รู้จัก ‘ขยะอันตราย’ คืออะไร ทิ้งไม่ถูก อันตรายกว่าที่คิด

ทำความรู้จัก ‘ขยะอันตราย’ คืออะไร

ถึงแม้ว่าจะมีการรณรงค์การแยกประเภทขยะก่อนทิ้งอย่างต่อเนื่อง แต่สำหรับคนไทยนั้นยังไม่เห็นถึงความสำคัญของการแยกขยะสักเท่าไหร่ ถึงกับมีคำพูดที่ได้ยินกันบ่อย ๆ ว่า ‘แยกไปก็ไปเทรวมกันอยู่ดี’ ซึ่งการไม่แยกขยะก่อนทิ้งนั้นทำให้การกำจัดขยะยากกว่าที่คิด โดยเฉพาะขยะอันตรายที่มีวิธีกำจัดยุ่งยากกว่าขยะประเภทอื่น หากขยะอันตรายไปรวมอยู่กับขยะอื่น ๆ ก็จะทำให้ขยะนั้นกลายเป็นขยะอันตรายไปด้วย ก่อให้เกิดผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมและสุขภาพมนุษย์อย่างมากเลยทีเดียว

Freepik/wirestock

ขยะอันตรายคืออะไร?

ขยะอันตราย หรือขยะมีพิษ (Hazardous Waste) คือขยะที่มีการปนเปื้อนสารอันตรายที่สามารถส่งผลกระทบต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อมได้หากไม่ได้รับการกำจัดอย่างถูกวิธี ซึ่งสารที่พบในขยะอันตรายอาจเป็นสารไวไฟ สารพิษ สารเคมี สารกัมมันตรังสี หรือสารใด ๆ ที่สามารถก่อให้เกิดโรคร้ายแรง เช่น โรคทางเดินหายใจ โรคผิวหนัง หรือโรคมะเร็ง

ขยะอันตรายมีอะไรบ้าง? พาส่องขยะอันตรายใกล้ตัว เช็กก่อนทิ้งผิดวิธี

ขยะอันตรายอยู่ใกล้ตัวกว่าที่คิด ในหัวข้อนี้เราจะพาคุณไปดูกันว่าขยะอันตราย ขยะมีพิษมีอะไรบ้าง สามารถส่งผลอะไรต่อสุขภาพ หากกำจัดไม่ถูกวิธี

• แบตเตอรี่รถยนต์ สารเคมีกำจัดแมลง มีสารตะกั่ว ส่งผลให้ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย หมดสติ
• กระป๋องสี ถ่านไฟฉาย มีสารแมงกานีส ส่งผลให้ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย ประสาทหลอน สมองอักเสบ
• ปรอทวัดไข้ ถ่านกระดุม หลอดฟลูออเรสเซนต์ มีสารปรอท ส่งผลให้ผิวหนังระคายเคือง เลือดออกง่าย ท้องร่วง กล้ามเนื้อกระตุก
• น้ำยาล้างห้องน้ำ น้ำยาทำความสะอาด มีกรดไฮโดรคลอริก ส่งผลให้ผิวหนังระคายเคือง หายใจลำบาก อาจเกิดแผลไหม้รุนแรง
• น้ำยาล้างเล็บ มีอะซิโตน หากสูดดมอาจทำให้เวียนศีรษะ ระคายเคืองจมูกและตา หากรับประทานอาจเป็นพิษต่อระบบประสาท
• ทินเนอร์ สีพ้น มีโทลูอีนและเบนซิน ส่งผลให้ปวดศีรษะ เป็นพิษต่อระบบประสาทและไต หัวใจเต้นผิดปกติ
• ยาฆ่าหญ้า ยาฆ่าแมลง มีพาราควอต สามารถทำลายอวัยวะภายในรุนแรงและเสียชีวิต

วิธีสังเกตขยะอันตราย

‘ขยะชิ้นนี้นับว่าเป็นขยะอันตรายไหม?’ ‘จะรู้ได้ยังไงว่าขยะชิ้นนี้คือขยะอันตราย’ ปกติแล้วบนบรรจุภัณฑ์ทุกประเภทจะมีฉลากหรือสัญลักษณ์ระบุอยู่ว่าเป็นขยะอันตรายหรือไม่ เป็นขยะอันตรายประเภทไหน ยกตัวอย่างเช่น

• สัญลักษณ์สารไวไฟ : มักปรากฏอยู่บนภาชนะที่บรรจุสารติดไฟง่าย หรือสามารถลุกไหม้เมื่อสัมผัสกับประกายไฟ ความร้อน หรืออากาศ เช่น น้ำมันเชื้อเพลิง ก๊าซหุงต้ม ทินเนอร์ ฯลฯ
• สัญลักษณ์สารกัดกร่อน : มักปรากฏอยู่บนผลิตภัณฑ์ที่สามารถทำให้วัสดุเสียหาย และเป็นอันตรายต่อผิวหนังและเยื่อบุต่าง ๆ เช่น น้ำยาทำความสะอาด กรดกำมะถันในแบตเตอรี่รถยนต์ สารฟอกขาว ฯลฯ
• สัญลักษณ์สารมีพิษ : มักปรากฏอยู่บนผลิตภัณฑ์ที่ก่อให้เกิดพิษต่อร่างกายหากสัมผัส สูดดม หรือกลืนกิน เช่น ยาฆ่าแมลง น้ำยาล้างห้องน้ำ สารเคมีในโรงงาน ฯลฯ

