ในจักรวาลอันกว้างใหญ่ไพศาล เต็มไปด้วยความลึกลับและเรื่องแปลกประหลาดที่แตกต่างจากสามัญสำนึกบนโลกอย่างสิ้นเชิง หนึ่งในนั้นคือการค้นพบล่าสุดของกล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์ เว็บบ์ (JWST) ของนาซา ที่เผยให้เห็นถึงดาวเคราะห์ที่ “ฝนตกเป็นทราย”
เรากำลังพูดถึงดาวเคราะห์ “Wasp-107b” ซึ่งอยู่ห่างออกไป 200 ปีแสงในกลุ่มดาวราศีกันย์ (Virgo) และได้รับความสนใจจากนักดาราศาสตร์มานานแล้ว เนื่องจากมีขนาดใหญ่มากแต่ก็เบามาก ทำให้ได้รับฉายาว่า “ดาวเคราะห์สายไหม”
นักวิทย์พบ “หลุมดำ” อายุเก่าแก่ที่สุด-อยู่ไกลที่สุด เท่าที่เคยพบมา
“ธีอา” มีอยู่จริง? ดาวเคราะห์ที่พุ่งชนโลกจนเกิด “ดวงจันทร์”
มรดกจากอะพอลโล 17 เผย “ดวงจันทร์” มีอายุเก่าแก่กว่าที่คาดไว้ 40 ล้านปี
แต่การสำรวจล่าสุดเผยให้เห็นความแปลกประหลาดยิ่งกว่านั้น เป็นความแปลกประหลาดที่ไม่เคยพบมาก่อนในระบบสุริยะของเรา เพราะเจมส์ เว็บบ์ พบว่า ชั้นบรรยากาศของดาว Wasp-107b นั้น เป็นเมฆที่มี “ทรายซิลิเกต” เป็นองค์ประกอบ ต่างจากเมฆบนโลกที่เกิดจากการควบแน่นของไอน้ำในอากาศ
นั่นทำให้ฝนของดาวดวงนี้ ตกลงมาเป็นทรายซิลิเกตเช่นกัน นอกจากนี้ ยังมีอุณหภูมิที่แผดเผา ลมที่โหมกระหน่ำ และอากาศที่เต็มไปด้วยซัลเฟอร์ไดออกไซด์
ศ.ลีน เดซิน จากสถาบันคาทอลิกเลอเวน หนึ่งในทีมวิจัยซึ่งใช้เจมส์ เว็บบ์ ในการศึกษาดาว Wasp-107b บอกว่า “ความรู้ของเราเกี่ยวกับดาวเคราะห์ดวงอื่นนั้นมักยึดโยงอยู่กับสิ่งที่เรารู้บนโลก นั่นเป็นความรู้ที่จำกัดมาก”
ดาวเคราะห์ดวงนี้ถูกค้นพบในปี 2017 หลังจากที่นักดาราศาสตร์สังเกตเห็นการกะพริบของแสงจากดาวฤกษ์แม่เป็นระยะ ๆ ในแต่ละครั้งที่ดาวเคราะห์ดวงนี้โคจรผ่านหน้ามัน “มันเหมือนกับแมลงวันที่อยู่หน้าโคมไฟถนน” เดซินกล่าว
เจมส์ เว็บบ์ ยกระดับการสังเกตการณ์เหล่านี้ไปอีกระดับด้วยการวัดแสงดาวที่ถูกกรองผ่านชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์ เนื่องจากองค์ประกอบที่แตกต่างกันจะดูดซับความยาวคลื่นของแสงที่แตกต่างกัน สเปกตรัมของแสงดาวจึงบ่งชี้ได้ว่า ดาวดวงนั้น ๆ มีองค์ประกอบของอะไรบ้าง
Wasp-107b มีมวลใกล้เคียงกับดาวเนปจูน แต่มีขนาดเกือบเท่าดาวพฤหัส ซึ่งด้วยขนาดดังกล่าว ทำให้กล้องโทรทรรศน์ เจมส์ เว็บบ์ สามารถมองลึกเข้าไปในชั้นบรรยากาศของมันได้
ดร. โจแอนนา บาร์สโตว์ นักวิทยาศาสตร์ดาวเคราะห์จากมหาวิทยาลัยโอเพน หนึ่งในทีมวิจัย กล่าวว่า “มันเป็นเป้าหมายการศึกษาที่ดีเพราะมัน ‘นุ่ม’ มาก มันเป็นหนึ่งในดาวเคราะห์ที่นุ่มนิ่มที่สุด และพวกมันก็เป็นดวงที่เรารับสัญญาณขนาดใหญ่เหล่านี้ได้เมื่อเรามองดูชั้นบรรยากาศของมัน”
