หนึ่งในกระแสที่ถูกพูดถึงไปทั่วโลกขณะนี้ ปฏิเสธไม่ได้ว่าจะต้องมีซีรีส์ดังเรื่อง “The Last of Us” รวมอยู่ด้วยอย่างแน่นอน เพราะนี่คือซีรีส์ที่สร้างจากเกมชื่อเดียวกันของค่าย Naughty Dog ถือเป็นหนึ่งในเกมยอดเยี่ยมที่ครองใจแฟน ๆ ทั่วโลกมาแล้ว และเมื่อนำมาทำเป็นซีรีส์คนแสดงก็ไม่ได้ทำให้แฟน ๆ ผิดหวัง
The Last of Us บอกเล่าเรื่องราวในโลกที่เผชิญกับ “ซอมบี้” ซึ่งเกิดจากเชื้อราชนิดหนึ่ง ที่ระบาดและเข้ามาควบคุมสมองและร่างกายของผู้ติดเชื้อราวกับว่าเป็นหุ่นเชิด
เปลี่ยนหนูแก่เป็นหนูหนุ่ม! “ความชรา” เป็นสิ่งที่สามารถ “ย้อนกลับ” ได้?
พบเพิ่มอีกดวง! ดาวเคราะห์ที่มนุษย์อาจไปอาศัยอยู่ได้
หลักฐานเคยมีแหล่งน้ำ ยานสำรวจนาซา พบ “โอปอล” บนดาวอังคาร
“โจเอล” ชายวัยกลางคนที่สูญเสียสิ่งสำคัญไป ได้รับภารกิจในการนำตัว “เอลลี” เด็กหญิงที่ภายนอกไม่มีอะไรแตกต่างจากเด็กคนอื่น ๆ ไปส่งยังที่หมายในอีกฟากหนึ่งของอเมริกา แต่ความสำคัญของเธอคือ เอลลีมีอะไรบางอย่างที่อาจช่วยโลกที่เชื้อราซอมบี้ระบาดนี้ได้!
นั่นคือเรื่องราวแนวโลกหลังหายนะ (Post-Apocalypse) ที่ผู้สร้างอย่าง นีล ดรักแมนน์ ได้แรงบันดาลใจมาจาก “เชื้อราซอมบี้ที่มีอยู่จริง” !!
บนโลกของเรามีเชื้อราชนิดหนึ่งเรียกว่า “Cordycep” มีอยู่มากกว่า 600 สายพันธุ์ และพบได้ในหลายพื้นที่ทั่วโลก โดยเฉพาะในเขตร้อนของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
Cordycep นี้สามารถแพร่เชื้อในแมลงและสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังได้ แต่ตัวอย่างที่รู้จักกันดีคือในมด แมลงที่ติดเชื้อ Cordycep จะมีลักษณะอาการเหมือนถูกอะไรบางอย่างเข้าควบคุมความคิดและร่างกายของพวกมัน ซึ่งเหมือนกับคอนเซปต์ของซอมบี้
จากนั้นท้ายที่สุด Cordycep จะฆ่ามดด้วยการงอกเห็ดออกมาจากหัวของมัน ซึ่งเห็ดนั้นสามารถปล่อยสปอร์ที่แพร่เชื้อราไปสู่แมลงอื่น ๆ ได้ต่อไป ซึ่งหากใครเคยเล่นเกม The Last of Us หรือชมซีรีส์ก็จะเห็นว่าบริเวณหัวและใบหน้าของซอมบี้ในเรื่องนี้จะมีลักษณะคล้าย ๆ เห็ดเช่นกัน ซึ่งนี่เป็นการอ้างอิงการติดเชื้อรา Cordycep อย่างชัดเจน
ชาริสสา เดอ เบกเกอร์ ศาสตราจารย์ด้านกิณวิทยา (การศึกษาเกี่ยวกับเห็ดรา) จากมหาวิทยาลัยยูเทรกต์ในเนธอร์แลนด์ บอกว่า จากเชื้อรา Cordycep กว่า 600 สายพันธุ์ มีราว 30 สายพันธุ์ที่ยืนยันได้ว่า สามารถแพร่เชื้อในมดได้
แต่เธอบอกว่า ในความเป็นจริงยังมีเชื้อราอีกหลายสายพันธุ์ที่แพร่เชื้อในแมลงอื่น เช่น ตัวต่อ แมงมุม ได้ รวมถึงเชื้อราในตระกูลอื่นที่ไม่ใช่ Cordycep แต่มีความสามารถในการควบคุมร่างกายของสิ่งมีชีวิตที่ติดเชื้อก็มีเช่นกัน
เดอ เบกเกอร์ อธิบายกระบวนการติดเชื้อว่า “สิ่งที่เราเห็นโดยเฉพาะกับมดก็คือ เมื่อพวกมันไปหาอาหาร พวกมันอาจจะไปเจอเข้ากับสปอร์ของ Cordycep สปอร์นั้นจะทำให้มดติดเชื้อ และเซลล์ของเชื้อราจะเริ่มเติบโตภายในร่างกายของมัน”
เธอบอกว่า “ในตอนแรกมดตัวนี้อาจทำตัวปกติ แต่ในที่สุด มันจะเลิกมีส่วนร่วมในการหาอาหารของรัง มันจะเริ่มสื่อสารกับเพื่อนร่วมรังได้ไม่ดีเท่าเดิม จากนั้นมดตัวนี้ก็เริ่มที่จะไม่ใช้ชีวิตประจำวันเหมือนมดตัวอื่นอีกต่อไป ตัวอย่างเช่น มดช่างไม้ส่วนใหญ่จะหาอาหารในตอนกลางคืน แต่โดยทั่วไปแล้วมดที่ติดเชื้อจะทำงานตลอดเวลา”
