กลไกการ “นอนกรน” ไม่ใช่เรื่องปกติส่งผลต่อสุขภาพระยะยาว หากไม่รักษา!
ใครที่ต้องนอนข้างกับคนที่นอนกรนคงรู้ดีว่า มีการมาแข่งรถแข่งเรือข้างหู ไม่เกินจริง และปฎิเสธไม่ได้ว่า เป็นการรบกวนการนอนอย่างหนัก เผยกลไกและวิธีรักษา
กลไกการนอนกรน เกิดจากความเหนื่อยจริงหรือไม่?
คนส่วนใหญ่มักคิดว่าเป็นเรื่องปกติ ไม่มีผลเสียอะไร จริงๆ แล้วในคนที่มีภาวะนอนกรน กล้ามเนื้อคอจะผ่อนคลายและหย่อนตัว ทำให้ทางเดินหายใจแคบลง อากาศที่เคลื่อนผ่านทางเดินหายใจที่แคบลง จะทำให้เกิดการสั่นของเนื้อเยื่อคอ เช่น ทอนซิล เพดานอ่อน ลิ้นไก่ การสั่นดังกล่าวทำให้เกิดเสียงกรนขึ้น
ซึ่งอาการนอนกรนเป็นอาการเตือนว่าทางเดินหายใจเริ่มมีการตีบแคบลง จนเมื่อมีการตีบแคบมากขึ้นจนปิดสนิทอาการกรนจะหายไปเนื่องจากไม่มีอากาศผ่านไปได้กลายเป็นภาวะหยุดหายใจขณะหลับ
ออกซิเจนที่มีอยู่ในเลือดซึ่งมีการใช้ตลอดเวลาแม้ในขณะหลับจะลดต่ำลงจนถึงจุดที่ทำให้มีการกระตุ้นให้สมองตื่นตัวเพื่อกลับมาหายใจเอาออกซิเจนกลับเข้าในร่างกายให้เพียงพอ
การที่สมองถูกกระตุ้นให้มีการตื่นตัวซ้ำๆ ตลอดทั้งคืนจะทำให้คุณภาพการนอนลดลง เมื่อตื่นนอนมาจึงไม่สดชื่น กลางวันง่วง อ่อนเพลีย ประสิทธิภาพการทำงานลดลง หงุดหงิด ฉุดเฉียวง่าย หากขับรถหรือทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักรก็จะเกิดอุบัติเหตุได้ง่าย
เด็กนอนกรน อันตรายหรือไม่ ?
เด็กที่เป็นโรคนอนกรนส่วนใหญ่มีสาเหตุมาจากโรคภูมิแพ้ หรือต่อมทอนซิลและต่อมอดีนอยด์มีขนาดโตกว่าปกติ ในเด็กบางคนอาจเกิดจากการมีโครงสร้างใบหน้าที่ผิดปกติ เช่น กลุ่มดาวน์ซินโดรม ทั้งนี้ภาวะนอนกรนมีผลกระทบกับเด็กในด้านการพัฒนาการ การเรียนรู้ ความจำ ส่งผลให้การเรียนตกต่ำเนื่องจากความจำไม่ค่อยดี สมาธิสั้น ทำให้เด็กมีพฤติกรรมก้าวร้าวกว่าเด็กทั่วไป
สาเหตุหลักที่ทำให้ผู้ใหญ่เป็นโรคนอนกรน
- ความอ้วนที่ทำให้มีไขมันส่วนเกินสะสม จนส่งผลให้ผนังช่องคอหนาตัว
- จากพฤติกรรม เช่น ดื่มเหล้า สูบบุหรี่ พฤติกรรมเช่นนี้มีผลทำให้กล้ามเนื้อช่องทางเดินหายใจเกิดการหย่อนตัวและบวมหนามากกว่าปกติ
นอนกรนแค่ไหนควรไปพบแพทย์
หากเห็นชัดว่ามีภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับหรือสงสัยว่าจะมีภาวะดังกล่าว โดยคนข้างเคียงมักจะสังเกตได้ มีอาการง่วงกลางวันแม้จะนอนมาเต็มที่แล้ว หรือบางคนอาจนอนกรนร่วมกับมีโรคประจำตัวด้วย เช่น โรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง หัวใจเต้นผิดจังหวะซึ่งโรคนอนกรนหยุดหายใจจะส่งผลให้โรคประจำตัวดังกล่าวแย่ลงหรือควบคุมได้ยาก หากมีอาการดังกล่าวจึงควรไปรีบไปพบแพทย์
หากไม่รักษาแล้วจะเป็นอย่างไร?
