วันสารทจีน หรือ เทศกาลสารทจีน ถือเป็นวันสำคัญที่ลูกหลานชาวจีนจะแสดงความกตัญญูต่อบรรพบุรุษผู้ล่วงลับ โดยมีพิธีเซ่นไหว้ ตรงกับวันที่ 15 เดือน 7 ตามปฏิทินทางจันทรคติ หรือในปี 2567 นี้ ตรงกับวันที่ 18 สิงหาคม
ในไทย เทศกาลสารทจีน ถือเป็นเทศกาลของชาวจีน ที่สำคัญเป็นอันดับ 2 รองจากเทศกาลตรุษจีน มีชื่อเรียกอย่างเป็นทางการว่า จงหยวนเจี๋ย หรือชาวจีนแผ่นดินใหญ่จะเรียกกันติดปากว่า "กุ่ย เจี๋ย" หรือ "วันผี" ซึ่งเป็นวันที่ประตูนรกเปิดให้วิญญาณทั้งหลายมารับกุศลผลบุญ
พิธีไหว้สารทจีน
สำหรับการทำพิธีเซ่นไหว้ในเทศกาลสารทจีน จะแบ่งชุดไหว้ออกเป็น 3 ชุด
1. ชุดสำหรับไหว้เจ้าที่
จะไหว้ในตอนเช้า มีอาหารคาวหวานกุยช่าย ส่วนขนมไหว้พิเศษที่ต้องมีซึ่งเป็นประเพณีของสารทจีนคือขนมเทียน ขนมเข่ง ซึ่งต้องแต้มจุดสีแดงไว้ตรงกลาง เนื่องจากชาวจีนมีความเชื่อที่ว่าสีแดงเป็นสีแห่งความเป็นศิริมงคล นอกจากนั้นก็มีผลไม้ น้ำชา หรือเหล้าจีน และกระดาษเงินกระดาษทอง
2. ชุดสำหรับไหว้บรรพบุรุษ
คล้ายของไหว้เจ้าที่พร้อมด้วยกับข้าวที่บรรพบุรุษชอบ ตามธรรมเนียมต้องมีน้ำแกงหรือขนมน้ำใส ๆ วางข้างชามข้าวสวย และน้ำชาจัดชุดตามจำนวนของบรรพบุรุษ ขาดไม่ได้ก็คือขนมเทียน ขนมเข่ง ผลไม้และกระดาษเงินกระดาษทอง
3. ชุดสำหรับไหว้สัมภเวสี
วิญญาณเร่ร่อน หรือวิญญาณไม่มีญาติ เรียกว่า สัมภเวสี หรือ ไป๊ฮ๊อเฮียตี๋ แปลว่า ไหว้พี่น้องที่ดี เป็นการสะท้อนความสุภาพและให้เกียรติของคนจีน เรียกผีไม่มีญาติว่าพี่น้องที่ดีของเรา โดยการไหว้จะไหว้นอกบ้านของไหว้จะมีทั้งของคาวหวานและผลไม้ตามต้องการและที่พิเศษคือมีข้าวหอมแบบจีนโบราณ คอปึ่ง เผือกนึ่งผ่าซีกเป็นเสี้ยวใส่ถาด เส้นหมี่ห่อใหญ่ เหล้า น้ำชา และกระดาษเงินกระดาษทองจัดทุกอย่างวางอยู่ด้วยกันสำหรับเซ่นไหว้
ของไหว้สารทจีน
อาหาร-ขนม และผลไม้ที่เลือกมาไหว้ในเทศกาลสารทจีน ได้แก่
- ปลา หมายถึง มีกินมีใช้
- กุ้ง หมายถึง โชคลาภ
- ไก่ หมายถึง ความก้าวหน้า
- หมู หมายถึง มีกินมีใช้
- เป็ด หมายถึง ความสมบูรณ์
- ขนมเข่ง และขนมเทียน หมายถึง ความราบรื่น หวานชื่น
- ขนมถ้วยฟู หมายถึงเพิ่มพูน รุ่งเรือง
- ขนมเปี๊ยะ หมายถึง ครอบครัวสามัคคี
- ขนมปุยฝ้าย หมายถึง เงินทองเพิ่มพูน
- ถั่วตัด หมายถึง กินอยู่อุดมสมบูรณ์
- ส้ม หมายถึง ความโชคดี
- กล้วย หมายถึง ลูกหลานเต็มบ้านเต็มเมือง
- แอปเปิล หมายถึง ความสงบสุขในครอบครัว
- องุ่น หมายถึง อายุยืน เจริญ งอกงาม
- สาลี่ หมายถึง ความสำเร็จ
ข้อห้ามในวันสารทจีน
เนื่องจากเป็นวันที่ประตูนรกเปิดออก วันสารทจีนจึงเป็นวันที่มีข้อห้ามบางอย่าง ที่ไม่ควรทำอยู่ด้วย เนื่องจากอาจเผชิญความโชคร้ายไปทั้งปี เช่น
- ห้ามแต่งงานในเดือนนี้
- ห้ามซื้อบ้าน หรือย้ายบ้าน
- ห้ามเริ่มก่อสร้างใด ๆ
- ห้ามเริ่มทำธุรกิจใด ๆ
- ห้ามอยู่นอกบ้านช่วงดึก ๆ
- ห้ามเดินทางบ่อยในเดือนนี้
- ห้ามว่ายน้ำตอนกลางคืน