เธอเสริมว่า “เราคาดการณ์มาตลอด 10 ปีที่ผ่านมา แต่ไม่มีสิ่งใดเตรียมเราให้พร้อมสำหรับสิ่งที่เราเห็นจริง ๆ ทั้งสิ่งที่เราค้นพบและคุณภาพของข้อมูล มันน่าตื่นเต้นจริง ๆ”
ข้อสังเกตล่าสุดซึ่งตีพิมพ์ในวารสาร Nature เผยให้เห็นหลักฐานของไอน้ำและซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ซึ่งจะทำให้ชั้นบรรยากาศของดาว Wasp-107b มีกลิ่นเหมือนไม้ขีดไฟที่ไหม้อยู่ นอกจากนี้ยังเป็นครั้งแรกที่มีการระบุองค์ประกอบทางเคมีของเมฆบนดาวเคราะห์ดวงนี้ คือทรายซิลิเกต
ชั้นบรรยากาศของ Wasp-107b จะมีลักษณะบางอย่างคล้ายกับวัฏจักรของน้ำบนโลก แต่จะมีการหมุนเวียนของทรายระหว่างสถานะของแข็งและก๊าซแทน
โดยที่บรรยากาศชั้นล่างซึ่งมีอุณหภูมิเกือบ 1,000 องศาเซลเซียส ซิลิเกตในสถานะก๊าซจะลอยขึ้นมา จากนั้นจะเย็นลง และก่อตัวเป็นเม็ดทรายขนาดจิ๋ว ซึ่งเล็กเกินกว่าจะมองเห็นได้ ในที่สุดเมฆทรายเหล่านี้ก็จะหนาแน่นพอที่จะเริ่มตกกลับลงมายังชั้นล่างของชั้นบรรยากาศ ซึ่งหากตกลงมาต่ำในระดับหนึ่ง ทรายก็จะระเหิดกลับเป็นไอ และทำให้วงจรสมบูรณ์
เดซินกล่าวว่า “เมฆของดาวคงจะเป็นเหมือนฝุ่นหมอก และอนุภาคทรายเหล่านี้ก็ไหลวนไปรอบ ๆ ด้วยความเร็วสูงมาก หลักกิโลเมตรต่อวินาที”
เดิมทีเป้าหมายหลักของกล้องโทรทรรศน์อวกาศ เจมส์ เว็บบ์ คือการวิเคราะห์บรรยากาศของดาวเคราะห์ที่อยู่ห่างไกลและค้นหาองค์ประกอบที่อาจบ่งบอกถึงการมีอยู่ของสิ่งมีชีวิต
Wasp-107b ไม่ได้รับการพิจารณาว่าเป็นดาวที่เข้าข่ายนั้น เนื่องจากสภาพอากาศมีอุณหภูมิสุงถึง 1,000 องศาเซลเซียส และไม่มีพื้นผิวแข็ง เดซินบอกว่า “มันเป็นศัตรูอย่างยิ่งสำหรับการดำรงชีวิต”
เธอเสริมว่า “จักรวาลมีเรื่องน่าประหลาดใจมากมาย ฉันจินตนาการว่าอาจมีทางเลือกมากมายสำหรับสิ่งมีชีวิตที่จะก่อตัวบนดาวเคราะห์ดวงอื่น มันอาจจะแตกต่างอย่างมากจากสิ่งที่คุณรู้จักบนโลกนี้ เราต้องขยายจินตนาการของเราให้กว้างขึ้น”
อ่านงานวิจัยฉบับเต็ม ที่นี่
เรียบเรียงจาก The Guardian
ภาพจาก
LUCA School of Arts, Belgium/ Klaas Verpoest (visuals), Johan Van Looveren (typography). Science: Achrène Dyrek (CEA and Université Paris Cité, France), Michiel Min (SRON, the Netherlands), Leen Decin (KU Leuven, Belgium) / European MIRI EXO GTO team / ESA / NASA
ตรวจหวยงวดนี้ - ผลสลากกินแบ่งรัฐบาล งวดวันที่ 16 พฤศจิกายน 2566 ลอตเตอรี่ 16/11/66
เชียร์ "แอนโทเนีย" รอบตัดสิน Miss Universe 2023 เช้า 19 พ.ย.นี้
ตรวจผลออกรางวัลสลากออมสินพิเศษ 1 ปี งวดวันที่ 16 พฤศจิกายน 2566
- คอนเทนต์พิเศษ
สำหรับคุณ - TOP ต่างประเทศ
- วิดีโอยอดนิยม