- โรคนอนกรนทำให้มีความเสี่ยงกับโรคอัมพฤต อัมพาตมากกว่าคนปกติหลายเท่า เพราะว่าในช่วงภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ ทำให้ออกซิเจนตกลง
- อาจส่งผลให้หลอดเลือดสมองแตกได้ เนื่องหัวใจต้องบีบตัวหนักเพื่อชดเชยกับภาวะหยุดหายใจในช่วงแรก และขณะที่มีการบีบตัวของหัวใจชดเชยก็จะทำให้ความดันเลือดสูงขึ้นมากกว่าปกติ
- โรคความดันโลหิตสูง กล้ามเนื้อหัวใจตายจากการขาดเลือด ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ ภาวะดื้อต่ออินซูลิน
- สมรรถภาพทางเพศลดลง
- ปัญหาการเกิดอุบัติเหตุทางรถที่เราคาดไม่ถึง
หากไม่รักษาภาวะหยุดหายใจขณะหลับที่เป็นรุนแรงจะทำให้มีผลกระทบต่อสุขภาพและเสียชีวิตก่อนวัยอันควร การนอนกรนไม่เพียงแต่จะมีผลกระทบต่อสุขภาพของผู้ป่วย ยังมีผลต่อคุณภาพการนอนของคู่นอนด้วยเนื่องจากเสียงกรนที่ดังรบกวนทำให้นอนไม่หลับ บางครั้งทำให้ก่อปัญหาในครอบครัวถึงขั้นหย่าร้าง
การดูแลโรคนอนกรนเบื้องต้น แพทย์จะแนะนำคนไข้ที่มีน้ำหนักเกินให้ลดความอ้วน ให้เลิกสูบบุหรี่ เลิกดื่มแอลกอฮอล์ งดทานยานอนหลับ งดยากดระบบทางเดินหายใจและเปลี่ยนเป็นนอนตะแคงข้าง
วิจัยพบนอนตะแคงซ้าย ช่วยลดกรดไหลย้อนตอนกลางคืนได้จริง
การรักษานอนกรน
- ใส่เครื่องอัดอากาศ (CPAP) ขณะหลับทุกคืน
- การจี้ด้วยคลื่นความถี่วิทยุเพื่อลดขนาดของเพดานอ่อนและโคนลิ้น ไม่ให้ตกไปปิดทางเดินหายใจได้ง่าย
- การผ่าตัดตกแต่งลิ้นไก่ เพดานอ่อนและผนังช่องคอรวมถึงการผ่าตัดต่อมทอนซิลที่โตออก
- ใช้ทันตอุปกรณ์ (oral appliance) ใส่เวลานอน เพื่อช่วยลดอาการนอนกรนและภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ
ในรายที่ไม่สามารถทนการใส่เครื่องอัดอากาศต่อเนื่องทุกคืนได้หรือไม่ต้องการใส่ทันตอุปกรณ์ในขณะนอนทุกคืน สามารถปรึกษาแพทย์เพื่อทำการผ่าตัดแก้ไขในแบบที่เหมาะสมของตามอาการของแต่ละราย
การป้องกันโรคนอนกรน
- ออกกำลังกายเป็นประจำสม่ำเสมอ เนื่องจากการออกกำลังกายจะช่วยให้กล้ามเนื้อตึงกระชับและช่วยชะลอความหย่อนยานของกล้ามเนื้อ
- ลดพฤติกรรมเสี่ยง เช่น งดดื่มสุรา งดใช้ยานอนหลับ
โรคนอนกรนไม่ใช่ภาวะปกติที่ใครๆ ก็เป็นกัน คนที่มีภาวะนอนกรนควรได้รับการตรวจรักษาแต่เนิ่นๆ เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนจากภาวะนอนกรนหรือหยุดหายใจในระยะยาว เพราะถ้าปล่อยทิ้งไว้นานๆ มันอาจทำร้ายสุขภาพแบบคาดไม่ถึงได้ ทั้งนี้โรคนอนกรนสามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่ต้องทำการรักษาอย่างต่อเนื่อง การรักษาในปัจจุบันเป็นการรักษาเพื่อทำให้เสียงกรนลดลงหรือหายไป พร้อมกับแก้ไขปัญหาเรื่องหยุดหายใจขณะหลับซึ่งมักแฝงตัวอยู่กับการกรน
ขอบคุณข้อมูลจาก : โรงพยาบาลพญาไท 1
ปัญหาการนอนหลับของผู้สูงอายุ เคล็ดลับหลับง่ายไม่ตื่นกลางดึก
“นอนดึกเพื่อล้างแค้น” ง่วงแต่ไม่ยอมนอน ชดเชยไม่ได้ใช้ชีวิตตอนกลางวัน
