คนไทยกว่า 22 ล้านคนเป็น“พาหะธาลัสซีเมีย” โรคพันธุกรรมที่พบบ่อยที่สุด

เผยแพร่: 25 มิ.ย. 2567

รู้หรือไม่ ? คนไทย 1 ใน 3 ของประชากร เป็นพาหะโรคโลหิตจางธาลัสซีเมีย ที่สำคัญไม่มีอาการนำ ส่งผลให้ส่งต่อโรคร้ายสู่ลูกได้ ไขข้อสงสัยสามารถมีลูก - บริจาคเลือดได้หรือไม่?

โลหิตจางธาลัสซีเมีย เป็นโรคทางพันธุกรรมที่พบบ่อยที่มากที่สุดในประเทศไทย มีทารกแรกเกิดตรวจพบธาลัสซีเมียกว่า 12,000 คนต่อปีขณะที่คนไทยกว่า 22 ล้านคนเป็น “พาหะธาลัสซีเมีย” โดยไม่รู้ตัว โดยทุก 1 ใน 3 คนของประชากรไทย คือคนที่เป็น “พาหะธาลัสซีเมีย” หรือที่นิยมเรียกกันว่า “ธาลัสซีเมียแฝง” และเพราะว่าการเป็นพาหะ ไม่ได้เป็นภาระในการใช้ชีวิต ไม่ได้แสดงความผิดปกติ และไม่ได้กระทบต่อสุขภาพ จึงทำให้ไม่รู้ตัว แต่เมื่อไหร่ก็ตามที่คุณวางแผนที่จะมีลูก

อ่อนเพลีย- ใจสั่น สัญญาณภาวะโลหิตจาง เผยสาเหตุเลือดจางอันตราย!

ไวรัสตับอักเสบบี ไม่มีอาการก็เป็นพาหะได้ แพร่เชื้อผ่านสารคัดหลั่ง!

การเป็นพาหะธาลัสซีเมียเป็นสิ่งที่ต้องให้ความสำคัญ เพราะธาลัสซีเมีย เป็นโรคจากความปกติในการผลิตฮีโมโกลบิน ทำให้เม็ดเลือดแดงไม่สมบูรณ์ คนที่เป็นโรคธาลัสซีเมียจึงมีโอกาสที่จะมีปัญหาสุขภาพมากมายและรุนแรงกว่าคนทั่วไป ที่สำคัญรักษาไม่หายต้องเป็นไปตลอดชีวิตอีกด้วย

จะรู้ได้อย่างไรว่าเป็นพาหะธาลัสซีเมียหรือไม่?

โดยปกติแล้วการเป็นพาหะธาลัสซีเมียจะไม่แสดงอาการที่ผิดปกติใดๆ แต่ก็มีสัญญาณเตือนบางสิ่งที่บ่งบอกคุณอาจมีภาวะนี้อยู่ ได้แก่

ตรวจพบขนาดเม็ดเลือดแดงตัวเล็กกว่าปกติ โดยขนาดของเม็ดเลือดแดงในคนปกติควรมีค่า MCV อยู่ที่ 80-100 หากมีค่าต่ำกว่านี้ คุณก็อาจเป็นพาหะธาลัสซีเมียได้
ตรวจพบโลหิตจางชนิดไม่รุนแรง พูดง่ายๆ ก็คือความเข้มข้นของเลือดอาจจะต่ำกว่าค่ามาตรฐานเล็กน้อย อาจทำให้มีอาการเหนื่อยง่าย หรือผิวซีดในบางราย และอาจไม่ได้กระทบกับสุขภาพจนไม่ทราบถึงความผิดปกตินี้

การตรวจคัดกรองธาลัสซีเมีย

ตรวจคัดกรองเบื้องต้น (Screening Test)

ก็คือการตรวจเลือดเพื่อดูความสมบูรณ์ของเม็ดเลือดในเบื้องต้น ดูค่าความเข้มข้นของเลือด ขนาดของเม็ดเลือดแดงว่าผิดปกติหรือไม่ เป็นวิธีการตรวจที่แปลผลง่าย รวดเร็ว แต่จะไม่สามารถแยกได้ว่าเป็นพาหะของธาลัสซีเมียชนิดใด หากเข้าข่ายมีความเสี่ยงก็ควรเข้ารับการตรวจ Hb Typing เพื่อยืนยันผลที่ชัดเจน

ตรวจชนิดของฮีโมโกลบิน (Hemoglobin Typing)

การตรวจชนิดฮีโมโกลบินจะช่วยตรวจสอบดูว่ามีฮีโมโกลบินชนิดใดที่ขาดไปหรือไม่ เพราะฮีโมโกลบินแบ่งออกได้ 2 ชนิดหลัก คือ อัลฟา (Alpha) และเบต้า (Beta) ซึ่งโรคธาลัสซีเมียก็แบ่งออกเป็น 2 ชนิดเช่นกัน โดยแบ่งตามชนิดของฮีโมโกลบินที่ร่างกายผลิตไม่ได้

การตรวจดีเอ็นเอ (DNA Analysis)

เป็นการตรวจหาพาหะธาลัสซีเมียที่มีความเฉพาะเจาะจงกว่า และให้ผลชัดเจนกว่า เรียกได้ว่าเป็นวิธีการตรวจที่แม่นยำที่สุดในปัจจุบัน สามารถทราบถึงชนิด ความเสี่ยง และบางครั้งอาจคาดคะเนถึงความรุนแรงของธาลัสซีเมียที่จะเกิดขึ้นได้ แต่ก็มีค่าใช้จ่ายที่ค่อนข้างสูงเช่นกัน

3 Superfood กรดโฟลิก ดีกับหญิงตั้งครรภ์ ลดเสี่ยงทารกพิการ!

พาหะธาลัสซีเมีย มีลูกได้หรือไม่?

กรณีที่มีเพียงคุณพ่อหรือคุณแม่ที่เป็นพาหะธาลัสซีเมียฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง สามารถมีลูกได้ โดยลูกมีโอกาสที่จะมีจะยีนผิดปกติเป็นพาหะธาลัสซีเมียได้ 50% และมีโอกาสที่จะไม่เป็นพาหะ 50% กรณีที่ทั้งคุณพ่อและคุณแม่เป็นพาหะธาลัสซีเมียทั้งคู่ ก็สามารถมีลูกได้เช่นกัน แต่มีโอกาสที่ลูกจะได้รับยีนผิดปกติจากทั้งพ่อและแม่ มีโรคธาลัสซีเมียแต่กำเนิด 25% โอกาสที่จะมีจะยีนผิดปกติเป็นพาหะธาลัสซีเมียได้ 50% และมีโอกาสที่จะไม่เป็นพาหะ 25% อย่างไรก็ตามสามารถปรึกษาแพทย์เพื่อวางแผนการตั้งครรภ์ได้

พาหะธาลัสซีเมีย บริจาคเลือดได้หรือไม่?

ข้อมูลจากสภากาชาดไทย ยืนยันว่า การเป็นพาหะธาลัสซีเมีย ไม่เป็นข้อห้าม ในการบริจาคเลือด สามารถบริจาคเลือดได้ตามปกติ หากค่าความเข้มข้นของเลือดถึงเกณฑ์มาตรฐาน คือ