลิ่นเป็นของผิวหนังของเรา

เธอบอกว่า เราไม่สามารถกำจัดกรดเหล่านี้ได้โดยไม่ทำลายสุขภาพผิวของเรา ดังนั้นไม่ว่าจะอาบน้ำล้างตัวอย่างไร คนที่เกิดมาเป็นที่รักของยุง ก็จะยังคงเป็นที่รักตลอดไป

นอกจากนี้ พวกเธอยังได้ทำการทดลองเพิ่มเติมด้วยว่า ในยุงที่ถูกดัดแปลงทำลายประสาทรับกลิ่นไปแล้ว จะยังคงมุ่งเป้าไปที่เหยื่อคนโปรดของพวกมันหรือไม่ ผลก็ปรากฏออกมาว่า พวกมันยังคงแห่กันไปกินเลือดของคนที่กลิ่นที่พวกมันชอบอยู่ดี

“ยุงเป็นสิ่งมีชีวิตที่มีความยืดหยุ่น พวกมันมีแผนสำรองมากมายที่จะสามารถตามหาเราและกัดเราได้” วอสส์ฮอลล์กล่าว

แต่การวิจัยนี้สามารถช่วยหาวิธีใหม่ ๆ ในการขับไล่ยุงได้ โดย เจฟฟ์ ริฟเฟลล์ นักประสาทวิทยาจากมหาวิทยาลัยวอชิงตัน ซึ่งไม่เกี่ยวข้องกับการศึกษานี้ กล่าวว่า อาจมีวิธีแก้ไขแบคทีเรียที่ผิวหนังและเปลี่ยนกลิ่นที่เย้ายวนนี้ให้เป็นกลิ่นที่ยุงไม่ชอบ

ช่วงนี้ประเทศไทยกำลังพบการระบาดของโรคไข้เลือดออกมาเป็นพิเศษ ขอให้ประชาชนระมัดระวังดูแลตัวเองให้ดี กำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลาย เพื่อปกป้องชีวิตของทุกท่านโดยเฉพาะลูกหลาน

 

เรียบเรียงจาก The Guardian

6 สมุนไพรช่วยไล่ยุง สกัดกั้นโรคไข้เลือดออก