นอกจากสัญลักษณ์เหล่านี้แล้วเรายังสามารถสังเกตจากคำเตือนบนฉลากได้ว่าขยะเหล่านั้นถูกจัดเป็นขยะอันตราย เช่น ห้ามรับประทาน ห้ามเผา เป็นต้น

ทิ้งขยะอันตรายยังไงให้ปลอดภัย

ขยะอันตรายหรือขยะปนเปื้อนสารเคมีนั้นจะมีวิธีกำจัดที่แตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับประเภทของขยะอันตราย ทั้งนี้ควรคัดแยกขยะอันตรายแต่ละชนิดออกจากกัน และใส่ถุงบรรจุขยะอันตรายที่มิดชิดก่อนนำไปทิ้งในสถานที่สำหรับทิ้งขยะอันตรายเพื่อนำไปกำจัดอย่างปลอดภัย

ขยะอันตรายกําจัดอย่างไร? ยกตัวอย่างวิธีแยกและทิ้งขยะอันตรายที่พบได้บ่อยในชีวิตประจำวัน

หลอดไฟ

กรณีหลอดไฟเสีย หมดอายุการใช้งาน ให้เก็บหลอดไฟนั้นในบรรจุภัณฑ์เดิมที่ซื้อมา หรือหากไม่มีบรรจุภัณฑ์เดิมแล้วให้ใส่ถุงแยกและปิดให้มิดชิด จากนั้นติดป้ายกำกับให้ชัดเจนว่าขยะอันตรายก่อนนำไปทิ้งในถังขยะอันตราย

แต่หากเป็นหลอดไฟแตก ให้ใช้หนังสือพิมพ์ห่อหุ้มก่อนใส่ถุงป้องกันเศษหลอดไฟทะลุถุง ก่อนติดป้ายกำกับว่าเป็นหลอดไฟแตก แล้วนำไปทิ้งในถังขยะอันตราย

กระป๋องสเปรย์

ไม่ว่าจะเป็นสเปรย์ดับกลิ่นกาย สเปรย์ตกแต่งทรงผม หรือสเปรย์ปรับอากาศ ให้แยกใส่ถุงต่างหากไว้พร้อมปิดถุงให้สนิทก่อนนำไปทิ้งในถังขยะอันตราย

ถ่านไฟฉาย แบตเตอรี่

ถ่านที่ไม่มีแบตเตอรี่ หรือหมดอายุการใช้งานแล้ว สามารถนำมารวมกันแล้วติดป้ายขยะพิษ หรือถ่านไฟฉายใช้แล้วก่อนนำไปทิ้งในถังขยะอันตราย หรือสามารถทิ้งที่จุดที่รับทิ้งถ่านเฉพาะได้เลย

ยา

การทิ้งยาที่ไม่ใช้แล้วหรือยาหมดอายุ ให้แยกยาออกจากบรรจุภัณฑ์แล้วใส่ถุงซิปล็อกหรือห่อกระดาษ ก่อนนำไปทิ้งในขยะอันตรายพร้อมติดป้ายขยะมีพิษ หรือสามารถทิ้งที่โรงพยาบาล คลินิก หรือร้านขายยาที่รับคืนยาหมดอายุก็ได้เช่นกัน

สารเคมี

การทิ้งสารเคมีนั้นจะต้องแยกประเภทของสารเคมีให้ชัดเจนในถังทิ้งสารเคมี ห้ามเทรวมกัน พร้อมติดป้ายกำกับว่าเป็นสารเคมีชนิดใดก่อนส่งไปกำจัด

ขยะอันตราย กำจัดให้ถูกวิธี เพื่อความปลอดภัยต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อม

ขยะอันตรายส่งผลกระทบต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อมมากกว่าที่คิด ถึงแม้ว่าวันนี้อาจไม่เป็นอันตรายกับเรา แต่ไม่มีอะไรรับประกันได้ว่าพิษจากขยะอันตรายจะไม่ย้อนกลับมาส่งผลร้ายกับเราในอนาคต หากสัมผัส สูดดม หรือรับประทานสารพิษตกค้างจากสิ่งแวดล้อมเป็นเวลานาน อาจก่อให้เกิดโรคอันตรายที่ยากจะรักษาได้

ดังนั้นการคัดแยกขยะก่อนทิ้งจึงสำคัญ เพื่อให้การกำจัดขยะเป็นไปอย่างถูกต้อง ลดความเสี่ยงต่อสุขภาพ และปกป้องสิ่งแวดล้อมให้ปลอดภัยในระยะยาว