“เช็งเม้ง 2567” เช็กเลยเริ่มวันไหน-ต้องทำอะไร-มีความสำคัญอย่างไร

เข้าสู่เดือนมีนาคม คนไทยเชื้อสายจีนหลายคนจะเริ่มนึกถึง “เช็งเม้ง” กันแล้ว เพราะใกล้ถึงวันไหว้ในช่วงเร็วๆ นี้ แต่วันไหว้ในปีนี้ตรงกับวันไหน ฤกษ์ดีในการเริ่มไหว้จะเริ่มเมื่อไร

วันนี้ทีมข่าวพีพีทีวีได้รวบรวมข้อมูลมาฝาก เผื่อว่าลูกหลานชาวจีนจะได้วางแผนเดินทางไปไหว้บรรพบุรุษที่สุสาน เตรียมของไหว้ที่ถูกใจ อย่างซาลาเปา เป็ด ไก่ รวมถึงชุดไหว้เสื้อผ้า โทรศัพท์มือถือ ให้บรรพบุรุษของเราได้นำไปใช้ในโลกอื่นกัน

Shutterstock/Joeahead

“เช็งเม้ง 2567” เริ่มวันไหน วันไหว้คือวันที่เท่าไร

วันเช็งเม้ง จะตรงกับช่วงเดือน 3 ของจีน โดยในประเทศจีนนั้น จะเริ่มเดินทางไปไหว้บรรพบุรุษที่สุสานในช่วงวันที่ 4 - 5 เมษายน และยาวไปจนถึงวันที่ 19 - 20 เมษายน เพราะถือว่าเป็นช่วงเข้าสู่ฤดูใบไม้ผลิ ที่อากาศจะเริ่มดี เข้าสู่บรรยากาศอบอุ่น ท้องฟ้าใสสว่าง

ส่วนของไทย วันไหว้เช็งเม้งจะกำหนดให้ตรงกับวันที่ 5 เมษายนของทุกปี  โดยช่วงเวลาในเทศกาลเช็งเม้ง หรือช่วงเวลาที่จะสามารถเดินทางไปไหว้บรรพบุรุษได้ ที่จริงแล้วจะมี 7 วัน เพื่อเปิดโอกาสให้ลูกหลานชาวจีนได้ทยอยเดินทางออกไป โดยจะเริ่มตั้งแต่วันที่ 2 - 8 เมษายน ของทุกปี

แต่ปัจจุบันเนื่องจากมีปัญหาการจราจร สุสานต่างๆ จึงขยายช่วงเวลาของเทศกาลเช็งเม้งให้ยาวขึ้นอีก 3 สัปดาห์ คือจะเริ่มเดินทางกันได้ตั้งแต่ 15 มีนาคม - 8 เมษายน ของทุกปี ส่วนในภาคใต้บางพื้นที่จะจัดวันไหว้เร็วกว่าที่อื่น 1 วัน ประมาณวันที่ 4 เมษายนของทุกปี

ความสำคัญของ “เช็งเม้ง”

 “ความกตัญญู” เป็นสิ่งสำคัญที่ชาวจีนยึดถือปฏิบัติ ทำให้เราได้เห็นหลากหลายประเพณีของจีนที่มีรากฐานมาจากเรื่องนี้ ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นเดียวกับวันเช็งเม้งเช่นกัน

วันเช็งเม้งถือว่าเป็นประเพณีที่สำคัญมากที่สุดของชาวจีน เนื่องจากเป็นประเพณีที่ลูกหลานจะเดินทางไปแสดงความกตัญญูกตเวทีที่มีต่อบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้วที่สุสาน โดยก่อนวันพิธีจะมีการทำความสะอาดหลุมฝังศพของบรรพบุรุษ และหลังจากนั้นในวันพิธีจะมีการเซ่นไหว้อาหารหวานคาวที่หลุมฝังศพ เพื่อเป็นการรำลึกถึงคุณงามความดีของบรรพบุรุษ และเป็นการส่งอาหารให้ทุกปี เพื่อมิให้อดอยากเมื่อท่านไปอยู่อีกภพหนึ่ง

