สาเหตุโรคไต ที่ไม่ใช่แค่กินเค็ม เกี่ยวพันกับโรคประจำตัว และพันธุกรรม

ไต เป็นอวัยวะภายในสำคัญที่มีลักษณะคล้ายถั่วทั้ง 2 ข้าง หากไตเกิดความเสียหาย หรือไม่สามารถทำงานได้ปกติ ย่อมส่งผลกระทบต่างๆในร่างกายทำให้เกิดอาการป่วย โดยโรคไตที่มักพบบ่อย ได้แก่ ไตวาย ไตอักเสบ กรวยไตอักเสบ และนิ่วในไต

โรคไตคืออะไร ?

โรคไต (Kidney disease) คือ ภาวะที่ไตทำงานน้อยลง หรือการทำงานผิดปกติของไต เนื่องจากหน้าที่หลักของไต ทำหน้าที่กำจัดของเสีย และสารพิษต่างๆออกจากร่างกาย

รวมถึง หลั่งสารฮอร์โมน ควบคุมน้ำ และแร่ธาตุในร่างกาย ดังนั้น หากไตไม่สามารถทำหน้าที่ได้ หรือผิดปกติ ส่งผลให้เป็นโรคไต ภาวะไตเสื่อม จนทำให้กระทบต่อระบบต่างๆในร่างกายต่อไป

สาเหตุการเกิดโรคไต

การรับประทานอาหารรสเค็มเป็นเพียงสาเหตุหนึ่งที่กระตุ้นให้เกิดโรคไต แต่ยังมีสาเหตุของการเกิดโรคไตที่สำคัญอีกหลายอย่าง เช่น

• โรคประจำตัวของคนไข้ เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคติดเชื้อทางเดินปัสสาวะเรื้อรัง โรคนิ่ว
• ระบบภูมิคุ้มกันบกพร่อง เกี่ยวกับโรคพุ่มพวง (โรคที่เกิดจากภาวะที่ร่างกายสร้างสารภูมิคุ้มกันต้านทานผิดปกติ)
• การรับประทานยา อาหารเสริม หรือสมุนไพรที่ไม่มีคุณภาพ เป็นตัวกระตุ้นให้เกิดโรคไตในผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น คนไข้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงอยู่แล้ว เมื่อรับประทานอาหารเสริมที่มีเกลือ โซเดียม จึงไปกระตุ้นให้ความดันสูงขึ้นจนไม่สามารถควบคุมได้ หรือในอาหารที่มีโปแตสเซียม ฟอสฟอรัสสูง ก็จะทำให้เกิดค่าแร่ธาตุในร่างกายผิดปกติ
• การถ่ายทอดทางพันธุกรรม คือ โรคถุงน้ำในไต พบประมาณ 1 ใน 800 คน ถึง 1 ใน 1,000 คน ของประชากรในประเทศ โดยการถ่ายทอดทางพันธุกรรมของยีนเด่น คือ พ่อหรือแม่คนใดคนหนึ่งเป็นโรคนี้ สามารถถ่ายทอดโรคสู่รุ่นลูกได้

ะคนไข้ที่เป็นโรคไตระยะแรกเริ่มจะไม่แสดงอาการ ซึ่งแตกต่างจากระยะท้ายๆ ที่สามารถสังเกตความผิดปกติได้อย่างชัดเจน ทีมอายุรแพทย์โรคไต โรงพยาบาลพญาไท นวมินทร์ เราจึงมีวิธีการตรวจอย่างเป็นระบบ เริ่มจากการซักประวัติ ตรวจเลือดเพื่อดูค่า GFR ว่าไตสามารถทำหน้าที่กรองของเสียออกจากร่างกายได้กี่เปอร์เซ็นต์ การตรวจปัสสาวะ ตรวจด้วยวิธีอัลตร้าซาวด์ KUB เพื่อดูเนื้อไต และการตรวจเพิ่มเติมตามสาเหตุของคนไข้แต่ละบุคคล โดยโรคไตแบ่งเป็น 2 ประเภท คือ