ศาสตราจารย์เสริมว่า จนถึงจุดหนึ่ง มดที่ติดเชื้อจะเดินออกจากฝูง จากนั้นอาจจะไปปีนและกัดกินกิ่งไม้หรือเถาวัลย์ “นี่คือจุดที่เชื้อราจะเริ่มกินทุกอย่างภายในร่างกายของมดอย่างรวดเร็ว ซึ่งจะฆ่ามดตัวนั้น เชื้อราจะใช้พลังงานนั้นในการแตกหน่อที่ออกมาเป็นเห็ด ซึ่งจะมีสปอร์ที่จะทำให้มดตัวอื่นติดเชื้อมากขึ้น”
การที่ Cordycep บังคับให้มดปีนขึ้นไปบนต้นไม้สูง ๆ เพื่อช่วยให้เชื้อรากระจายสปอร์ของมันได้ง่าย
ทั้งนี้ เดอ เบกเกอร์บอกว่า กระบวนการทั้งหมดนี้ตามปกติในธรรมชาติจะใช้เวลาหลายวัน หลายสัปดาห์ หรือแม้แต่เป็นเดือน แต่สิ่งที่เห็นใน The Last of Us นั้นเกิดขึ้นรวดเร็วกว่าความเป็นจริงค่อนข้างมาก
นักกิณวิทยามองว่า เชื้อราชนิดนี้ไม่ได้สามารถควบคุมมดหรือสิ่งมีชีวิตอื่นใดได้อย่างใจนึกขนาดนั้น แต่เป็นเพียงการหลั่งสารเคมีบางอย่างที่สามารถจับหรือโต้ตอบกับตัวรับหรือโปรตีนประเภทอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับระบบประสาทในสิ่งมีชีวิตนั้น แล้วก่อให้เกิดพฤติกรรมต่าง ๆ ตัวอย่างเช่น ตัวรับเหล่านี้อาจเป็นตัวรับที่ปกติจะจับกับโดปามีนหรือเซโรโทนิน ซึ่งอาจกระตุ้นให้เกิดพฤติกรรมบางอย่างโดยเฉพาะเจาะจงได้
คำถามสำคัญคือ เชื้อรา Cordycep นี้ สามารถแพร่ระบาดในมนุษย์ได้หรือไม่?
คำตอบคือ “ไม่ได้” เพราะเรื่องหนึ่งที่ต้องทำความเข้าใจคือ ร่างกายของคนเรามีความแตกต่างจากแมลงหรือสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังอย่างมาก โดยเฉพาะอุณหภูมิร่างกาย แม้มนุษย์จะติดเชื้อนี้ Corcycep ก็ไม่สามารถที่จะเริ่มกระบวนการควบคุมสมองเราได้แบบที่ทำกับมด
นอกจากนี้ Cordycep แท้จริงแล้วเป็นเห็ดราที่เรารู้จักกันดีในชื่อ “ถั่งเช่า” ซึ่งเป็นสมุนไพรจีนที่มีการศึกษาสรรพคุณมายาวนานหลายร้อยปี และที่ผ่านมาก็ยังไม่มีใครรับประทานถั่งเช่าแล้วเกิดการกลายพันธุ์
ที่สำคัญ Cordycep หนึ่งสายพันธุ์จะจำเพาะต่อแมลงหรือสิ่งมีชีวิตแค่ชนิดเดียวเท่านั้น หากจะเกิดซอมบี้มนุษย์เพราะ Cordycep ได้ก็ต้องเมื่อมันกลายพันธุ์จนสามารถระบาดและจำเพาะต่อโครงสร้างและการทำงานของร่างกายมนุษย์ได้แล้วเท่านั้น
อย่างไรก็ดี ปัญหาภาวะโลกร้อนในปัจจุบันที่ทำให้โลกมีอุณหภูมิเฉลี่ยสูงขึ้น ทำให้เห็ดราบางชนิด (ไม่ใช่ Cordycep) เริ่มมีการปรับตัวให้มีความเหมาะสมกับสภาพภูมิอากาศที่อบอุ่นขึ้น
อาร์ทูโร คาซาเดวาลล์ นักจุลชีววิทยาจากโรงเรียนแพทย์จอห์น ฮอปกินส์ กล่าวว่า “เชื้อราจะปรับตัวเข้ากับสภาพอากาศที่ร้อนขึ้นโดยการพัฒนาความทนทานต่อความร้อนที่มากขึ้น จากนั้นบางชนิดจะสามารถเติบโตได้ที่อุณหภูมิของมนุษย์และทำให้เกิดโรคเชื้อราชนิดใหม่ที่เราไม่เคยเห็นมาก่อน”
เขายกตัวอย่างเชื้อราชนิดใหม่ที่เรียกว่า Candida auris ซึ่งก่อให้เกิดการติดเชื้อร้ายแรงในกระแสเลือด มันเกิดขึ้นในทวีปต่าง ๆ และแพร่กระจายไปยังสหรัฐฯ มีผู้ป่วยโควิด-19 ติดเชื้อนี้ในโรงพยาบาลจำนวนมาก
เขาได้ทำการทดลองเปรียบเทียบความไวต่ออุณหภูมิของเชื้อรา Candida auris กับเชื้อราชนิดอื่นที่มีสายพันธุ์ใกล้เคียงกัน และพบว่า มันมีความสามารถในการอยู่ในอุณหภูมิที่อบอุ่นกว่าสายพันธุ์เดิมได้ เป็น “เชื้อราชนิดใหม่ที่เกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในยุคปัจจุบัน”
เรียงเรียงจาก Vox / Washington Post
ภาพจาก Getty Image