อย่างไรก็ตามที่ต้องมีการเดินทางไปที่สุสาน เป็นเพราะว่าค่านิยมของชาวจีนจะไม่ทำพิธีให้ผู้ล่วงลับไปแล้วด้วยการเผา แต่จะฝังแทน นอกจากนี้ยังมีความเชื่ออีกว่าแม้จะตายแต่วิญญาณยังอยู่ ดังนั้นในวันดังกล่าวจึงมีทั้งการไหว้เทพเจ้า ซึ่งจะไหว้บริเวณด้านหน้าสุสาน ก่อนเข้าไปบริเวณหลุมศพของบรรพบุรุษ เพื่อขอบคุณที่ท่านคอยดูแลผืนดินบริเวณนั้นให้ และมีการไหว้บรรพบุรุษด้วยอาหารและข้าวของเครื่องใช้จำเป็น เสมือนให้พวกท่านได้ไปใช้ในอีกภพภูมิ

ข้อแตกต่าง “เช็งเม้ง-ตรุษจีน-สารทจีน”

วันไหว้เจ้า ไหว้บรรพบุรุษ ล้วนเกี่ยวข้องกับ “วันเช็งเม้ง-วันตรุษจีน-วันสารทจีน” เหมือนกัน แต่ทั้งสามวันเหล่านี้จะแตกต่างกันอย่างไรนั้น เราขอสรุปมาให้เข้าใจง่ายๆ กันดังนี้

“วันเช็งเม้ง” เป็นวันที่ลูกหลานชาวจีนจะเดินทางไปไหว้บรรพบุรุษที่สุสานในช่วงเดือน 3 ของจีน ซึ่งจะตรงกับฤดูใบไม้ผลิ ถือเป็นช่วงเวลาที่ดีที่สุดในการเดินทางของพวกเขา เพราะตามวัฒนธรรมของจีนเมื่อใครล่วงลับไปแล้วจะไม่นิยมเผาแต่จะฝังแทน เป็นสาเหตุให้มีวันเช็งเม้งขึ้นมาเพื่อให้ลูกหลานได้เดินทางไปไหว้บรรพบุรุษ กลับไปรำลึกถึงและขอบคุณท่านนั่นเอง

“วันตรุษจีน” เป็นวันขึ้นปีใหม่ จะมีทั้งการไหว้เทพเจ้าและบรรพบุรุษผู้ล่วงลับเหมือนกัน แต่จะเกิดขึ้นที่บ้านและมีวัตถุประสงค์เพื่อขอบคุณสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่คุ้มครองเรามาตลอดทั้งปีและขอบคุณบรรพบุรุษผู้ล่วงลับไปแล้ว รวมถึงอุทิศส่วนบุญส่วนกุศลให้กับผีไร้ญาติ ที่ไม่มีใครกรวดน้ำทำบุญให้

“วันสารทจีน” เป็นการไหว้บรรพบุรุษที่บ้านในช่วงวันตามความเชื่อของจีนที่ว่าประตูของทั้ง 3 โลกจะเปิด ซึ่งในแต่ละปีจะไม่ตรงกัน แต่มักอยู่ในช่วงเดือน 7 ของจีน โดยจะมีการไหว้เจ้าที่เพื่อขอบคุณที่ท่านคอยช่วยปกป้องดูแล และไหว้บรรพบุรุษเพื่อรำลึกถึงพวกท่านที่ล่วงลับไปแล้วและอุทิศส่วนบุญส่วนกุศลให้ผีไร้ญาติ

ขอบคุณข้อมูลจาก : สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

ไหว้บรรพบุรุษ “วันเช็งเม้ง” มีขั้นตอนอย่างไร-ต้องเตรียมของไหว้อะไรบ้าง

เทคนิคดูแลอาหารไหว้ “วันเช็งเม้ง” เมื่ออากาศร้อนเสี่ยงปนเปื้อน