• โรคไตแบบฉับพลัน มีโอกาสหายได้เมื่อทำการรักษาตรงตามสาเหตุอย่างถูกต้อง เช่น การควบคุมความดันในคนไข้ที่มีโรคความดัน ควบคุมระดับน้ำตาลในคนไข้โรคเบาหวาน
• โรคไตแบบเรื้อรัง คนไข้ส่วนใหญ่จะเป็นตลอดชีวิต สามารถแบ่งลักษณะอาการออกเป็น 5 ระยะ คือ
  • โรคไตระยะที่ 1 ค่าคัดการกรองของไต (GFR)>90
  • โรคไตระยะที่ 2 ระยะเริ่มประเมิน และชะลอการเสื่อมของโรคไตเรื้อรัง ค่าการกรองของไต (GFR) 60-90
  • โรคไตระยะที่ 3 ไตต้องเพิ่มการดูแลเนื่องจากมีภาวะแทรกซ้อนของไต ค่าการกรองของไต (GFR) 3a 45-59 อัตราการกรองของไตลดลงปานกลาง / 3b 30-44 อัตราการกรองของไตลดลงปานกลาง
  • โรคไตระยะที่ 4 ระยะที่ควรเริ่มมีการวางแผนบำบัดไต เนื่องจากไตเข้าภาวะทำงานน้อยลงค่าการกรองของไต (GFR) <30
  • โรคไตระยะสุดท้าย การเริ่มบำบัดทดแทนไต คือ ภาวะสุขภาพไตเข้าสู่วิกฤต ซึ่งไตสามารถทำงานได้เพียง <15

สัญญาณโรคไตควรพบแพทย์

• ขาบวม ผิดปกติ
• ปัสสาวะผิดปกติ ติดขัด มีสีขุ่น มีเลือดปนออกมา
• ปวดสีข้างร้าวไปหลัง หรือปวดร้าวมาถึงขาหนีบ
• มีความดันสูง ต้องรับประทานยาหลายชนิด
• ภาวะโลหิตจาง อ่อนเพลีย ไม่มีแรง

อาการเหล่านี้ เป็นสัญญาณของโรคไตในระยะที่ 3 ขึ้นไป จึงไม่ควรปล่อยให้ลุกลาม รุนแรงกว่าเดิม สำหรับในระยะที่ 1-2 สามารถตรวจพบได้ แม้ว่าจะยังไม่แสดงอาการ แต่เมื่อพบโรคในระยะแรกๆ ก็จะช่วยให้ได้ผลการรักษาที่ดี มีโอกาสฟื้นตัวได้เร็ว เพราะโรคไตมีภาวะการอักเสบในร่างกายมาก มีความเสี่ยงเท่ากับคนไข้โรคเบาหวาน จึงสามารถพัฒนาเป็นโรคเรื้อรังชนิดอื่นได้ เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมองตีบ การเกิดแผลเรื้อรังที่ขาและเท้าดำ

โรคไตไกลตัวได้

• ตรวจสุขภาพ คัดกรองโรคไตเป็นประจำทุกปี เมื่อมีอายุ 60 ปีขึ้นไป รวมถึงคนไข้ที่มีโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดัน
• รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่
• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ 3-4 ครั้งต่อสัปดาห์ ครั้งละประมาณ 30-40 นาที
• ดื่มน้ำให้เพียงพอ วันละประมาณ 2-3 ลิตร
• งดการสูบบุหรี่ งดการดื่มแอลกอฮอล์
• พยายามอย่ากลั้นปัสสาวะ เพราะอาจนำไปสู่การติดเชื้อเรื้อรังได้
• ไม่ควรรับประทานยาที่มีพิษต่อไต หรืออาหารเสริม และยาสมุนไพรที่ไม่ได้มาตรฐาน

ขอบคุณข้อมูลจาก : โรงพยาบาลพญาไท นวมินทร์ และ โรงพยาบาลกรุงเทพระยอง

เครื่องดื่มบำรุงไต ลดการอักเสบปัจจัยก่อเกิดนิ่ว และข้อควรระวังก่อนดื่ม

วัยทองอ้วนง่าย! เจาะลึกวิธีลดน้ำหนัก คุมฮอร์โมน ลดอาการวัยทองหุ่นเป๊ะ!