สำลัก อาหารติดคอ แนะวิธีปฐมพยาบาล ลดเสี่ยงเสียชีวิต

สิ่งแปลกปลอมอุดกลั้นทางเดินหายใจมักทำให้หายใจไม่ออกเฉียบพลัน อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้หากไม่ได้รับการปฐมพยาบาลและนำส่งโรงพยาบาลอย่างถูกต้องและทันท่วงที  ภาวะนี้มักพบในเด็กเล็กอายุต่ำกว่า 3 ปี  ซึ่งเป็นวัยที่มีความอยากรู้อยากเห็น ขณะที่ ในผู้ใหญ่สามารถเกิดปัญหาสำลักได้เช่นเดียวกัน เมื่อผู้ป่วยพยายามจะทำกิจกรรมหลายๆอย่างในขณะกินอาหาร เช่น พูด, หัวเราะ เป็นต้น

สำลักน้ำเกลือ อันตรายหรือไม่ ? แนะวิธีล้างจมูกที่ถูกต้องทำได้ง่าย

เตือนภัย! อากงวัย 83 อาหารติดคอถึงขั้นวิกฤติหัวใจหยุดเต้น-พยาบาลยื้อชีวิตทัน

 

ระดับความรุนแรงของการอุดกั้นทางเดินหายใจ

1.การอุดกั้นทางเดินหายใจบางส่วน (Partial obstruction)

ผู้ป่วยยังพอหายใจเองได้ยังพอพูดมีเสียง หายใจมีเสียงหวีด มักบอกได้ว่ามีสิ่งอุดกลั้นทางเดินหายใจและยังสามารถไอสิ่งอุดกั้นออกมาเองได้

2.การอุดกั้นทางเดินหายใจแบบรุนแรง (Complete obstruction)

ผู้ป่วยอาจใช้มือกุมคอ หายใจลำบาก หน้าเขียว ปากเขียว พูดไม่มีเสียง อาจหมดสติ ไม่หายใจและเกิดหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันได้

วิธีปฐมพยาบาล

• หากผู้ป่วยมีสิ่งแปลกปลอมอุดกลั้นทางเดินหายใจบางส่วน ให้ผู้ป่วยพยายามไอออกมาเอง โดยเฝ้าสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด
• หากผู้ป่วยมีสิ่งแปลกปลอมอุดกลั้นทางเดินหายใจแบบรุนแรง ให้ถามผู้ป่วยว่าสำลักหรือไม่ หากผู้ป่วยพยายามพูดแต่ไม่มีเสียง ให้ปฏิบัติดังนี้
  • ยืนด้านหลังผู้ป่วย วางเท้าตรงระหว่างเท้าทั้งสองข้างของผู้ป่วย
  • กำมือ ประสานลงที่ท้องผู้ป่วย ตรงตำแหน่ง เหนือสะดือ ใต้ลิ้นปี่
  • ออกแรงกระทุ้ง ดันขึ้นด้านบน อาจให้ผู้ป่วยก้มตัวเล็กน้อยเพื่อง่ายต่อการช่วยเหลือ
  • ทำรอบละ 5 ครั้ง ทำต่อเนื่องจนกว่าจะหลุดออกมา
  • หากผู้ป่วยหมดสติ ให้โทร 1669 และเริ่มทำ CPR

กรณีอยู่ตามลำพัง ให้ผู้ป่วยช่วยเหลือตัวเองดังนี้

• กำหมัดข้างหนึ่งวางตรงเหนือสะดือ ใต้ลิ้นปี่
• ใช้มืออีกข้างจับมือที่กำหมัดไว้แล้วก้มหัวให้มือพาดขอบแข็งๆ เช่น พนักเก้าอี้ ขอบโต๊ะ เป็นต้น
• ก้มตัวลงแรงๆ เพื่อกระแทกหมัดอัดเข้าท้องในลักษณะดันขึ้นข้างบน ทำซ้ำๆ หลายๆ ครั้ง จนกว่าสิ่งแปลกปลอมหลุด

อุทาหรณ์! สาวคาบเข็มหมุดในปาก "สำลัก" ลงหลอดลม

ข้อพึงระวัง

• ไม่แนะนำให้ใช้นิ้วมือกวาดไปในลำคอเด็ก เนื่องจากอาจทำให้สิ่งแปลกปลอมเคลื่อนตัวไปสู่ตำแหน่งที่มีการอุดกั้นมากขึ้น
• วิธีของ Heimlich ดังกล่าวควรใช้ในกรณีฉุกเฉินที่ผู้ป่วยมีการอุดกั้นของทางเดินหายใจอย่างสมบูรณ์เท่านั้นและผู้ช่วยเหลือควรมีความชำนาญพอสมควร ในกลุ่มผู้ป่วยที่ยังพอมีสติ หายใจเองได้ ควรรีบนำส่งโรงพยาบาลมากกว่า เนื่องจากการตัดสินใจใช้วิธีดังกล่าวในผู้ป่วยที่มีการอุดกั้นทางเดินหายใจอย่างสมบูรณ์ 

ปัญหาที่เกิดตามหลังการสำลัก

• ทำให้เกิดการอุดกั้นของทางเดินหายใจส่วนต้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเด็กเล็ก ซึ่งทางเดินหายใจมีขนาดเล็กอยู่แล้ว การอุดกั้นแม้เพียงเล็กน้อย อาจทำให้เป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้
• เกิดการอุดกั้นของหลอดลมส่วนปลาย ทำให้เกิดภาวะปอดแฟบ ปอดพอง หรือหอบหืดได้
• เกิดการอุดกั้นการระบายของเสมหะในทางเดินหายใจ ทำให้เกิดปัญหาการอักเสบติดเชื้อตามมาเช่น   ปอดอักเสบ ,  หลอดลมอักเสบ  เป็นต้น
• สิ่งแปลกปลอมบางชนิดเช่น  ถ่านนาฬิกา, ถ่านเครื่องคิดเลข  เมื่อตกค้างในทางเดินหายใจจะทำปฏิกิริยากับเสมหะหรือสิ่งคัดหลั่งต่างๆ  เกิดเป็นสารเคมีที่มีฤทธิ์เป็นด่างเข้มข้น รั่วซึมออกจากตัวถ่าน  ทำให้เกิดการทำลายของเนื้อเยื่อข้างเคียงอย่างรุนแรง จนบางครั้งเกิดการทะลุของอวัยวะภายในเข้าสู่ช่องอกเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้

ขอบคุณข้อมูลสุขภาพจาก : ภาควิชาโสต นาสิก ลาริงซ์วิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล, สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ, โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย

ภาพจาก : Shutterstock

“กรดไหลย้อน” โรควัยทำงาน ยิ่งอ้วนยิ่งเสี่ยง เผยพฤติกรรมต้องระวัง

วิธีใช้ “เครื่องกระตุกหัวใจ” เพิ่มโอกาสการรอดชีวิต ผู้ป่วยโรคหัวใจ