โลกของเรามีประชากรที่อายุเกิน 100 ปีอยู่ไม่น้อย แต่มีเพียง 1 ใน 10 เท่านั้นที่จะมีชีวิตต่อไปได้อีกเกิน 10 ปี ซึ่งนักวิทยาศาสตร์พยายามหาคำตอบมาตลอดว่า อะไรคือปัจจัยหรือเคล็ดลับที่จะทำให้คนเรามีอายุขัยเกิน 100 ปีหรือ 110 ปีได้
หนึ่งในผู้ที่มีอายุยืนยาวคือ “มาเรีย บราญาส โมเรรา” ซึ่งเป็นเจ้าของสถิติผู้ที่มีอายุมากที่สุดเป็นอันดับ 8 ของโลก เธอเพิ่งเสียชีวิตเมื่อเดือน ส.ค. 2024 ด้วยวัย 117 ปี 168 วัน
เพื่อศึกษาว่า มาเรียสามารถมีอายุยืนยาวได้อย่างไร ทีมวิจัยที่นำโดยนักวิจัยจากสถาบันวิจัยโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวโยเซฟ การ์เรราส ในสเปน ได้ทำการขอตัวอย่างจากมาเรีย เพื่อวิเคราะห์อย่างครอบคลุมเกี่ยวกับทุกสิ่ง ตั้งแต่ยีน ไปจนถึงโปรตีน ไมโครไบโอม ไปจนถึงการเผาผลาญอาหารของเธอ
งานวิจัยของพวกเขาซึ่งยังไม่ได้รับการตรวจสอบโดยผู้เชี่ยวชาญ ได้ให้ข้อมูลเชิงลึกที่หาได้ยากเกี่ยวกับกลไกของเซลล์ที่อาจทำให้พวกเราบางคนมีโอกาสมีอายุยืนยาวถึง 100 ปีได้
นักวิจัยพบว่า มาเรียผ่านเกณฑ์หลายข้อที่เชื่อกันว่าช่วยให้อายุยืน
เธอมีวิถีชีวิตที่กระตือรือร้นทั้งทางจิตใจ สังคม และร่างกาย เช่น การใช้เวลาอย่างมีคุณภาพกับครอบครัวและเพื่อนฝูง ซึ่งล้วนเป็นปัจจัยที่ทราบกันดีว่าช่วยป้องกันโรคสมองเสื่อมได้ นอกจากนี้ มาเรียยังกินอาหารที่ดี โดยส่วนใหญ่รับประทานอาหารแบบเมดิเตอร์เรเนียนซึ่งเชื่อมโยงกับอายุที่ยืนยาวขึ้น
สิ่งหนึ่งที่นักวิจัยสังเกตเห็นคือ มาเรียชอบโยเกิร์ต นักวิจัยคิดว่า การเลือกอาหารของผู้สูงอายุเกินร้อยปีคนนี้ช่วยส่งเสริมให้แบคทีเรียในลำไส้มีสุขภาพดี และพบว่าจุลินทรีย์ในลำไส้ของเธอมีลักษณะเฉพาะของคนที่อายุน้อยกว่ามาก
นักวิจัยระบุว่า “จุลินทรีย์มีความสำคัญในการกำหนดไม่เพียงแต่องค์ประกอบของเมแทบอไลต์ (สารในกระบวนการสร้างและสลาย) ในร่างกายของเราเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการอักเสบ การซึมผ่านของลำไส้ ความสามารถในการรับรู้ และสุขภาพของกระดูกและกล้ามเนื้อด้วย”
การเปลี่ยนแปลงในพันธุกรรมหรือดีเอ็นเอของเรายังถือเป็นปัจจัยสำคัญในการกำหนดอัตราการเสียชีวิตของเรามานานแล้ว ซึ่งนักวิจัยพบว่า มาเรียมียีนที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันที่แข็งแรง ป้องกันโรคหัวใจ และลดความเสี่ยงของโรคมะเร็ง
การศึกษาครั้งนี้ยังศึกษาเกี่ยวกับเมทิลเลชันของดีเอ็นเอ ซึ่งเป็นกลไกการทำเครื่องหมายทางเคมีที่ส่งผลต่อการแสดงออกของยีน เนื่องจากกลไกนี้ได้รับอิทธิพลจากความเครียดในสิ่งแวดล้อม จึงมักใช้เพื่อวัดอายุทางชีววิทยาของเรา
นักวิจัยเขียนว่า “น่าทึ่งมากที่อัลกอริทึมที่แตกต่างกันทั้งหมดเกี่ยวกับอายุที่อิงตามเมทิลเลชันของดีเอ็นเอให้ผลลัพธ์เดียวกัน สตรีอายุยืนเกินร้อยของเรารายนี้มีอายุทางชีววิทยาที่น้อยกว่าอายุตามปฏิทินจริงของเธอมาก และสิ่งนี้เกิดขึ้นในเนื้อเยื่อ 3 ชนิดที่เราวิเคราะห์”
ปัจจัยอื่น ๆ ที่นักวิจัยเน้นย้ำ ได้แก่ การเผาผลาญที่มีประสิทธิภาพสูงของมาเรีย ซึ่งทำให้ระดับคอเลสเตอรอลที่ไม่ดีลดลง และระดับคอเลสเตอรอลที่ดีสูงขึ้น รวมถึงระดับการอักเสบที่ต่ำ
ผลการศึกษานี้ช่วยให้เข้าใจได้ว่า ร่างกายจะมีโอกาสแก่ชราโดยไม่เกิดความเสียหายหรือเจ็บป่วยได้อย่างไร และจากจุดนั้น ก็จะทำให้เราอายุยืนมากขึ้น
นักวิจัยเขียนว่า “ภาพรวมที่ได้จากการศึกษาของเราแสดงให้เห็นว่า อายุที่มากขึ้นและสุขภาพที่ไม่ดีนั้นไม่มีความเกี่ยวข้องกันโดยเนื้อแท้ และทั้งสองกระบวนการนี้สามารถแยกแยะและวิเคราะห์ได้ในระดับโมเลกุล”
อ่านงานวิจัยฉบับเต็ม ที่นี่
เรียบเรียงจาก Science Alert