ภาวะ PCOS หรือกลุ่มอาการถุงน้ำจำนวนมากในรังไข่ คือ ความผิดปกติของระบบต่อมไร้ท่อ ทำให้ผู้ป่วยมีระดับฮอร์โมนเอสโตรเจน โปรเจสเตอโรน แอนโดรเจน และอินซูลินอยู่ในภาวะที่ไม่สมดุล เกิดถุงน้ำขนาดเล็กจำนวนหลายใบอยู่ในรังไข่ ซึ่งอาจเกิดเพียงข้างเดียวหรือทั้งสองข้าง รังไข่จึงมีขนาดโตขึ้น และอาจส่งผลให้ประจำเดือนมาไม่ปกติ สิวขึ้น ขนดก หรือมีบุตรยาก โดยมักพบในผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์เป็นหลัก
ผู้หญิงต้องรู้ไว้ก่อนพบแพทย์ "ตรวจภายใน"
ภาวะ PCOS (ภาวะถุงน้ำรังไข่) พบมากถึง 1 ใน 10 ของผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์
- ผู้ที่เป็นโรคถุงน้ำจำนวนมากในรังไข่มากกว่าร้อยละ 50 มีระดับฮอร์โมนอินซูลินในกระแสเลือดสูงกว่าปกติ ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคเบาหวาน
- ประจำเดือนหายไปครั้งละนาน ๆ หรือมาแบบกะปริดกะปรอย เป็น 1 ในอาการของโรค
ผู้ป่วยภาวะ PCOS (ภาวะถุงน้ำรังไข่) จะมีอาการหรือรู้สึกถึงความผิดปกติภายหลังจากมีประจำเดือนครั้งแรก ซึ่งความรุนแรงที่เกิดขึ้นจะแตกต่างกันไปในแต่ละคน โดยส่วนใหญ่จะแสดงอาการหลัก ๆ ดังนี้
- การตกไข่ผิดปกติ ส่งผลให้ประจำเดือนมาไม่ปกติและมีบุตรยาก
- ประจำเดือนมาไม่ปกติ เช่น ประจำเดือนไม่มาติดต่อกันนานหลายเดือน ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ
- ประจำเดือนมานานและอาจมามากหรือน้อยผิดปกติ
- มีบุตรยาก เนื่องจากการตั้งครรภ์ต้องอาศัยการตกไข่ ซึ่งผู้ป่วยภาวะ PCOS บางราย อาจมีภาวะไม่ตกไข่ในบางเดือน หรือบางรายอาจไม่ตกไข่เลย จึงส่งผลให้มีโอกาสตั้งครรภ์ได้ยาก
- ระดับฮอร์โมนเพศชายสูงขึ้น ฮอร์โมนแอนโดรเจนที่สูงขึ้น ส่งผลต่อลักษณะทางกายภายของผู้ป่วย เช่น มีขนขึ้นตามหน้าและส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย มีสิวขึ้นมากผิดปกติ เสียงเปลี่ยน หรือเป็นโรคศีรษะล้านทางพันธุกรรม (Male-Pattern Baldness) ซึ่งทำให้ผมร่วงและผมบาง
- อาการอื่น ๆ ผู้ป่วยภาวะ PCOS อาจมีน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นผิดปกติ หรือเกิดความรู้สึกหดหู่มีภาวะซึมเศร้าเนื่องจากอาการผิดปกติต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น
การป้องกันภาวะ PCOS ภาวะถุงน้ำรังไข่)
การดูแลตัวเองในเบื้องต้นสำหรับผู้ป่วยภาวะโรคถุงน้ำจำนวนมากในรังไข่ คือ
- การลดความอ้วน ด้วยการควบคุมอาหาร
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
- พักผ่อนให้เพียงพอ
- ลดความเครียด
ภาวะแทรกซ้อนของกลุ่มอาการถุงน้ำจำนวนมากในรังไข่
ผู้ป่วยภาวะ PCOS ที่เกิดอาการอื่นร่วม ส่วนใหญ่อาจเป็นผลมาจากอาการหลักที่ปรากฎอยู่ เช่น โรคอ้วน โดยภาวะแทรกซ้อนที่มักพบมีดังนี้
- โรคเบาหวานชนิดที่ 2 หรือโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์
- ความดันโลหิตสูง หรือภาวะความดันโลหิตสูงเนื่องจากตั้งครรภ์
- มะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก ซึ่งเกิดจากระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนที่สูงอย่างต่อเนื่อง
- ภาวะเลือดออกผิดปกติจากโพรงมดลูก
- กลุ่มอาการอ้วนลงพุง (Metabolic Syndrome) ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด
- โรคตับอักเสบ ซึ่งเกิดจากการสะสมของไขมันในตับ
- ภาวะมีบุตรยาก คลอดก่อนกำหนด หรือแท้งบุตร
- ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (Sleep Apnea)
- โรควิตกกังวล และโรคซึมเศร้า
กลุ่มอาการภาวะ PCOS (ภาวะถุงน้ำรังไข่) นี้ถือเป็นโรคเรื้อรังในสตรีวัยเจริญพันธุ์ ไม่มีคำตอบว่าจะใช้เวลารักษานานเท่าใดจึงจะหายจากโรค มีอาการแสดงออกในแต่ละคนไม่เหมือนกัน และมีความเกี่ยวเนื่องกับความเสี่ยงในการเกิดโรคอื่น ๆ ถ้าไม่ได้รับวินิจฉัยและการรักษาอย่างต่อเนื่อง
ดังนั้นสตรีวัยเจริญพันธุ์ที่มีประจำเดือนผิดปกติ มีอาการแสดงออกของฮอร์โมนเพศชายเกิน มีภาวะอ้วนหรืออ้วนลงพุง มีปัญหามีบุตรยาก หรืออาจต้องสงสัยว่าจะเป็นกลุ่มอาการนี้ ควรมารับการตรวจรักษาเพื่อวินิจฉัยหาความผิดปกติและรับการรักษากับแพทย์อย่างต่อเนื่อง
หมอโพสต์เตือน สาวปวดท้องน้อย ซื้อยากินเอง ติดเชื้อที่รังไข่ ค่าผ่าตัดสูง 5 แสนบาท
ขอบคุณข้อมูลดี ๆ จาก BDMS Wellness Clinic