“วันเช็งเม้ง” หรือ “เทศกาลเช็งเม้ง” เป็นประเพณีสำคัญของชาวไทยเชื้อสายจีน เพื่อบูชาบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว โดยมักจะทำพิธีเซ่นไหว้และปัดกวาดหลุมศพบรรพบุรุษ
โดยคำว่า “เช็งเม้ง”, “เชงเม้ง” (ตามสำเนียงแต้จิ๋ว) หรือ "เฉ่งเบ๋ง" (ในสำเนียงภาษาฮกเกี้ยน) “เช็ง” หรือ “เฉ่ง” หมายถึง สะอาด บริสุทธิ์ และ “เม้ง” หรือ “เบ๋ง” หมายถึง สว่าง รวมแล้วหมายความถึง ช่วงเวลาแห่งความแจ่มใส รื่นรมย์
ปฏิทินวันหยุดเมษายน 2566 หยุดสงกรานต์-ราชการ-หยุดยาวกี่วัน เช็กที่นี่!
เปิดปฏิทิน “เงินสงเคราะห์บุตร 2566” เช็กเลยเข้าบัญชีวันไหนบ้าง
สำหรับวันเช็งเม้งในประเทศจีนนั้น จะเริ่มต้นช่วงวันที่ 4 - 5 เมษายน ไปจนถึงวันที่ 19 - 20 เมษายน ซึ่งช่วงเวลาดังกล่าวถือว่าเข้าสู่ฤดูใบไม้ผลิ ที่อากาศจะเริ่มเข้าสู่ความอบอุ่น มีฝนตกปรอยๆ มีบรรยากาศสดชื่น ท้องฟ้าใสสว่าง และด้วยบรรยายกาศดังกล่าวนี่เองที่เป็นที่มาของชื่อ “เช็งเม้ง”
สำหรับ ปีนี้ในไทยจะตรงกับวันที่ 5 เมษายน 2566 ตามปฏิทินจีน โดยช่วงเวลาในเทศกาลเช็งเม้งจะมี 7 วัน โดยเริ่มตั้งแต่วันที่ 2 - 8 เมษายน รวม 7 วัน
แต่ปัจจุบันเนื่องจากมีปัญหาการจราจร สุสานต่างๆ จึงขยายช่วงเวลาของเทศกาลเช็งเม้งให้ยาวขึ้นอีก 3 สัปดาห์ คือ ประมาณ 15 มีนาคม ถึง 8 เมษายน แต่ในภาคใต้บางพื้นที่จะจัดเร็วกว่าที่อื่น 1 วัน ประมาณวันที่ 4 เมษายนของทุกปี
ในวันเช็งเม้งนี้ ลูกหลานจะมาร่วมกันเซ่นไหว้ เคารพสักการะบรรพบุรุษที่หลุมฝังศพ (ฮวงซุ้ย) การนำของมาเซ่นไหว้ให้กับบรรพบุรุษซึ่งเป็นการแสดงออกถึงความกตัญญู และยังเป็นการกระชับความสัมพันธ์ของเครือญาติอีกด้วย เมื่อเสร็จสิ้นพิธีแล้ว บางครอบครัวอาจจะมานั่งล้อมวงทานอาหารกันต่อเพื่อแสดงความสมานสามัคคีแก่บรรพบุรุษ
ประโยชน์ของการไหว้บรรพบุรุษวันเช็งเม้ง
- เพื่อรำลึกถึงคุณความดี ที่บรรพบุรุษของเราได้กระทำไว้ ได้ดูแลเรา ลำบากเพื่อเราให้มีความเป็นอยู่ที่ดี เป็นแบบอย่างการดำเนินชีวิต "เราสบายเพราะพ่อแม่ บรรพบุรุษลำบาก"
- เป็นศูนย์รวมตระกูล ผังตระกูล โดยทั่วไป การไหว้ที่ดีที่สุด ต้องนัดหมายไปไหว้พร้อมกัน (วันและเวลาเดียวกัน) ทำให้ลูกหลานที่อยู่กระจายกันไป ได้มาพบปะ สังสรรค์กันพร้อมหน้า เป็นการสร้างความสามัคคี สร้างจุดศูนย์รวม กล่าวได้ว่าเป็น "วันรวมญาติ"
- เป็นกรอบถนนชีวิตของลูกหลานทุกคน "พ่อแม่ตายแล้ว ยังกำหนดชะตาชีวิตลูกหลาน" เป็นแบบอย่างในการดำเนินชีวิต เน้นความกตัญญูที่มีต่อบุพการีและลูกหลานควรปฏิบัติตาม
- เป็นการเตือนสติตน ความตายต้องเกิดขึ้นกับทุกคน และเป็นธรรมดาของมนุษย์ปุถุชน
ข้อแตกต่างของ “วันเช็งเม้ง” กับ “สารทจีน”
เมื่อพูดถึงวันไหว้บรรพบุรุษ หลายคนอาจนึกถึง “วันเช็งเม้ง” หรือ “วันสารทจีน” ดูเหมือนจะคล้ายกัน แต่ที่จริงแล้วมีข้อแตกต่าง ดังนี้
"วันเช็งเม้ง" เป็นพิธีกรรมที่ลูกหลานจะไปแสดงความเคารพและแสดงความกตัญญูต่อบรรพบุษ ด้วยการไปไหว้สุสานของบรรพบุรุษเป็นประจำทุกปีในช่วงฤดูร้อน โดยลูกหลานมักจะจัดของไหว้ อาหารคาว ซาลาเปา เป็ด หรือไก่ รวมถึงการทำความสะอาด ตกแต่งฮวงซุ้ย เพื่อให้บรรพบุรุษของเราที่ล่วงลับไปแล้ว ได้รับของกินของใช้เพื่อไปใช้ในโลกอื่นนั่นเอง
ขณะที่ "วันสารทจีน" จะเป็นการไหว้บรรพบุรุษ เนื่องจากเป็นช่วงที่ประตูนรกเปิด ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 7 (ช่วงกลางปี) ซึ่งจะเป็นการจัดโต๊ะไหว้ที่บ้าน 3 ช่วงเวลา คือ ไหว้เทพเจ้า บรรพบุรุษ และสัมภเวสี/ผีเร่ร่อนไร้ญาติ
ขอบคุณข้อมูลจาก : Publicholidays.cn, วิกิพีเดีย และ สำนักงานราชบัณฑิตยสภา