เมื่อพูดถึงอุบัติเหตุหลายคนคงเคยประสบ แบบเล็กน้อย อย่างเช่นวิ่งหกล้ม ลื่นล้มปากแตก หรือมีดบาดมือ ซึ่งทุกครั้งมักมีเลือดไหลออกมา แล้วแต่ลักษณะของบาดแผล และยิ่งในสถานการณ์ฉุกเฉิน เรายิ่งจำเป็นต้องปฐมพยาบาลเบื้องต้น ด้วยการห้ามเลือดในทันที เพราะถ้าเราปล่อยให้ผู้ได้รับบาดเจ็บเลือดไหลออกมามากเกินไปอาจทำให้เกิดภาวะเสียเลือดมากตามา และอาจส่งผลให้ผู้บาดเจ็บเสียชีวิตในที่สุด
แข่งขันทักษะการช่วยเหลือผู้ป่วยฉุกเฉินระดับชาติปีแรกคึกคัก
ชีวิตทุกนาทีมีค่า "ปฐมพยาบาลเบื้องต้น" ลดอัตราการตาย
ดังนั้นการห้ามเลือดจึงมีความสำคัญยิ่ง โดยวิธีการห้ามเลือดมีดังนั้น
1. ต้องดูตามลักษณะของบาดแผลจุดที่เลือดออกว่าอยู่บริเวณใด และประเมินว่าเลือดออกมากถึงระดับไหน ถ้าเป็นเพียงแผลถลอก ก็ให้ทำการล้างน้ำ เช็ดทำความสะอาด ใช้ผ้าสะอาดซับแผล แล้วตามด้วยเบตาดีนทาฆ่าเชื้อโรค
2.ถ้าเป็นแผลลึก หรือมีการฉีดขาด เมื่อล้างทำความสะอาดและใช้ผ้าสะอาดซับแผล แล้วโดยใช้มือกดนิ่ง ๆ ตรงบริเวณที่เลือดออกไว้ ประมาณ 5 นาที จะทำให้หลอดเลือดหดและสามารถห้ามเลือดได้
3. หากผู้ได้รับบาดเจ็บมีแผลใหญ่เลือดออกมาก สิ่งแรกที่ต้องทำคือเรียกรถพยาบาล แล้วให้ใช้ผ้าสะอาดอัดเข้าไปตรงบริเวณนั้น และใช้มือกดลงไปเพื่อห้ามเลือด หรือใช้วิธีขันชะเนาะ หรือ ทูนิเก้ (Tourniquest) ด้วยการใช้ผ้ายาวรัดเหนือบาดแผล แล้วสอดปากกาหมุนวนล็อกให้เลือดหยุด โดยวิธีนี้ผู้ปฐมพยาบาลต้องจดเวลาที่เริ่มทำไว้ด้วย เมื่อไปถึงโรงพยาบาลทีมแพทย์จะได้ทราบว่าควรคลายชะเนาะตอนไหน
สำหรับการปฐมพยาบาลห้ามเลือดเบื้องต้นในสถานการณ์ฉุกเฉินนั้น ผู้ต้องเผชิญเหตุจะต้องตั้งสติให้ดี พร้อมประเมินสถานการณ์ ที่จะเกิดขึ้น และห้ามเลือดให้กับผู้บาดเจ็บได้ถูกวิธี ก็จะเพิ่มโอกาสในการรอดชีวิตมากขึ้น
ถ้าเรารู้วิธีการปฐมพยาบาลและห้ามเลือด จะเพิ่มโอกาสในการรอดชีวิตมากขึ้น
ที่มา :
- ผศ. นพ.กฤตยา กฤตยากีรณ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย
- อ.พญ.กษมณฑ์ อร่ามวาณิชย์ ภาควิชาเวชศาสตร์ฉุกเฉิน คณะแพทย์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล