โรคและภาวะอันตรายเสี่ยงสมองเสื่อมอัลไซเมอร์ อันตรายถึงชีวิต

ภาวะสมองเสื่อม (Dementia)  ส่วนมากจะพบในผู้สูงอายุมากกว่า 65 ปีขึ้นไป แต่ภาวะสมองเสื่อมตั้งแต่อายุน้อย (Dementia in younger) เริ่มพบมากขึ้นถึง 6.9% ของจำนวนผู้ป่วยโรคสมองเสื่อมทั้งหมด มักจะมีสาเหตุมาจากโรคทางพันธุกรรม โรคหลอดเลือดสมอง โรคติดเชื้อของสมอง การได้รับสารพิษ เป็นต้น เมื่อเซลล์สมองฝ่อเหี่ยวลง จะส่งผลให้มีปัญหาในด้านความจำ ความคิด อารมณ์ และบุคลิกภาพ ที่เปลี่ยนไปจากเดิม

อัลไซเมอร์คืออะไร? ทำไมถึงถูกมองว่าเป็นภัยคุกคามในสังคมผู้สูงอายุ

ระยะภาวะสมองเสื่อม-อัลไซเมอร์ เผยความรุนแรงของโรคก่อนสูญเสียความทรงจำ

สาเหตุที่ทำให้สมองเสื่อม

• โรคอัลไซเมอร์ โรคสมองเสื่อมที่พบได้บ่อยที่สุด เมื่อเปรียบเทียบกับภาวะสมองเสื่อมทั้งหมด เป็นโรคที่เกิดจากเซลล์สมองบางส่วนตายไป มีผลทำให้การส่งสารสื่อประสาทลดลง ผู้ป่วยโรคนี้จะสูญเสียความทรงจำและการเรียนรู้  เมื่อเวลาผ่านไปอาการจะถดถอยไปเรื่อยๆ เนื่องจากเซลล์สมองตายเพิ่มขึ้นมากกว่าวัยที่ควรเป็น  ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่สามารถประคับประคองได้
• โรคหลอดเลือดสมอง เกิดจากมีการตีบตันของหลอดเลือดสมองทำให้เลือดไปเลี้ยงเซลล์สมองได้น้อยลง หรือมีการฉีกขาดของหลอดเลือดสมองทำให้เลือดออกในสมอง กดเบียดเนื้อสมอง มีผลให้เซลล์สมองตายบางส่วน ความสามารถของสมองลดลง นอกจากจะมีอาการแขนขาอ่อนแรง การทรงตัวไม่ดี พูดไม่ชัดแล้วเมื่อเวลาผ่านไป จะเกิดปัญหาสมองเสื่อมตามมาปัจจัยที่เป็นสาเหตุที่สามารถป้องกันได้คือ โรคความดันโลหิตสูง เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง ความเครียด การสูบบุหรี่ การดื่มแอลกอฮอล์จัด เป็นต้น

สาเหตุอื่นๆ ที่ทำให้เกิดสมองเสื่อม

• การติดเชื้อในสมอง ไวรัสเอดส์ ซิฟิลิส
• ต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติ
• การขาดวิตามินบี 12 พบบ่อยในรายที่การดูดซึมบกพร่อง
• การได้รับสารพิษหรือยา
• โรคโพรงน้ำในสมองโต
• การมีเนื้องอกในสมอง
• กระทบกระเทือนทางสมองแบบเรื้อรัง หรือกลุ่มผู้ที่มีประวัติได้รับอุบัติเหตุทางสมองอย่างรุนแรงมาก่อน
• ความผิดปกติของตับไต เรื้อรังเป็นต้น

การรักษาสาเหตุของภาวะที่นำไปสู่ภาวะเซลล์สมองเสื่อมหรือตาย หากพบภาวะสมองเสื่อมจากสาเหตุขาดวิตามิน(B12) หรือจากปัญหาฮอร์โมนไทรอยด์ต่ำ แพทย์จะให้การรักษาโดยการให้วิตามินทดแทนหรือใช้ฮอร์โมนเสริม บางสาเหตุสามารถรักษาได้ด้วยการผ่าตัด เช่น เนื้องอกในสมองบางชนิด ควบคุมโรคประจำตัวที่ทำให้เส้นเลือดในสมองตีบ เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง และไขมันในเลือดสูง หรือรักษาภาวะติดเชื้อหากตรวจพบเชื้อจากน้ำไขสันหลัง

สัญญาณอัลไซเมอร์ ขี้ลืมแบบไหน? รีบพบแพทย์ก่อนสูญเสียการใช้ชีวิต

ขณะที่การรักษาด้วยยา มักพิจารณาให้สำหรับผู้ป่วยในระยะเริ่มต้นของโรค เพื่อประคองระดับของอาการไม่ให้แย่ลงเร็ว หรือใช้วิธีการบำบัดทางจิตใจและพฤติกรรม โดยการส่งเสริมให้ผู้ป่วยได้มีการพูดคุย ร่วมกิจกรรม หรือเข้าร่วมกลุ่มบำบัด (Group therapy) เป็นการพาผู้ป่วยกลับเข้าสังคมอีกครั้ง บำบัดด้วยศิลปะ การฝึกสมาธิ การเล่นดนตรี

เช่นเดียวกับแพทย์อาจสั่งให้ลดปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เส้นเลือดในสมองตีบเช่น ควบคุมน้ำหนักเพื่อลดระดับความดันโลหิต ทานผักหลากชนิด ลดแป้ง ลดอาหาร fast food หรืออาหารที่มีไขมันทรานส์ ควบคุมโรคเบาหวาน รวมถึงงดสูบหรี่ ลดหรือเลิกดื่มแอลกอฮอล์ก็มีส่วนช่วยให้อาการของโรคดีขึ้นได้

ปัจจุบันยังไม่สามารถรักษาโรคสมองเสื่อมให้หายขาดได้ ดังนั้นหากรู้สึกว่าตัวเองหรือคนใกล้ชิดมีภาวะสมองเสื่อม ควรพบแพทย์เพื่อปรึกษา โดยเฉพาะภาวะสมองเสื่อมที่เกิดจากโรคติดเชื้อเช่น HIV หรือซิฟิลิส หากไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้องและทันท่วงทีอาจส่งผลให้อาการแย่ลงหรือเกิดการติดเชื้อแทรกซ้อนในระบบอื่นๆ ของร่างกายซึ่งอาจเสียชีวิตได้

ขอบคุณข้อมูลจาก :  โรงพยาบาลพญาไท 2 และ โรงพยาบาลสมิติเวช

ภาพจาก : freepik

8 วิธีลดความเสี่ยงอัลไซเมอร์ แก่ไปความจำยังดี สุขภาพแข็งแรง!

อายุน้อยอัลไซเมอร์ อาการ-ปัจจัยเสี่ยง ไม่ต้องรอให้แก่ก็สมองเสื่อมได้!